Π. Τζιόβας: Ο ιστοριοδίφης που έβγαλε χωριά από την αφάνεια

Πανηγυρική παρουσίαση του πλούσιου συγγραφικού έργου του στην Αθήνα, από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών

Του Χαράλαμπου Γαλιάνδρα-Αρτινού

Δεν είναι καθόλου υπερβολή η απόδοση στον Πάνο Τζιόβα του τίτλου του πιο πολυγραφότατου σύγχρονου συγγραφέα-ιστοριοδίφη της Ηπείρου και ιδιαιτέρως του νομού των Ιωαννίνων.

Άλλωστε ο  τίτλος τού αποδόθηκε από το λογιότατο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Μιχάλη Κορδώση,  πλέον αρμόδιο να κρίνει  το έργο του,  το οποίο και παρουσίασε κατά τη διάρκεια  ειδικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα «Μιχαήλας Αβέρωφ»,  από τον Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών.  

Ένα έργο πλούσιο σε στοιχεία και ογκώδες μέσα από το οποίο δεκάδες οικισμοί και κοινότητες του νομού Ιωαννίνων, και της πρωτεύουσάς του, βγήκαν από την αφάνεια χάρη στις ιστοριοδιφικές έρευνες του Π. Τζιόβα. Ο οποίος με πολύ υπομονή και επιμονή, κόπο, χρόνο και θέληση έσκυψε πάνω από χιλιάδες σελίδες καταχωνιασμένου αρχειακού υλικού και έδωσε ιστορία και ταυτότητα σε πολλούς αρχαϊκούς, μεσαιωνικούς και νεότερους οικισμούς.

Κάνοντας σωστή χρήση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, εκμεταλλεύτηκε ανέκδοτες πηγές, έγγραφα, κατάστιχα, αλληλογραφία και διασταυρωμένες μαρτυρίες έγραψε τις μονογραφίες οικισμών και κοινοτήτων από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, αναλυτικότερα τις του 19^ου και τις αρχές του 20^ου αιώνα. Με αντικειμενικότητα και σαφήνεια εντόπισε, μελέτησε και  δημοσίευσε αυτούσιο ή περιληπτικά σπάνιο και ανέκδοτο αρχειακό υλικό. Αρχειακό υλικό, δυο λέξεις  που αποτελούν  τη βάση και  την εγκυρότητα των εργασιών του πολυγραφότατου μελετητή.

Σημαντικά έργα του είναι, χωρίς να υπολείπονται τα άλλα,  τα βιβλία του για το Γερβάσιο Ωρολογά, μητροπολίτη Κορυτσάς Βορείου Ηπείρου και η ιστορική αποκατάσταση του Πήλιου Γούση, που σκοπιμότητες τον αμαύρωσαν με τη «ρετσινιά» του προδότη. Εξίσου σημαντικό είναι και το ποιητικό έργο του Π. Τζιόβα, ο οποίος «… σ΄ ένα κλίμα  χνωτισμένο από θαμπή μελαγχολία και φωτισμένο από εαρινό δειλινό φως, δίνει μια καθαρή ποίηση λυρικής αίσθησης», όπως σημειώνεται στην «Ηπειρωτική Εστία».

Ανεκτίμητη η συγγραφική προσφορά του Γιαννιώτη δημιουργού, αφού αναδεικνύει ανέκδοτο αρχειακό υλικό σώζοντας το περιεχόμενό του από τη φυσική φθορά του χρόνου και βγάζει από την αφάνεια  συνοικισμούς, ιστοριογραφώντας την άγνωστη πορεία τους στο διάβα των αιώνων, πορεία άγνωστη εν πολλοίς μέχρι την ανάδειξή της από την ερευνητική-διεισδυτική μελέτη και καταγραφή από τον Π. Τζιόβα. Τα βιβλία του χρήσιμο εργαλείο για όσους μελλοντικούς ερευνητές ήθελαν ασχοληθούν με το χώρο της Ηπείρου.

