Παλαιοχώρι Μπότσαρη Λάκκας Σουλίου. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Παλαιοχώρι

Το Παλαιοχώρι (Τοπική Κοινότητα Παλαιοχωρίου Μπότσαρη - Δημοτική Ενότητα ΛΑΚΚΑΣ ΣΟΥΛΙΟΥ), ανήκει στον δήμο ΔΩΔΩΝΗΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

Η επίσημη ονομασία είναι “το Παλαιοχώριον”. Έδρα του δήμου είναι η Αγία Κυριακή και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ηπείρου.

Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, το Παλαιοχώρι ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Παλαιοχωρίου Μπότσαρη, του πρώην Δήμου ΛΑΚΚΑΣ ΣΟΥΛΙΟΥ του Νομού ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.

Το Παλαιοχώρι έχει υψόμετρο 347 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,3438359892 και γεωγραφικό μήκος 20,7074511756. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στο Παλαιοχώρι θα βρείτε εδώ.

Μάρκος Μπότσαρης: Ο Σουλιώτης ήρωας που τιμά η Γαλλία.

 Παράξενος τίτλος θα διερωτηθεί εύλογα ο αναγνώστης διαβάζοντας το άρθρο μας. Δεν πρόκειται ασφαλώς περί μυθοπλασίας αλλά περί μιας συγκινητικής ιστορικής πραγματικότητας, καθώς θα διαπιστωθεί παρακάτω.

Botzaris! Μάλιστα, πρόκειται για τον Μάρκο Μπότσαρη, γόνος της ενδοξότερης οικογενείας της φάρας των Μποτσαραίων του Σουλίου. Πριν όμως αναπτύξουμε το θέμα αυτό από γαλλικής πλευράς, καλό κρίνουμε να κάνουμε μια περιληπτική ιστορική αναφορά σʼ αυτή την ένδοξη οικογένεια του Σουλίου.

Η οικογένεια Μπότσαρη στο Σούλι ή καλύτερα για να χρησιμοποιήσουμε την δέουσα ιστορική έκφραση, η φάρα των Μποτσαραίων, κρατάει τις ρίζες της από πολύ παλιά χρόνια και υπήρξε από τους πρώτους οικιστές και θεμελιωτές της ιστορικής Σουλιώτικης Ομοσπονδίας. Μέχρι την εμφάνιση του Αλή Πασά το 1786 του Τεπελενλή στα Γιάννενα, κανένα ιστορικό στοιχείο δεν έχουμε αναφορικά με τη σύσταση αυτής της ιστορικής και ενδόξου περιοχής. Δεδομένου δε ότι υπάρχει δίπλα από το ηρωικό Σούλι και άλλο χωριό με την ονομασία Λάκκα Μπότσαρη ή Παλαιοκαντούνι (Παλαιοχώρι), έτσι γίνεται κατάδηλο ότι η Οικογένεια των Μποτσαραίων κρατάει τις ρίζες της από πολύ παλιά και μάλιστα από την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και της υποταγής της Ελλάδας στους Τούρκους.

Γνωστός στην ιστορία αναφέρεται ο Γιώργος Μπότσαρης, ο οποίος κυρίως έδρασε κατά τους πρώτους πολέμους εναντίον του Αλή Πασά 1789-1799. Ο Γιώργος Μπότσαρης γεννηθείς το 1719 ανέλαβε την ηγεσία του Σουλίου περί το 1750. Πατέρας του Γιώργου Μπότσαρη ήταν ο Κίτσος Μπότσαρης, ο οποίος έπρεπε να είχε γεννηθεί περί το 1690. Έτσι οι προπαπούδες του Γιώργου Μπότσαρη, οι οποίοι είχαν κι αυτοί το χριστιανικό όνομα, Γεώργιος κατά διαδοχή ανέρχονται σε πιο παλαιότερη χρονολογία, της εποχής της πτώσης της Κωνσταντινούπολης όπως προαναφέραμε.

Ο Γιώργος Μπότσαρης, ο γεννηθείς το 1719 είχε παντρευτεί την Δέσπω που ήταν κόρη της άλλης ένδοξης οικογενείας του Κουτσονίκα. Η Δέσπω Κουτσονίκα κοπέλα, αφού παντρεύτηκε με τον Γιώργο Μπότσαρη έγινε η Δέσπω Μπότσαρη, μεγάλη κι αυτή ηρωίδα του Σουλίου.

Η πρώτη Συλλογή των Δημοτικών Τραγουδιών της Ελλάδας, η οποία έγινε από τον Γάλλο Φιλέλληνα και Λόγιο Κλαύδιο Φωριέλ στο Παρίσι σε δυο τόμους το 1825-1826 αναφέρει γιʼ αυτές τις οικογένειες (Μπότσαρη – Κουτσονίκα) το κάτωθι τραγούδι:

«Εʼ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ

Τρία πουλάκια κάθονταν ʽστον Αηλιάν ʽστην ράχην.

Το ένα τηράϊ τα Ιάννινα, τʼ άλλο το Κακοσούλι,

Το τρίτον το καλήτερον, μυριολογά και λέγει·

«Αρβανιτιά μαζόχτηκε, πάγει στο Κακοσούλι.

»Τρία μπαϊράκια κίνησαν, τα τριʼ αράδʼ αράδα·

»Το ʽνα ήταν του Μουχτάρ πασά, τʼ άλλο του Μιτσομπόνου.

»Το τρίτον, το καλήτερον, ήταν του Σελιχτάρη».

Μια παπαδιά τʼ αγνάντεψεν από ψηλήν ραχούλαν·

«Πού είσθε, παιδιά του Μπότσαρη, παιδιά του Κουτσονίκα;

»Αρβανιτιά μας πλάκωσε, θέλει να μας σκλαβώση,

»ʼΣτο Τεπελένι να μας πάει, νʼ αλλάξωμε την πίστιν».

Ο Κουτσονίκας χούϊαξεν από τον Αβαρίκον·

«Μην το φοβάσαι, παπαδιά! ʽστον νουν σου μην το βάνης!

»Τώρα να ιδής τον πόλεμον, τα κλέφτικα τουφέκια,

»Πώς πολεμούν η κλεφτουριά, κʼ αυτʼ οι Κακοσουλιώτες!»

Τον λόγον δεν απόσωσε, την συντυχιάν δεν είπε,

Να ιδής τους Τούρκους κʼ έφευγαν πεζούρα και καβάλλα.

Αλλʼ έφευγαν, κι άλλʼ έλεγαν· «Πασά μʼ, ανάθεμά σε!

»Μέγαν κακόν μας ήφερες τούτο το καλοκαίρι·

Εχάλασες τόσην Τουρκιάν, Σπαίδαις κʼ Αρβανίταις».

Κʼ ο Μπότσαρης εφώναξε με το σπαθί ʽστο χέρι·

«Έλα, πασά! τι κάκιωσες και φεύγεις με μενζίλι;

«Γύρνα εδώ ʽστον τόπο μας, ʽστην έρημην την Κιάφαν,

»Εδώ να στήσης το θρονί, να γένης και Σουλτάνος».

Στη συνέχεια το ζεύγος Γιώργος – Δέσπω Μπότσαρη απέκτησαν μια κοπέλα, τη Μαρία και τέσσερους γιους: Τούσιας (Αθανάσιος), Κίτσος, Νότης και Νικήτας. Από αυτά τα τέσσερα αδέλφια, ο Κίτσος Μπότσαρης που ήταν ο δευτερότοκος γιος του αντρογύνου Γιώργη – Δέσπως Μπότσαρη, απέκτησε δυο παιδιά, τον Νότη Μπότσαρη και τον Μάρκο Μπότσαρη, αντικείμενο του παρόντος άρθρου μας.

Ο Μάρκος Μπότσαρης γεννηθείς στο Σούλι το 1790 απεβίωσε το 1823 στο Καρπενήσι σε πολύ νεαρή ηλικία. Έζησε λοιπόν βίο βραχύ πέφτοντας μαχόμενος ηρωικά σε ηλικία 33 χρονών. Μικρός όταν ήταν, όπως όλα τα Σουλιωτόπουλα, κουβαλούσε κι αυτός πέτρες και λιθάρια στα προχώματα και στα καραούλια, τις οποίες τις έριχναν από τα ύψη κι έτσι η άνοδος των ασκεριών του Αλή Πασά γινότανε δυσχερεστάτη, προκαλώντας μάλιστα και μεγάλες φθορές.

