Θυμάται ακόμα εκείνο το πρωινό όταν, μικρούλα
και βαστώντας το χέρι της μητέρας της, βρέθηκε καθ΄οδόν προς την οικογενειακή
μοδίστρα στην οδό Φιλολάου κι όπως περπατούσαν στο δρόμο κι
ήταν ανοιχτά τα παράθυρα των σπιτιών, είδε μέσα από ένα παράθυρο πολλά βιβλία.
«Σηκώθηκα στις μύτες των ποδιών μου για να κοιτάξω τα βιβλία μέσα. Αυτή ήταν η
πρώτη βιβλιοθήκη που είδα στη ζωή μου.Τι ωραίο πράγμα! Είχα θαμπωθεί !...»
Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε. Η Ελένη
Αρβελέρ έγινε μεγάλη και τρανή. Σήμερα, τα βιβλία γεμίζουν τα
σπίτια της, το εξοχικό και ένα οίκημα που είναι ειδικά νοικιασμένο για αυτά και
μάλιστα σε τέτοιο βαθμό ώστε να έχει αποφασίσει να δωρίσει πολλά απ' αυτά για να
φτιαχτούν μεγάλες βιβλιοθήκες. «Αν δείτε πόσα βιβλία υπάρχουν τώρα...θα με
λυπηθείτε», λέει με την αφοπλιστική ειλικρίνεια που τη διακρίνει στον Θανάση
Λάλα σε μια από τις πολλές τους κουβέντες που έγιναν βιβλίο: Το «Μια μεγάλη
Ελληνίδα. Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ.Συνομιλίες με το Θανάση
Λάλα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός».
Μεγάλες προσωπικότητες,
μεγάλες στιγμές
Είναι μάλλον αδύνατο να κλείσει κανείς μέσα στις 115
σελίδες ενός βιβλίου τη ζωή μιας Ελληνίδας, καθηγήτριας Βυζαντινής ιστορίας στο
πανεπιστήμιο της Σορβόννης (1967) που μεταξύ αμέτρητων άλλων τίτλων έχει
ανακηρυχθεί πρόεδρος και επίτιμη πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Ευρώπης. Είναι
απολύτως εφικτό, όμως, να παραδώσει αποστάγματα σοφίας και ουσίας, ειδικά αν
έχει μια ξεκάθαρη «χημεία» με τη μεγάλη Ελληνίδα όπως ο Θανάσης Λάλας. Από τα
Μουδανιά (σ.σ. είναι Μικρασιατικής καταγωγής) έως τη
Σορβόννη, κι από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή έως τον
Μιτεράν, αλλά και τον Μάνο Χατζιδάκι,
μεγάλες προσωπικότητες και στιγμές του 20ου αιώνα παρελαύνουν σ' αυτό το βιβλίο
μέσα από την διεισδυτική ματιά και την πολύτιμη εμπειρία της Ελένης Αρβελέρ σε
συνδυασμό με τις προσωπικές της μνήμες. Ξεχωρίσαμε κάποιες απ' αυτές χωρίς να
υποτιμήσουμε τη σημασία αμέτρητων άλλων που επίσης περιλαμβάνει το
βιβλίο:
«Θυμάμαι ένα - ένα τα 10 πρώτα βιβλία
που αγόρασα»
Το πρώτο βιβλίο που αγόρασε η Ελένη Αρβελέρ με τα δικά
της χρήματα ήταν «Τα Θεία Δώρα» του Παπαντωνίου. Μετά αγόρασε «Τα χελιδόνια» του
Δροσίνη. Αν κλείσει τα μάτια το εξώφυλλό του το βλέπει ακόμα μπροστά της.
Υστερα, θυμάται, αγόρασε έναν Σολωμό. Και μετά - θα' ταν Τρίτη Γυμνασίου - τον
«Δωδεκάλογο του Γύφτου».
«Ο Καραμανλής μου
έλεγε: "Ελένη, πάψε να κάνεις την κομμουνίστρια..."»
«Μα εγώ δεν έγινα Αριστερή. Γεννήθηκα Αριστερή...Δεν θα
μπορούσα να ήμουν κάτι άλλο. Εγώ το '53 όταν πέθανε ο Στάλιν, έκλαψα σαν να
έχασα δικό μου άνθρωπο»...«Ο Καραμανλής όταν με άκουγε να λέω ότι ήταν άλλος
πριν κι άλλος μετά το '74 μου έλεγε "Ελένη, πάψε να κάνεις την κομμουνίστρια..."
