Απολαύστε τα video.
Ιστορικά στοιχεία των
Κτισμάτων.
Πάρθηκαν από επίσημα στοιχεία της κοινότητας και έχουν
συνταχθεί από τον δάσκαλο της κοινότητας Γεώργιο Παππά την 18η
Νοεμβρίου 1984
Η κοινότητα Κτισμάτων Πωγωνίου Ν.Ιωαννίνων οφείλει το
ονομά της στα πολλά κτίσματα, που βρίσκονται στην περιοχή της, γιατί είναι
κτισμένη στα ερείπια αρχαίας πόλης. Το όνομά της δόθηκε το έτος 1927,με βάση το
ΒΔ, 179/20-8-1927 (ΦΕΚ,Α). Το προηγούμενο όνομά της κοινότητας ήταν
''Αρίνιστα'' και είναι μεταβυζαντινό. Το όνομα τούτο δόθηκε στην κοινότητα από
την εποχή της καθόδου των Σλαύων στην Ελλάδα,περίπου στις αρχές του 17ου αιώνα
και από τότε διατηρήθηκε,μέχρι το έτος 1927.
Στήν κοινότητα των Κτισμάτων υπάγεται και ο συνοικισμός
του Νεοχωρίου,ο οποίος πρίν λεγόταν Κατούνα και βρίσκεται δυτικά της κοινότητας
και σε απόσταση 500 μέτρων από την Ελληνοαλβανική μεθόριο. Η μετονομασία του
συνοικισμού, από Κατούνα σε Νεοχώριο,έγινε το έτος 1955,με το αριθ.287/20-9-1955
ΒΔ.(ΦΕΚ.Α).Ο συνοικισμός της κοινότητας (το Νεοχώριο)είναι πολύ νέος και οι
κατοικοί του προέρχονται από την παλιά Κατούνα,η οποία βρίσκεται ακριβώς πάνω
στην Ελληνοαλβανι κή μεθόριο.
Ο εποικισμός του συνοικισμού άρχισε το έτος 1895 κατά
πληροφορίες πολλών γερόντων.Σύμφωνα με τις επίσημες απογραφές,ο πληθυσμός της
κοινότητας εκτός του του συνοικισμού είναι οι εξής:
Το 1920--κάτοικοι--284
Το 1928--κάτοικοι--390
Το 1940--κάτοικοι--483
Το 1951--κάτοικοι--464
Το 1961--κάτοικοι--472
Το 1971--κάτοικοι--272
Το 1981--κάτοικοι--251
Το 1991--κάτοικοι--380
Ο οικισμός της κοινότητας είναι κτισμένος επάνω στα
ερείπια αρχαίας πόλης και ατά την παράδοση λεγόταν Αρίστιον και όχι Αρίνιστα.
Κατά τον Αθανάσιο Περίδη,που έβγαζε το χρονικό
Δριόπιδος,το όνομα το πήρε από την αδελφή του Στράτωνος ,η οποία έκτισε την
πόλη τον ΙΑ μ,χ.αιώνα,κατά το μέρος του Α'ι'δωνέως και έτσι πήρε το όνομα
Αρίστιον,από το όνομα της Αρίστης που την έκτισε.
Σύμφωνα όμως με τα επίσημα ιστορικά στοιχεία, η αρχαία
πόλη,πάνω στην οποία είναι κτισμένη η κοινότητα,είναι η αρχαία Ατιντάνια. Τούτο
ομολογεί ο ιστορικός Χάμοντ και η κ. Βοτοκοπούλου (αρχαιολόγος),η οποία έκανε
μερική ανασκαφή στην περιοχή.
Τα Κτίσματα βρίσκονται στο κάτω Πωγώνι και δυτικά του
Κασιδιάρη είναι χτισμένα σε οκτάσχημο ύψωμα και δεσπόζουν στην κοιλάδα του
Δρίνου και του Γυφτοπόταμου. Είναι συγκοινωνιακός κόμβος,μεταξύ της Βορείου και
της Νοτίου Ηπείρου γιατί βρίσκονται πάνω στην οδική αρτηρία
Ιωαννίνων---Αργυροκάστρου.