Μετά την παράδοση του Σουλίου διά Συνθήκης τον Δεκέμβριο μήνα του 1802 και τις διώξεις των Σουλιωτών που επακολούθησαν, ο Μάρκος Μπότσαρης πολιορκήθηκε από τα στρατεύματα του Αλή Πασά στο Μοναστήρι του Σέλτσου τον μήνα Απρίλιο του 1804. Κατόρθωσε όμως να διαφύγει και ύστερα από πολλές περιπέτειες έφθασε τελικά στην Πάργα και στη συνέχεια πήγε στην Κέρκυρα. Του άρεσε πολύ η Μουσική και εκεί στην Κέρκυρα κατόπιν εισηγήσεων του Γενικού Προξένου της Γαλλίας στα Γιάννενα, Φραγκίσκου Πουκεβίλ (1805-1816) έγραψε το πρώτο Λεξικό της Ελληνο-Αλβανικής Γλώσσας το οποίο δώρισε στον Πουκεβίλ.

Ο Μάρκος Μπότσαρης Λεξικογράφος.

Το Λεξικό αυτό το οποίο συνέταξε ο Μάρκος Μπότσαρης, μάλλον καθʼ υπόδειξη του Πουκεβίλ, είναι δίγλωσσο και φέρει τον τίτλο:

Λεξικό της Ρομαϊκοίς

και Αρβανίτικοις Απλής

Το πρωτότυπο αυτό χειρόγραφο βρίσκεται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας (Τμήμα Χειρογράφων), Κώδικας Supplement grec 251. Με τη σειρά του ο Πουκεβίλ μετέφρασε αυτό το Λεξικό στη Γαλλική Γλώσσα το 1820 κι έτσι χάρη στο Μάρκο Μπότσαρη έχουμε και το πρώτο Γαλλο-Αλβανικό Λεξικό.

Στην πρώτη σελίδα από το Δίγλωσσο αυτό Λεξικό που συνέταξε ο Μάρκος Μπότσαρης, στην αριστερή πλευρά της σελίδας αναγράφεται στα γαλλικά η εξής έκφραση: «Προσεφέρθη στη βασιλική Βιβλιοθήκη από τον Πουκεβίλ, πρώην Γενικού Προξένου Γαλλίας στα Ιωάννινα. Ημερομηνία Μάϊος του 1819. Έπεται η υπογραφή του».

Στη δεξιά τώρα πλευρά αναφέρεται η κάτωθι πρόταση, η οποία μεταφραζόμενη είναι η ακόλουθη:

Αυτό το Λεξικό εγράφη διά χειρός του Μάρκου Μπότσαρη ενώπιόν μου (δηλαδή ενώπιον του Πουκεβίλ). Ημερομηνία: Κέρκυρα 2 Αυγούστου 1809 και στη συνέχεια ακολουθεί ο τίτλος του Λεξικού από τον ολιγογράμματο προφανώς Μάρ­κο Μπότσαρη: Λεξικόν της Ρομαϊκοίς και της Αρβανίτικοις Απλής.

Έτσι στην πρώτη σελίδα (το Λεξικό αυτό αποτελείται στο σύνολο από 136 σελίδες) διαβάζουμε τις εξής λέξεις στα ελληνικά με την μετάφρασή των στα Αλβανικά στην απέναντι στήλη δηλαδή: ηγουμένη, μοναστήρηον, αγγαληάζο, ολήγον, αφήνω, κάτω και υψηλά, αρκετά, ηγούμενος, φτήνηα, κατοικό σεκλησιά, κατηκώ, κιεγώ, κακοί σινήθηα, αριθμοιτικοί, φόρεμα, σκολήον, ήτοι (δείγμα της πρώτης σελίδας).

Από ελληνικής πλευράς, πρώτος ο οποίος κατέστησε γνωστό το χειρόγραφο αυτό Λεξικό του Μάρκου Μπότσαρη ήταν ο Συγγραφέας Σπυρίδων Λάμπρος, ο οποίος στην εφημερίδα των Αθηνών Εστία στις 25 Δεκεμβρίου 1895, σελίδα 4, αναφέρει τούτο σε σχετικό άρθρο του. Επίσης και ο συγγραφέας Νικόλαος Δόσιος ανέπτυξε τούτο στην εφημερίδα των Αθηνών: Επιθεώρησις Πολιτική και Φιλολογική στις 25 Απριλίου 1881, αριθμός 15, σελίδα 256.