Αγαπητέ Πάνο, η Ήπειρος και οι Γιαννιώτες σ΄ευχαριστούν, σε συγχαίρουν και σ΄ευγνωμονούν για τα όσα πολλά και χρήσιμα τους έδωσες και τους δίνεις.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Πάνος Τζιόβας γεννήθηκε στους Μελιγγούς Ιωαννίνων και σταδιοδρόμησε στον ΟΤΕ.  Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1979 και διακρίθηκε ως ιστοριογράφος και ερευνητής ιστορικών θεμάτων. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Ηπειρωτική Εστία», «Ηπειρωτικά Χρονικά», «Ηπειρωτικά Γράμματα», «Ιστοριογεωγραφικά», Γιαννιώτικο Τύπο και με το Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών που εξέδωσε το πρωτόλειο σύγγραμμά του «Γερβάσιος Ωρολογάς, μητροπολίτης Κορυτσάς Βορείου Ηπείρου (Ιωάννινα 1980).

Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Ηπειρωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων και της Ηπειρωτικής Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, στην οποία  έχει διατελέσει κατ΄ επανάληψη μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ως Έφορος Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων και Έφορος Λογοτεχνίας και Ιστορίας.

Μεγάλο μέρος του έργου του δημοσιεύτηκε στα παραπάνω περιοδικά με τίτλους «Η ενιαία δημογεροντία Ιωαννίνων», «Η νεότερη ιστορία των Ιωαννίνων», «Η κατάσταση των μειονοτικών σχολείων της Βορείου Ηπείρου το σχολικό έτος 1927-28», «Η διένεξη της κοινότητας Τσεριτσάνων στις κοινοτικές εκλογές του 1906», «Τα διδασκαλικά συνέδρια της Πρωτοβάθμιας Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Παραμυθιάς το σχολικό έτος 1936-37», «Η απογραφή της περιουσίας της Μονής Μεσιανών και η απαλλοτρίωσή της», «Σαράντα ανέκδοτα τακτίρια της Μητροπόλεως Ιωαννίνων προς τον Τούρκο νομάρχη της πόλης (!907)», «Συμβολή στην ιστορία της Ιεράς Μονής Λυκοστάνης Κουρέντων», «Έκθεση εξεταστικής επιτροπής Στρωμνίτσης του έτους 1884 για επτά σχολεία της επαρχίας», κ.ά.

Πολλά άρθρα του δημοσιεύτηκαν στο «Ηπειρωτικό Ημερολόγιο» και στις ημερήσιες εφημερίδες των Ιωαννίνων «Ήπειρος» και «Νέοι Αγώνες».

Συνεργάστηκε με τις κοινότητες Δολιανών, Πολυδώρου και Συρράκου που του εξέδωσαν τα έργα του «Τα  Δολιανά  της Ηπείρου», 1995, «Πολύδωρο (Μάζι) Ιωαννίνων», 1997, «Η διοίκηση του Συρράκου την ύστερη τουρκοκρατία (1892-1912)», 2007 και το έργο «Χριστόφορος Κ. Ρίζος, ο ευεργέτης της Πρέβεζας και του Συρράκου», 2010.

Από το 20002 συνεργάστηκε με τους Δήμους Δωδώνης, Μολοσσών και Ευρυμενών, που εξέδωσαν τα έργα του «Το Ζάλογγο Ιωαννίνων», «Η Μονή Διχουνίου», «Η Μονή Αγγελομάχου», «Εκκλησοχώρι (Τσαρκοβίστα) Ιωαννίνων», «Βερενίκη (Βερνίκο) Ιωαννίνων», «Κληματιά (Βελτσίστα) Ιωαννίνων, οδοιπορικό στο χώρο και το χρόνο», «Οι Μελιγγοί Ιωαννίνων», «Μαντείο (Αλποχώρι) Ιωαννίνων» και «Δωδώνη (Τσαρκοβίστα) Ιωαννίνων».

Για τη μεγάλη προσφορά του στην ιστορία της Ηπείρου τιμήθηκε από την Πανελλήνια Ένωση Εργαζομένων Ο.Τ.Ε., το Πολιτιστικό Κέντρο Ο.Τ.Ε. Ιωαννίνων, τη διευρημένη κοινότητα Σουλίου, το Δήμο Δωδώνης, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γρανίτσας Ιωαννίνων, την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών και άλλους δήμους, κοινότητες και συλλόγους των Ιωαννίνων  και της Ηπείρου.