Λάμπρος Βέικος, ο ήρωας της επανάστασης του 1821, από την Λάκκα Σούλι.

Μετά το μνημόσυνο, που πραγματοποίησε η Επιτροπή ΠΡΕΒΕΖΑ 1821-2021 «ΙΣΤΟΡΙΑ-ΜΝΗΜΗ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», στη μνήμη του αγωνιστή της Επανάστασης Λάμπρου Βέικου, δεχτήκαμε πολλές ερωτήσεις από συμπολίτες μας, σχετικά με το ποιος ήταν ο Λάμπρος Βέικος και ποια η σχέση του με την Πρέβεζα.

Ο Λάμπρος Βέικος ή Λάμπρος Ζάρμπας, λοιπόν, γνωστός και ως Λάμπρος Βέκιος, καταγόταν από το Νικολίτσι Πρέβεζας, και ήταν γιος του Φώτου-Βέικου Ζάρμπα, γενάρχη της φάρας των Ζαρμπαίων. Υιοθέτησε όμως, σύμφωνα με τη σουλιώτικη συνήθεια, το όνομα του πατέρα του ως επώνυμο και έμεινε γνωστός ως Λάμπρος Βέικος.

Όταν ο Αλή πασάς το 1821 συμμάχησε με τους Σουλιώτες, προκειμένου να τους έχει στο πλευρό του ενάντια στα σουλτανικά στρατεύματα, που τον πολιορκούσαν και συμφώνησε να τους παραδώσει το Σούλι, παρέδωσε στον Λάμπρο Βέικο και τον Μάρκο Μπότσαρη, το κάστρο της Κιάφας. Οι Σουλιώτες έδωσαν πολλές μάχες έχοντας ως συμμάχους στο πλευρό τους τουρκαλβανούς του Αλή Πασά. Σε πολλές από αυτές συμμετείχε και διακρίθηκε ο Λάμπρος Βέικος.

Ο Περραιβός αναφέρει πώς, ενώ συνεχιζόταν η πολιορκία των Βαριάδων, ο Λάμπρος Βέικος και ο Μάρκος Μπότσαρης στάλθηκαν να πολιορκήσουν τα Δερβίζιανα. Ωστόσο ένας Μπέης από την Μακεδονία με 400 Τούρκους, βάδισε προς ενίσχυση της φρουράς των Δερβιζάνων. Όταν οι Τούρκοι έφτασαν στο αντικρινό βουνό, οι Σουλιώτες βρέθηκαν σε δυσμενή θέση, αφού ήταν λιγότεροι και κινδύνευαν να αφανιστούν. Ο Λάμπρος Βέικος, στάθηκε ανάμεσα στους συντρόφους του και σύμφωνα με τον Χριστόφορο Περραιβό, είπε τα εξής λόγια: “αδερφoί συμπατριώτες, αν θέλετε να μη φύγουμε από αυτόν τον τόπο ντροπιασμένοι, όποιος από σας είναι παλικάρι, ας με ακολουθήσει, και ελπίζω ότι και την περηφάνια των Τούρκων θα ταπεινώσουμε, και η πολιορκία δεν θα διαλυθεί.» Πρότεινε λοιπόν αυτός και κάποιοι Σουλιώτες να υποκριθούν τους τουρκαλβανούς, που στάλθηκαν από την Πρέβεζα να χτυπήσουν τους Σουλιώτες. Έτσι, θα μπορούσαν να αναμειχθούν με το στράτευμα των Μακεδόνων Τούρκων και όταν δινόταν το σύνθημα, που ήταν η λέξη «σπαθί», να χτυπήσουν εκ των έσω τους Τούρκους βοηθούμενοι και από τους Σουλιώτες του Μάρκου Μπότσαρη, που θα ρίχνονταν στους Τούρκους από τα πλάγια. Το σχέδιο έγινε δεκτό και εκτελέστηκε με επιτυχία. Οι Τούρκοι νικήθηκαν, και η φρουρά που κρατούσε ακόμη τα Δερβίζιανα, αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει.

Όταν ο Χουρσίτ πασάς πολιορκούσε το Σούλι, στη μάχη που έγινε στη θέση Μαμάκου, οι Σουλιώτες χτυπήθηκαν από τα πλάγια από 2000 τουρκαλβανούς. Ο Περραιβός αναφέρει ότι θα είχανε νικηθεί, αν ο Λάμπρος Ζάρμπάς και ο Βέλιος Καραμπίνης, που αποτελούσαν την οπισθοφυλακή με 150 στρατιώτες, δεν αναχαίτιζαν τους Τούρκους, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Δράκο, να απαγκιστρωθεί και να οχυρωθεί στο Κούγκι.