Το έργο αυτό ωστόσο έγινε αντικείμενο δημοσίευσης και από αλβανικής πλευράς. Έτσι στην Αλβανική Επετηρίδα υπό τον τίτλο Albania το 1898 έχουμε δημοσίευση αυτού και επανέκδοση αυτού το 1926 στα Αλβανικά από τον Αλβανό συγγραφέα L. Skendo υπό τον τίτλο Fjalori i Marko Bocarit (το Λεξικό του Μάρκου Μπότσαρη.

Έτσι οι Αλβανοί στην προσπάθειά τους να σφετεριστούν το γεγονός αυτό και διά προπαγανδιστικούς λόγους που δεν θέλουμε να επεκταθούμε σʼ αυτό το θέμα στο παρόν άρθρο μας, η Ακαδημία Αθηνών το 1980 υπό τον Συγγραφέα Τίτο Π. Γιοχάλα επανέκδοσε το Λεξικό αυτό του Μάρκου Μπότσαρη υπό τον τίτλο «ΕΛΛΗΝΟΑΛ­ΒΑ­ΝΙ­ΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟ­ΤΣΑΡΗ».

Στη συνέχεια (πάντοτε περιληπτικά), ο Μάρκος Μπότσαρης και οι Σουλιώτες υπό την ηγεσία του, έδωσαν περιφανείς μάχες στα Πέντε Πηγάδια (κοντά στο χωριό Σκλίβανη που είναι και το χωριό μου) καθώς και στην Πλάκα (το Γεφύρι της Πλάκας επί του Αράχθου) στις 30 Ιουνίου 1822, εναντίον των τούρκικων στρατευμάτων (ο Αλή Πασάς είχε εν τω μεταξύ φονευτεί στο νησί των Ιωαννίνων, Ιανουάριος 1822). Επίσης έλαβε μέρος στις γνωστές μάχες του Πέτα και του Κομπότι κοντά στην Άρτα. Μετά τις μάχες αυτές ο Μάρκος Μπότσαρης έφθασε στο Μεσολόγγι, Οκτώβριος 1822, προσφέροντας με τα παλληκάρια του πολύτιμες υπηρεσίες κατά την Πρώτη Πολιορκία της Πόλης του Μεσολογγίου εναντίον του Ομέρ Βρυώνη και του Αγό Βαστάρη.

Στις 12 Οκτωβρίου 1822 η Ελληνική Κυβέρνηση τον ονόμασε Στρατηγό. Επειδή όμως αυτός ο διορισμός δυσαρέστησε τους τότε εκεί ντόπιους οπλαρχηγούς, ο Μάρκος, πήρε το χαρτί ή καλύτερα το Δίπλωμα του διορισμού του ως Στρατηγού και το έσχισε ενώπιον όλων λέγοντας:

«Όποιος είναι άξιος παιδιά παίρνει το Δίπλωμά του αύριο μπροστά στον εχθρό».

Το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου είχε γίνει η εκστρατεία του Μουσταή Πασά από τον πόλη Σκόδρα με 10.000 Αλβανούς κατά της Δυτικής Ελλάδας. Ο Μάρκος Μπότσαρης για να τους αναχαιτίσει έφυγε από το Μεσολόγγι και έφθασε στο Καρπενήσι όπου είχαν στρατοπεδεύσει τα εχθρικά στρατεύματα.

Τη νύχτα της 8ης προς 9ης Αυγούστου του 1823 ο Μάρκος Μπότσαρης με 450 Σουλιώτες επεχείρησε αιφνιδιαστική επίθεση. Ο αιφνιδιασμός αυτός επέτυχε και ο Μάρκος πληγωμένος στην κοιλιά του προχωρούσε να φτάσει στη σκηνή του Μουσταή Πασά η οποία εφρουρείτο από 3.000 Αλβανούς, με σκοπό να τον αιχμαλωτίσει ή να τον φονεύσει. Στη σύγκρουση που ακολούθησε μια σφαίρα τον πήρε στο μάτι και τον τραυμάτισε θανάσιμα. Μετά από λίγες στιγμές πέθανε αυτός ο ήρωας και οι Σουλιώτες υποχωρούντες μετέφεραν το σώμα του στο Μεσολόγγι.

Στις δε 10 Αυγούστου 1823 τάφηκε εκεί ο Μάρκος Μπότσαρης με μεγάλες τιμές.

