Φρούδες ελπίδες;

Παρά το γεγονός ότι σε αυτή τη Σύνοδο Κορυφής πράγματι τέθηκαν οι βάσεις για σημαντικά βήματα «συνένωσης» στην Ευρώπη ( και κυρίως πάτησε επιτέλους «πόδι» κερδίζοντας παραχωρήσεις, ο ευρωπαϊκός Νότος) όσοι ευελπιστούν ότι η ατμόσφαιρα στις αγορές θα αλλάξει δραστικά, ενδέχεται σύντομα να διαψευστούν.

Το χρηματιστηριακό «πάρτι» της Παρασκευής και η άνοδος του ευρώ, δεν πρέπει να μας παρασύρουν σε βιαστικά συμπεράσματα. Εδώ και δύο χρόνια, κάθε φορά που γίνεται Σύνοδος Κορυφής, συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. «Πάρτι» την επόμενη μέρα και σταδιακή επιστροφή στην πρότερη κατάσταση, μερικές μέρες ή εβδομάδες αργότερα..

Θα έλεγα δε ότι η ιδιαίτερα περιορισμένη μείωση των επιτοκίων στην Ισπανία και την Ιταλία αποτελεί ένδειξη με δεδομένο ότι οι επενδυτές στις αγορές ομολόγων θεωρούνται περισσότερο «σοφιστικέ» από τους άλλους.

Μια εμπεριστατωμένη και κατά τη γνώμη μου αξιόπιστη ανάλυση του τι πραγματικά συνέβη στη Σύνοδο Κορυφής, μαζί με τις «λεπτομέρειες» που κρίνουν τελικά και το αποτέλεσμα, έχει κάνει ένας γνωστός insider (με την ιδιότητα του τεχνοκράτη συμβούλου ευρωπαίων πολιτικών αξιωματούχων) ο κ. Sony Κapoor, την οποία και μπορείτε να διαβάσετε εδώ, στα ελληνικά, μέσω Euro2day.gr.

Για το λόγο αυτό, θα περιοριστώ στα πολύ βασικά και την ελληνική «διάσταση».

-Κατ αρχάς πρέπει να σημειώσουμε ότι στην καλύτερη περίπτωση, οι περισσότερες αλλαγές που τροχοδρομήθηκαν στη Σύνοδο (π.χ. σε σχέση με την ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών) δεν πρόκειται να λάβουν «σάρκα και οστά» πριν το 2013. Και οι αγορές ίσως δεν θελήσουν να περιμένουν ως τότε.

-Δεύτερον, θα πρέπει να λάβουμε υπ όψιν μας ότι οι απ ευθείας αγορές ιταλικού και ισπανικού χρέους, παρότι «κερδίζουν χρόνο» δεν αποτελούν οριστική λύση στο πρόβλημα κόστους δανεισμού που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες. Τα κεφάλαια του EFSF/ESM δεν επαρκούν για κάτι τέτοιο, ενώ ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί και το «κατώφλι» (επιτόκιο) πάνω από το οποίο θα παρεμβαίνουν.

-Τρίτον, δεν σημειώθηκε κάποια θεμελιώδης απόκλιση από την πολιτική σκληρής λιτότητας που πρεσβεύει το ευρωπαϊκό «κέντρο», ούτε και δόθηκε η δυνατότητα στην ΕΚΤ να παρεμβαίνει δανείζοντας με πολύ χαμηλά επιτόκια τα κράτη, που για πολλούς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να αλλάξει κάτι στις «ρίζες» του ευρωπαϊκού προβλήματος.

-Τέλος πάρα πολλές κρίσιμες «λεπτομέρειες» των σχεδίων που υιοθετήθηκαν παραμένουν αδιευκρίνιστες. Κι ως γνωστόν συνήθως «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».

Ωστόσο, τα όσα διαδραματίστηκαν αποτελούν εν δυνάμει «παράθυρα ευκαιρίας» για την Ελλάδα. Εάν όντως η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, δεν προσμετρηθεί στο ελληνικό χρέος, (περνώντας στο EFSF/ESM) θα έχουμε «κέρδος» που θα φτάσει ούτε λίγο, ούτε πολύ τα 50 δισ. ευρώ.

Εύλογα, η αλλαγή αυτή, εφόσον συμβεί, θα σηματοδοτήσει αναπροσαρμογή των στόχων του προγράμματος προς τα κάτω, προφανώς και χρονική παράταση, άρα θα δώσει «ανάσα» στην ελληνική οικονομία.

Όχι όμως σε θέματα διαρθρωτικών αλλαγών ή και περιορισμού των «περιττών δαπανών. Τουναντίον μια τέτοια ρύθμιση θα λειτουργήσει από την πλευρά των δανειστών μας ως «καρότο» προκειμένου να πειθαρχήσει η ελληνική κυβέρνηση σε αυτού του είδους τους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις Γιούνκερ.

Με απλά λόγια, για να μπει η Ελλάδα στη ρύθμιση για τις τράπεζες -και να «κερδίσει» 50 δισ.- θα πρέπει να είναι «καλό παιδί» και να κάνει μεταρρυθμίσεις στον κρατικό αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.

Σημαίνουν αυτά ότι θα αλλάξει η «φιλοσοφία» του ελληνικού προγράμματος που αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην «εσωτερική υποτίμηση»; Προς ώρας δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο. Όπως είπαμε, δεν εκδηλώθηκαν τέτοιου είδους ριζικές αλλαγές στην κυρίαρχη πολιτική της Ευρωζώνης. Απλώς μαζί με τη λιτότητα προσφέρεται πλέον και μια «γεύση» ανάπτυξης.

Μπορεί να πετύχει λοιπόν αυτή η «αλλαγή μίγματος» στην ίδια συνταγή; Κατά την άποψη μου, μάλλον όχι, άποψη την οποία συμμερίζονται και πολλοί ξένοι αναλυτές.

Εν τούτοις, για μια ακόμη φορά τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη, φαίνεται να κερδίζουν χρόνο. Χρόνο απαραίτητο ίσως προκειμένου να γίνουν στην πορεία και περαιτέρω αλλαγές.

Με τις σημερινές συνθήκες, ουδείς μπορούσε ρεαλιστικά να περιμένει κάτι περισσότερο, άρα το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι.. «πάλι καλά»! Σε σχέση με άλλες Συνόδους το αποτέλεσμα ήταν καλύτερο του αναμενομένου.

Γιώργος Παπανικολάου 

www.logoplokies.gr