Από τον Περραιβό επίσης πληροφορούμαστε, πως κατά την πολιορκία του Σουλίου, ο Λάμπρος Βέικος μαζί με το Χριστόφορο Περραιβό και τον Θανάση Δράκο, είχαν αναλάβει να υπερασπιστούν τη θέση Χώνια. Στη μάχη που έγινε στη θέση αυτή, ο Βέικος διακρίθηκε και αφού αποκρούστηκε η επίθεση των τουρκαλβανών, έτρεξε σε βοήθεια του Γεωργίου Δράκου αφήνοντας τον Περραιβό και τον Αθανάσιο Δράκο να συνεχίσουν να φυλούν τη θέση αυτή.

Ο Λάμπρος Βέικος επίσης ήταν από τους αρχηγούς 250 Σουλιωτών σε μία νυκτομαχία, προκειμένου να ανακαταληφθούν τα οχυρώματα της Σαμωνίβας και της Σαμωνίκης. Πολέμησε στη μάχη της Σπλάντζας, και ήταν από κείνους που όταν πληροφορήθηκαν, πως πλησιάζει πολυάριθμο τούρκικο στράτευμα, θεωρώντας ντροπή να επιβιβαστούν στα πλοία, παρέμειναν και οχύρωσαν τις θέσεις τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εχθρό.

Μαζί με άλλους καπεταναίους τον Ιούνιο του 1825 ο Λάμπρος Βέικος μπήκε στο Μεσολόγγι, που πολιορκούνταν από τους Τούρκους. Ο επικεφαλής των Τούρκων Κιουταχής, έκανε πρόταση στους πολιορκημένους να παραδοθούν, και ο Ταχήρ Αμπάζης, που γνωριζόταν από παλιά με τον Βέικο, του έστειλε γράμμα, συμβουλεύοντάς τον να δεχτούν τη συμφωνία για παράδοση. Ο Βέικος, αν και η έλλειψη εφοδίων και η πείνα είχαν αρχίσει ήδη, του απάντησε, πως δεν μπορούσαν να παραδώσουν την πόλη. Ισχυρίστηκε, πως ήταν καλά εφοδιασμένη , και όλοι θα τους περιγελούσαν αν το έκαναν. Του ζήτησε μάλιστα να μεταφέρει στον Κιουταχή, πως μόνο με πόλεμο θα μπορούσαν να πατήσουν το Μεσολόγγι και του έστειλε και τέσσερις μποτίλιες με ρούμι για να το πιουν οι σημαιοφόροι του. Τον Ιανουάριο του 1826, και ενώ η πολιορκία συνεχιζόταν, ο Λάμπρος Βέικος μαζί με άλλους τέσσερις, στάλθηκαν ως επιτροπή στην Ύδρα για να ζητήσουν από την κυβέρνηση οικονομική ενίσχυση. Μέχρι όμως να μαζευτούν τα χρήματα, έγινε η έξοδος και το Μεσολόγγι έπεσε.

Ο Βέικος συνέχισε να παίρνει μέρος σε πολλές μάχες και μεταξύ αυτών, στη μάχη της Άμπλιανης και του Διστόμου. Πολέμησε μαζί με τον Καραϊσκάκη στην Αράχοβα, ενώ το 1827, έλαβε μέρος μάχες γύρω από την Αθήνα. Σύμφωνα με τον Περραιβό, μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη, μαζί με τον Γεωργίου Δράκο και τον Κώστα Μπότσαρη, προσπάθησαν να καταδείξουν στον ναύαρχο Κόχραν τις αδυναμίες του σχεδίου του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στη μάχη που ακολούθησε, δίπλα στην πηγή της Καλλιρρόης, σκοτώθηκε από σφαίρα που τον βρήκε στο μέτωπο.

Μετά την επανάσταση κατατάχθηκε από την Επιτροπή, στην Ε΄ Τάξη των Αξιωματικών Αγώνα.

Για την ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΕΒΕΖΑ 1821-2021 «ΣΤΟΡΙΑ-ΜΝΗΜΗ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»

Ευάγγελος Α. Τσώλης