Οι Γάλλοι Λόγιοι της εποχής εκείνης και ιδιαίτερα ο Γάλλος Γενικός Πρόξενος Γαλλίας στα Γιάννενα (1805-1816) Φραγκίσκος Πουκεβίλ (προς τιμή του υπάρχει η γνωστή οδός Πουκεβίλ στα Γιάννενα), ο οποίος θεωρείται παράλληλα ο κατʼ εξοχήν Ιστορικός για την Ήπειρο την εποχή εκείνη, καθώς και ο Γάλλος Ποιητής Κλαύδιος Φωριέλ, στον οποίο η Ελλάδα χρωστάει μεγάλες χάρητες, γιατί αυτός πρώτος δημοσίευσε, όπως προαναφέραμε, την Πρώτη Συλλογή των Δημοτικών Τραγουδιών της Ελλάδας (Παρίσι 1824-1825 σε δυο τόμους), βραβευθείς μετά το θάνατό του από την Ακαδημία Αθηνών με χρυσό μετάλλιο, γνώριζαν πολύ καλά την ιστορία της Ηπείρου και ιδιαίτερα των Ελλήνων μαχητών και των ηρώων της Επανάστασης του 1821.

Τα εθνικά σύμβολα της Γαλλίας είναι το εξής τρίπτυχο:

LIBERTE – EGALITE – FRATERNITE

Ελευθερία – Ισότητα –

Αδελφοσύνη

Σαν πρώτο δε δικαίωμα του ανθρώπου θεωρείται η Ελευθερία. Και μʼ αυτό το έμβλημα εδώ στη Γαλλία, τιμούν όχι μόνο τους αγωνιστές τους γηγενείς και δικούς τους που μάχησαν για την Ελευθερία αλλά και τους αλλοδαπούς και τους ξένους που συνέβαλαν γιʼ αυτό το σκοπό θυσιάζοντας την ίδια τη ζωή τους. Όπως ήταν και ο Σουλιώτης Έλληνας ο Μάρκος Μπότσαρης.

Να γιατί από πολύ νωρίς μέσα στην καρδιά, στο κέντρο του Παρισιού, στο 19ο Διαμέρισμα ή Συνοικία του Παρισιού, υπάρχει μια Στάση Μετρό με την ονομασία Botzaris (Μπότσαρης) και δίπλα απʼ αυτή τη μεγάλη στάση του Μετρό υπάρχει και η οδός Μπότσαρη, η οποία σε μήκος υπερβαίνει το χιλιόμετρο. Κατά μήκος δε της οδού υπάρχουν πινακίδες διαφωτιστικές με την επιγραφή στα Γαλλικά: «Οδός Μπότσαρη 1790-1823 Ήρωας του πολέμου της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας».

Έτσι λοιπόν οι Έλληνες ήρωες, δεν τιμώνται μόνο οίκαδε, δηλαδή αποκλειστικά μόνο στην πατρίδα τους την Ελλάδα, αλλά και σε ξένες χώρες. Αυτό δε είναι πολύ σημαντικό.

Οι δε πολυπληθείς διαβάτες που περνούν καθημερινά απʼ εκεί (δηλαδή εδώ στο Παρίσι) διαβάζοντας αυτά που εκτίθενται, υπολογίζοντας ότι ο Έλληνας αυτός ήρωας έπεσε ηρωικά σε ηλικία 33 χρονών, τους δημιουργούνται σκέψεις παραδειγματισμού και αναπολούν στη μνήμη τους ότι η Ελευθερία αποκτάται με θυσίες πολλές φορές της ίδιας της ζωής, που είναι το πολυτιμότερο αγαθό και το πρώτο δικαίωμα του Ανθρώπου.

Παγκοσμίως λοιπόν γνωστός, ας ανακράξουμε κι εμείς ταπεινά, να είσαι υπερήφανος αείμνηστε αγωνιστή της Ελευθερίας ηρωικέ Έλληνα Σουλιώτη Μάρκο Μπότσαρη!

Του Γρηγόρη Καλογερόπουλου

Ο  Γρηγόρης Καλογερόπουλος με καταγωγή από το χωριό Σκλίβανη, είναι Συγγραφέας και Δρ. του Πανεπιστημίου της Σορβόνης. Ζει μόνιμα στο Παρίσι.

www.romiazirou.blogspot.gr