Σήμερα στην κοινότητα αυτή υπάρχει αρχαίο κάστρο,του
οποίου σώζονται τείχη σε ύψος 2,50 μ. Πελασγιακής τεχνοτροπίας,δρομικοί με
πέτρες πορολίθου,διαστάσεων από 80 μέχρι 100 εκατοστών μήκους και πάχους 50
εκατοστών.Οι ογκόλιθοι με τους οποίους είναι κατασκευασμένα τα τείχη,είναι
χτισμένοι χωρίς αμμοκονίαμα και έχουν εξογκωμένες παρειές. Είναι
τοιχοδομές,κατά το πολυγωνικό σύστημα των ελληνιστικών χρόνων.
Το έτος 1971 έγινε αρχαιολογική έρευνα από τον
Μιχ.Φωτιάδη,μέσα στην Ακρόπολη,σε δύο σημεία,όπου αναφάνηκαν μεγάλα και ισχυρά
θεμέλια οικοδομημάτων. Κατά την γνώμη πολλών πιθανολογείται ότι πρόκειται για
το παλάτι,ή γιά δημόσιο κτίριο πόλης της περιοχής Ατιντάνιας.
Το οικοδόμημα αυτό, σχεδόν τετράγωνο, διαστάσεων 27χ23.90
με κεντρική αυλή όπου υπάρχει και φρέαρ, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα και το
οποίο είναι θολόκτιστο έχει περιμετρικά από 3---4 δωμάτια σε κάθε πλευρά.Κοντά
στον οικισμό και δυτικά βρίσκεται μεγάλο νεκροταφείο χριστιανικών χρόνων.
Τα κτερίσματα που βρέθηκαν, είναι των τελευταίων
βυζαντινών χρόνων.Κατά πάσα πιθανότητα η πόλη αυτή έχει καταστραφεί το 167πχ.
Από τους Ρωμαίους όταν είχαν εκστρατεύσει κατά των
Μακεδόνων,στη διένεξή τους με τον Περσέα και Φίλιππο,όπως και πολλές άλλες
ηπειρώτικες πόλεις.
Κατά την παράδοση οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού ήρθαν
από την Θεσσαλία και έκτισαν την πόλη και βωμό των Ολυμπίων Θεών, ο οποίος είχε
καταστεί το προσκύνημα όλης της Επαρχίας Πωγωνίου και όλης σχεδόν της Ηπείρου.
Ο πρώτος ιδρυτής της πόλης αυτής είχε ακόμη δύο
αδελφούς,από τους οποίους ο ένας έκτισε την Βραχογοραντζή της Βορείου Ηπείρου.
Στην περίοδο εκείνη τα Κτίσματα είχαν κατά την παράδοση
1000 περίπου οικογένειες οι οποίες αποζούσαν από την Γεωργία και Κτηνοτροφία.
Η παράδοση αναφέρεται και στην καταστροφή της πόλης
αυτής. Δεν αναφέρει χρόνον και άτομα ιστορικά, αλλά απλά ότι καταστράφηκε από
επιδρομές Ιλλυρικών ορδών.
Οι απόψεις της παράδοσης είναι χρήσιμες, αλλά δεν έχουν
επαληθευτεί από την ιστορία.Στο κέντρο του σημερινού οικισμού υπήρχε ναός στο
όνομα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου,ο οποίος είχε θεμελιωθεί το έτος 790 μχ.
Όπως αναγραφόταν πάνω σε επιστήλιο της εισόδου. Ο Ναός
αυτός παραμελήθηκε και ανακαινίστηκε από κάποιον ευσεβή χριστιανό,επονομαζόμενο
Χρίστο. Επειδή ήταν μικρών διαστάσεων, κατεδαφίστηκε από τους κατοίκους και
πάνω στα παλιά θεμέλια έκτισαν το 1861 το σημερινό Ναό της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου.
Παρεκκλήσια δεν υπάρχουν, πλήν του Αγ. Νικολάου,του
οποίου δεν υπάρχει έτος ανέγερσης. Υπάρχει η παράδοση κατά την οποία υπήρχαν
και παρεκκλήσια του Α'ι' Λιά και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Σήμερα όμως δεν
σώζεται κανένα από αυτά. Ερείπια εξωκκλησίου υπάρχουν στη θέση
παλιομαναστήριο,αλλά δε γνωρίζουμε ούτε σε ποιόν Άγιο ήταν αφιερωμένο,ούτε εάν
ήταν Μοναστήρι.
Στα Κτίσματα,στο κέντρο του οικισμού ,υπάρχει το Δημοτικό
Σχολείο,το οποίο έχει κτιστεί το έτος 1925. Ήταν διθέσιο και μέχρι το 1945 είχε
περίπου 120 μαθητές. Σήμερα είναι μονοθέσιο με 8 μαθητές μόνον.Εκτός από το
Δημοτικό Σχολείο υπάρχει και το ίδρυμα του σπιτιού του Παιδιού το οποίο ανήκει
στον Εθνικό Οργανισμό Πρόνοιας και στο οποίο οι μαθητές ασκούνται στα μαθηματά
τους,οι δε εξωσχολικοί,το έχουν σαν πολιτιστικό κέντρο και τόπο ψυχαγωγίας. Το
ίδρυμα τούτο άρχισε να λειτουργεί από το έτος 1951. Στις αρχές είχε τμήμα
μάθησης ξυλουργίας,σιδηρουργίας και υποδηματοποι'ί'ας ,σε κάποια χρονική
περίοδο λειτούργησε και τμήμα ταπητουργίας.Επίσης διαθέτει σταθμό χωροφυλακής ,
ο οποίος λειτουργεί από τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης του τουρκικού ζυγού .
Μετά από το 1923 διέθετε και τμήμα αλλοδαπών το οποίο
υπηρετούσε στο φυλάκιο κακαβιάς και το οποίο είχε σαν διαμονή την κοινότητα
Κτισμάτων. Το τμήμα αυτό υπήρχε το έτος 1960.Η κοινοτική έκταση είναι ημιορεινή
και αποτελείται από 4000 στρέμματα, από τα οποία το 1780 είναι χερσολείβαδα,τα
1997 είναι δάση και τα υπόλοιπα είναι δρόμοπι ,ρέματα,έλη και βο'ι'δολείβαδα.
Οι ιδιωτικές εκτάσεις ανέρχονται σε 2997 στρέμματα από τα οποία τα 1000
στρέμματα είναι ποτιστικά με φυσική ροή άφθονου νερού.Οι κάτοικοι ασχολούνται
συνήθως με την κτηνοτροφία και την γεωργία αποκλειστικά.
Μετά το έτος 1960 και έπειτα από την εκμετάλλευση που γινόταν σε βάρος του από τους μεσάζοντες αλλά και από την αδιαφορία του κράτους, για την διασφάλιση της παραγωγής τους και τους όρους διαβίωσης οι κάτοικοι έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό και στο εσωτερικό, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του χωριού να κατέβει στον αριθμό 150 κατοίκων, κατά την χειμερινή περίοδο.
Το Χωριό ξαναζωντανεύει την περίοδο του θέρους, όταν οι
περισσότεροι κάτοικοι που έχουν ξενιτευθεί γυρίζουν και πάλι στο Χωριό τους,
για παραθερισμό.Υπάρχουν άρηκτοι θεσμοί με τους ξενιτεμένους μας. Όσοι
διαμένουν στο εσωτερικό και κυρίως στην Αθήνα,είναι οργανωμένοι σε Αδελφότητα,
η οποία ιδρύθηκε το έτος 1968. Τα μέλη της Αδελφότητας ανέρχονται στα 150.
Κτίσματα 20 Νοεμβρίου 1984
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΠΑΣ
ΔΑΣΚΑΛΟΣ
ΥΓ. Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω πώς πολλά από τα
στοιχεία που αναγράφονται στην ιστορία του Χωριού έχουν αλλάξει, όπως ο σταθμός
χωροφυλακής ο οποίος δεν υπάρχει τώρα καθώς και το δημοτικό σχολείο το ίδιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου