Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου 2012

Οικονομική κρίση.Τι σχέση έχουν όσα έγιναν 30 χρόνια πριν στη Λατινική Αμερική, με αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα σήμερα.

Οικονομική κρίση.Τι σχέση έχουν όσα έγιναν 30 χρόνια πριν στη Λ.Αμερική,με την Ελλάδα


Η χθεσινή μέρα ήταν μια σημαντική επέτειος στην πρόσφατη οικονομική ιστορία καθώς ακριβώς πριν τριάντα χρόνια, το 1982 το Μεξικό ανακοίνωσε μορατόριουμ για τα διεθνή χρέη του. Η πτώχευση για το Μεξικό σηματοδότησε την έναρξη αυτού που έγινε γνωστό ως η κρίση χρέους των χωρών του τρίτου κοσμου. 

Τριάντα χρόνια μετά εκείνη η κρίση είναι τωρα η οικονομική κρίση των Δυτικών χωρών. Η περιπτωση του Μεξικού είναι ίδια με της Ελλάδας και το παραδειγμα των Αμερικάνικων, των Βρετανικών και των Ιαπωνικών τραπεζών που ανακύκλωναν τα απροσδόκητα κέρδη του πετρελαιου στις κυβερνησεις της Λατινικής Αμερικής αντιστοιχεί σ αυτο των Αμερικανικών και Ευρωπαικών τραπεζών που αντλούσαν φτηνό χρήμα προς τους κατόχους ενυπόθηκων δανείων. Τα κοινοπρακτικά δάνεια που επέτρεπαν στις τράπεζες να δανείζουν απερίσκεπτα χωρίς τους αναγκαίους ελεγχους συγκρίνονται με την τιτλοποίηση δανείων που επιτρέπει στις τράπεζες να συγκεντρώνουν τα 'καλά' στεγαστικά δάνεια με τα 'κακά' και να τα πουλούν ως ένα. 

Η πολιτική απάντηση στην κρίση ήταν επίσης πανομοιοτυπη. Το 1982, οι κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής δανείστηκαν χρήματα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ώστε να μπορούν να αποπληρώσουν τις τράπεζες που απειλούνταν με χρεωκοπία, ως αποτέλεσμα της ανοησίας τους. Όπως και στην Ελλάδα σήμερα, τους έδωσαν τα χρήματα με το ένα χέρι και τους τα πήραν με το άλλο.

Οι δρακόντιοι όροι που επιβλήθηκαν για αυτά τα δάνεια, οδηγησαν σε μια  δεκαετία υψηλής ανεργίας, αύξησης της φτώχειας και συμβατικής παραγωγικότητας. 

Το 1990, η παραγωγικότητα στην Λατινική Αμερική ήταν 8% χαμηλότερη από ότι ήταν το 1980. Οι κυβερνήσεις κατέβαλαν ένα υψηλό τίμημα για την διάσωση τους, καθώς το ΔΝΤ εξέφρασε την ανησυχία ότι η πολύ μαλακή προσέγγιση θα οδηγούσε χώρες όπως το Μεξικό και τη Βραζιλία να μην μάθουν από τα λάθη τους, και να προχωρήσουν σε περαιτέρω δανεισμούς. 

Ωστόσο το χρέος αντί να μειωθεί - μετά απο τα υποτιθέμενα μέτρα σοκ του ΔΝΤ - αυξηθηκε! Το χρέος του Μεξικού προς το ΑΕΠ του, τα επόμενα πέντε χρόνια μετά το 1982,  διπλασιάστηκε επειδή η οικονομία του κατέρρευσε. Το ΔΝΤ και η Δυση, αναγνώρισαν οτι τα χρέη δεν μπορούσαν να εξωφληθουν και έπρεπε να καταγραφούν. Ηταν όμως αργά. 

Οι τράπεζες στην Δυση βεβαια δεν πέρασαν απο αυστηρούς ελεγχους για τις υπερβολές τους στα τέλη της δεκαετίας του 70 και του 80. Αντι να ρυθμίσουν τους ελεγχους προς τις τράπεζες οι κυβερνήσεις συνέχισαν να τις καταργούν. Ο έλεγχος του κεφαλαίου καταργήθηκε τόσο εντός των χωρών όσο και πέραν των εθνικών συνόρων. 

Μέτρα που είχαν τεθεί σε εφαρμογή μετά τη Μεγάλη Ύφεση, για να περιοριστεί το μέγεθος των τραπεζών, καταργήθηκαν. 

Οι τράπεζες έγιναν μεγαλύτερες και πιο ισχυρές, ήταν το αποκορύφωμα της απελευθέρωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών, και οι δημιουργοι τους επέμεναν ότι αυτο θα οδηγήσει σε μια πιο αποτελεσματική χρήση του κεφαλαίου, ταχύτερη ανάπτυξη και  μεγαλύτερη ευημερία για όλους.

Αυτο όμως που έκανε η οικονομική απελευθέρωση ήταν να οδηγήσει στην συγκέντρωση εξουσίας χωρίς περιορισμούς, στον εμπλουτισμό μιας μικρής ελίτ,  και σε μια σειρά από κρίσεις που έγιναν όλο και πιο σοβαρές με την πάροδο του χρόνου.

Η καταστροφή στη Λατινική Αμερική μας διδάσκει δύο πράγματα. 

Το πρώτο είναι ότι θα υπάρξει μια περαιτέρω απαξίωση των χρεών στην Ελλάδα, είτε μέσα από μια αμνηστία χρέους ή μέσω ενός default που μπορεί να γίνει εντός ή εκτός της ζώνης του ευρώ. Η οικονομία της Ελλάδας είναι περίπου 20% μικρότερη τώρα από ό, τι ήταν πριν από τρία χρόνια, αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τους υπολογισμούς του χρέους.

Το δεύτερο είναι ότι αφήνοντας το χρηματοπιστωτικό σύστημα ανέγγιχτο, αδιόρθωτο και ατιμώρητο εγγυόμαστε μια άλλη σοβαρή κρίση χρέους. Αυτό μπορεί να μας φαινεται απίθανο αυτή τη στιγμή, επειδή οι τράπεζες σήμερα δύσκολα δανείζουν, αλλά αργά ή γρήγορα οι μνήμες του παρελθόντος για τις διάφορες κερδοσκοπικές υπερβολές θα εξαφανιστούν, όπως έγινε μετά τις Ολλανδικές Τουλίπες(Dutch tulips), τη φούσκα της Νότιας Θάλασσας (the South Sea bubble) και το κραχ της Wall Street (the Wall Street crash).

Δεν υπάρχουν σχόλια: