ΜΜΕ το μεγάλο θεσμικό σκάνδαλο της Μεταπολίτευσης

. Δεν υπάρχει παγκόσμιο προηγούμενο χώρας που επί δεκαετίες να λειτουργούν παράνομα όλοι οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί. Στη χώρα μας από τα τέλη της δεκαετίας του '80 όλοι οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί εκπέμπουν είτε χωρίς άδειες λειτουργίας είτε με προσωρινές άδειες λειτουργίας των οποίων η ισχύς έχει λήξει ή παράνομα παραταθεί επ' αόριστον...

. Επί εικοσαετία μετατίθεται χρονικά η διαγωνιστική διαδικασία αδειοδότησης και επινοήθηκε η έννοια των «νομίμως λειτουργούντων τηλεοπτικών σταθμών» για να καλύψει την εξόφθαλμη παρανομία. Η ανομία στη χρήση των ραδιοσυχνοτήτων έχει εξετασθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, που έχει κρίνει ότι η συνέχιση λειτουργίας των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών δεν είναι συνταγματικά ανεκτή (ΣτΕ (Ολ.) 3578/2010, 237/2012, 1901/2014 κ.ά.).

. Το φάσμα των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων αποτελεί φυσικό μονοπώλιο και συνιστά σπάνιο φυσικό πόρο. Άρα η διαχείρισή του πρέπει να τελεί υπό την εποπτεία τού κράτους, το οποίο θα διασφαλίζει τη βέλτιστη αξιοποίησή του. Προς τούτο, το κράτος οφείλει να παραχωρεί άδειες χρήσης των ραδιοσυχνοτήτων στη βάση κριτηρίων οικονομικών αλλά ταυτόχρονα και κοινωνικών και πολιτιστικών, οι οποίες θα ισχύουν για περιορισμένο χρόνο και θα ανανεώνονται κατόπιν αξιολόγησης των δικαιούχων. Η ίδρυση και λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών δεν είναι δικαίωμα, είναι προνόμιο.

. Όλοι γνωρίζουν πόσο μεγάλη επιρροή ασκούν σε μια κοινωνία τα ΜΜΕ και πόσο ισχυρή εν τοις πράγμασι εξουσία διαθέτουν. Η εξουσία αυτή κυριολεκτικά «αρπάχθηκε» από ιδιώτες και ασκείται επί δεκαετίες παράνομα και ανέλεγκτα. Χωρίς να υποτιμούμε τα σκάνδαλα των έμμεσων παροχών, τα θαλασσοδάνεια και τις αγοραπωλησίες ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, η ανομία στα ΜΜΕ είναι το τεράστιο θεσμικό σκάνδαλο της σύγχρονης δημοκρατίας μας.

. Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για να αποκατασταθεί η νομιμότητα. Η συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, της Ανεξάρτητης Αρχής που, κατά το Σύνταγμα, είναι αρμόδια για την άσκηση του κρατικής εποπτείας της ραδιοτηλεόρασης έχει επανειλημμένα κριθεί παράνομη. Και τούτο διότι η θητεία των μελών του ΕΣΡ έχει λήξει προ πολλών ετών και η πολυμελής Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής που είναι αρμόδια για τον διορισμό τους, δεν κατορθώνει να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των 4/5 που απαιτείται από το Σύνταγμα για να διορίσει νέα μέλη. Αντί της συναίνεσης παρατείνεται συνεχώς η θητεία των σημερινών μελών -έχει ήδη παραταθεί εφτά (!) φορές μόλις από το 2012, τελευταία στις 28.6.2014 με τον ν.4271/2014 - κατά τρόπο που πλήττει βαθύτατα το κράτος δικαίου και που έχει κριθεί επανειλημμένα παράνομη από το Συμβούλιο της Επικρατείας (1098/2011, 2074/2011, 4404/2013 κ.ά.).

. Το αποτέλεσμα από την έλλειψη συναίνεσης για τον διορισμό του ΕΣΡ είναι να μην υπάρχει το αρμόδιο πολιτειακό όργανο που έχει την αρμοδιότητα να επιβάλει τη νομιμότητα στο ραδιοτηλεοπτικό πεδίο. Η ειρωνία είναι ότι με την ψηφιοποίηση των συχνοτήτων, η διαχείριση του δικτύου έχει ανατεθεί στην εταιρεία Digea (μέτοχοι της οποίας είναι οι τηλεοπτικοί σταθμοί ALPHA, ALTER, ANTΕΝΝΑ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ TV, MEGA, ΣΚΑΪ και STAR), η οποία υποχρεούται να παραχωρεί τη χρήση συχνοτήτων στους διάφορους τηλεοπτικούς σταθμούς, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι μέτοχοί της. Έτσι σήμερα προκύπτει άλλη μια πρωτοφανής και θλιβερή «ελληνική ιδιαιτερότητα»: οι τηλεοπτικοί σταθμοί θα έχουν άδεια να χρησιμοποιούν το δίκτυο των συχνοτήτων, αλλά δεν θα έχουν άδεια - ούτε και εποπτεία - για το περιεχόμενο που εκπέμπουν.

. Αν ούτε η ψηφιοποίηση των συχνοτήτων αποτελέσει ευκαιρία για νομιμότητα ο κίνδυνος να διαιωνισθεί η ανομία στα ΜΜΕ είναι η πλέον πιθανή εξέλιξη.

. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για διορισμό νέου ΕΣΡ. Τα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί πρέπει να καταλάβουν ότι είναι καλύτερο να υπάρχει ακόμη και μια κακή Ανεξάρτητη Αρχή παρά να μην υπάρχει διόλου. Η συνταγματική διάταξη που απαιτεί πλειοψηφία 4/5 για τον διορισμό των μελών τού Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης πρέπει να αναθεωρηθεί από διάταξη που απαιτεί απλή πλειοψηφία ή πλειοψηφία 3/5: η συναίνεση δεν μπορεί να επιβληθεί από κανένα Σύνταγμα, μπορεί και πρέπει να επιδιωχθεί πολιτικά.

. Ως τότε, όμως, τα πολιτικά κόμματα αλλά και οι πολιτικοί που απαρτίζουν τη Διάσκεψη των Προέδρων έχουν ευθύνη για τη συνεχιζόμενη ανομία, στην οποία έχουν καθήκον να βάλουν τέλος τώρα. Πολιτικά κόμματα και πολιτικοί οφείλουν να δεσμευθούν ότι θα συναινέσουν στον διορισμό των μελών τού Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και, πολύ περισσότερο, ότι το νέο Συμβούλιο θα ολοκληρώσει τη διαδικασία χορήγησης αδειών λειτουργίας σε όλους τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς μέσα σε ένα έτος.

. Η παράνομη λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, που εποπτεύονται από μια παράνομα συγκροτημένη Αρχή, δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Του Σταύρου Τσακυράκη,. καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο 

www.tsakyrakis.wordpress.com