Η νοσταλγική ιστορία με τις καλάθες της Μπολιάνας Θεσπρωτίας στις αρχές του 20ου αιώνα...

Του Πέτρου Μίντζα

Η ιστορία με τις καλάθες της Μπολιάνας, ξεκινάει κάπου στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν οι δύο Οσδινιάτες: Γιώργος Ζήσης και Χαράλαμπος -Χαρλάμης Μπάτσης (παππούς του αξέχαστου καθηγητή ιατρικής Μπάμπη), που είχαν μεταναστεύσει στην Αίγυπτο, επέστρεψαν στο χωριό τους και με τα χρήματα που έφεραν,αγόρασαν απέναντι στην εύφορη Μπολιάνα κτήματα και στη συνέχεια έχτισαν και από ένα σπιτάκι. Για να μπορούν να περνάνε τον υγρό φράχτη του Καλαμά τους χειμερινούς μήνες, χωρίς να κινδυνεύει η ζωή τους,κατασκεύασαν σε απόσταση τριακόσια (300) και πεντακόσια (500) μέτρα από το παλιό γεφύρι, από μία καλάθα. Η καλάθα ήταν ένα ξύλινο κιβώτιο μέσα στο οποίο επιβιβαζόταν ο διερχόμενος και ήταν προσαρμοσμένο με τροχαλίες σε δύο παράλληλα χοντρά συρματόσχοινα, δεμένα πάνω σε ψηλά δέντρα (πλατάνια) στις δύο όχθες του Καλαμά. Οι μεγάλοι περνούσαν μόνοι τους, ενώ τα παιδιά χρειαζόταν τη βοήθεια κάποιου από την απέναντι πλευρά , ο οποίος έπρεπε να τραβάει με την τριχιά το ξύλινο κιβώτιο.Σύμφωνα με τις αφηγήσεις του Χρήστου Ντουμάζιου-ο οποίος γεννήθηκε και έζησε για πολλά χρόνια στη Μπολιάνα- πριν κατασκευαστούν οι Καλάθες τους ταξιδιώτες τους περνούσε στους ώμους από τη μία όχθη του Καλαμά στην άλλη, ένας γεροδεμένος Οσδινιάτης, ο Μήτρο-Καλόγερος (Δημήτρης Καλογήρου), ο οποίος διατηρούσε νερόμυλο κοντά στο ποτάμι από την πλευρά της Οσδίνας (Πέντε Εκκλησιές).

Η καλάθα του Γιώργου Ζήση ήταν ιδιωτικής χρήσης,εξυπηρετούσε την οικογένεια και τους συγγενείς. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, η οικογένεια Ζήση έπαψε να τη λειτουργεί και έκοψε τα συρματόσχοινα. Η καλάθα του Χαρλάμη Μπάτση ήταν επίσης ιδιωτικής χρήσης, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930. Εκείνη τη χρονική περίοδο  η οικογένεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Μπολιάνα και ο Χαρλάμης άρχισε σιγά σιγά να εξυπηρετεί όλους τους ταξιδιώτες, εισπράττοντας ένα μικρό αντίτιμο.Για να μην πηγαινοέρχεται στη Μπολιάνα, έφτιαξε δίπλα στην καλάθα μία μικρή καλύβα και έμενε όλο το 24ωρο,γιατί η κίνηση εκείνη την εποχή ήταν πολύ αυξημένη.Πεθαίνοντας  ο Χαρλάμης, τη λειτουργία της καλάθας ανέλαβε η γυναίκα του Αικατερίνη Μπάτση(Βάβω Χαρλάμενα).

Όταν κάποιος ταξιδιώτης ήθελε να περάσει στην πλευρά της Οσδίνας-Πλακωτής για να πάει στα Γιάννινα ή στην Αθήνα, περνούσε από το σπίτι της Βάβω- Χαρλάμενας στη Μπολιάνα και τη φώναζε για να τον εξυπηρετήσει. Σοβαρό πρόβλημα υπήρχε όταν οι ταξιδιώτες ήθελαν να περάσουν από την πλευρά της Οσδίνας-Πλακωτής στην πλευρά της Μπολιάνας. Πολλές φορές φώναζαν τη Βάβω-Χαρλάμενα, άλλα λόγω της μεγάλης απόστασης και των άσχημων καιρικών συνθηκών εκείνη δεν άκουγε,με αποτέλεσμα να περιμένουν αρκετές ώρες για να περάσουν τον Καλαμά.

Η οικογένεια Μπάτση, λειτούργησε την καλάθα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 που κατασκευάστηκε δίπλα στην παλιό γεφύρι η καινούργια γέφυρα τύπου Μπέλεϋ. Αξίζει να αναφέρω ότι το 1976, τοοδόστρωμα της γέφυρας (Μπέλεϋ) κατέρρευσε λίγα μέτρα πριν φτάσει στην όχθη της Οσδίνας και ξαναστήθηκε από την αρχή.  Το 1957 η Νομαρχία Θεσπρωτίας εγκατέστησε κοντά στην καλάθα της Βάβω -Χαραλάμενας ένα μικρό πορθμείο, το οποίο λειτούργησε για λίγους μήνες. Τον πρώτο κιόλας χειμώνα που το ποτάμι φούσκωσε για τα καλά, το μικρό πορθμείο παρασύρθηκε από τα ορμητικά νερά του Καλαμά. Θυμάμαι ότι στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960,τακτικοί πελάτες της Βαβω-Χαρλάμενας ήταν: ο παπα-Δημήτρης (Δημήτρης Σταύρου), ο οποίος καταγόταν από την Οσδίνα και ήταν εφημέριος του χωριού μου (Κοκκινιά) για πάνω από 30 χρόνια και ο συγχωριανός μου Ηλίας Ντίνος, ο οποίος υπηρετούσε ως αγροφύλακας για κάποια χρόνια στη γειτονική Οσδίνα και πηγαινοερχόταν σε καθημερινή βάση.

Υ. Γ.: Στη φωτογραφία η Αρετή Ντουμάζιου- Μπάκα από τη Μπολιάνα.

http://katoci.blogspot.gr