Κουμμουνίστρια - ακριβολογώντας θεωρητικά - δεν ήμουν ποτέ. Το έλεγα μόνο στον
Καραμανλή για να τον πειράζω, να τον ερεθίζω. Αριστερή ήμουν
πάντα!»
Για τον άντρα
της, Ζακ Αρβελέρ
«Λοιπόν (με το σύζυγό μου Ζακ Αρβελέρ)
γνωριστήκαμε το 1957 και παντρευτήκαμε το 1958. Ημουν μαζί του ένα χρόνο πριν
παντρευτούμε. Αν δεν είχα συναντηθεί μ' αυτό τον άνθρωπο δεν θα ήμουν αυτό που
είμαι σήμερα.... Αν δεν ήταν αυτός ο άντρας μου στην καλύτερη περίπτωση θα ήμουν
μια καθηγήτρια».... «Γιατί κάναμε 400 χρόνια σκλαβιά; Κανένας λαός δεν έμεινε
τόσα χρόνια σκλάβος. Αυτό δείχνει ψυχαναλυτικά ότι υπήρχε μια μεγάλη έλλειψη
αυτοπεποίθησης... Γιατί μετά την απελευθέρωση τα κόμματα που δημιουργήθηκαν ήταν
το ρωσικό, το γαλλικό, το αγγλικό; Που ήταν το ελληνικό κόμμα; Μάθαμε να είμαστε
πάντα κάτα κάποιο τρόπο ραγιάδες κάποιου».
Οταν ο Μάνος εξομολογήθηκε στον Μίκη τον έρωτά
του για εκείνη
«... Ο Μίκης δηλώνει ότι εκεί ο
Μάνος του εξομολογήθηκε τον έρωτά του για μένα κι από εκεί
αρχίζει αυτή η ιστορία, η φήμη, χωρίς εγώ να έχω καταλάβει τί-πο-τα! Αυτά ήταν
του Μάνου δουλειές (γέλια)»...«Αγαπώ επίσης πάρα πολύ τη Μαριάννα
Λάτση. Τη θεωρώ σαν έναν από τους πολύ σημαντικούς ανθρώπους που
έχουμε, χαμηλών τόνων, κάνει δουλειά, είναι από αυτές που έχουν τελειώσει τα
καλύτερα σχολεία... Αλλωστε ήμουν πολύ φίλη και με το Νίκο
Κούρκουλο. Εκανε πολύ φιλότιμη δουλειά στο Εθνικό
Θέατρο».
«Κάτι βλάκες σαν κι
εμένα προσπαθούν να μπει το Βυζάντιο παντού...»
«(Δεν δεχτήκαμε ποτέ ότι είμαστε απόγονοι των
Βυζαντινών) γιατί δεν τους ξέραμε. Προσέξτε:Τους Βυζαντινούς δεν τους δέχτηκε
ποτέ η Δύση... Κάτι βλάκες σαν κι εμένα προσπαθούν να μπει το Βυζάντιο παντού,
στα ευρωπαϊκά, στα αμερικάνικα πανεπιστήμια, παντού».
Η απορία του διευθυντή
της Figaro για την Ελλάδα
«(Σε μια συνάντηση) ο τότε διευθυντής της
Figaro με ρώτησε: "Τι είναι Ελλάδα και τι διαφέρει η Ελλάδα από
τη Γαλλία;" Και θυμάμαι του απαντώ: "Τα παχιά μνήματα". Σκεφθείτε το! Γενές
γενεών μνημάτων. Η Αμερική έχει πολύ ρηχά μνήματα. Η ποιότητα, λοιπόν, είναι
θέμα βάθους».
«Ο
Πικάσο και ο άντρας μου»
«Υπάρχει μια ιστορία με τον Πικάσο που
αξίζει να σας διηγηθώ: Η Αλίς, παντρεμένη με τον Ζακ, τον άντρα μου - χώρισαν
το 1953 - πάει στον Πικάσσο να του δείξει το νέο σπίτι που έχτιζαν με τον Ζακ. Ο
Πικάσο χάζευε το νεόκτιστο σπίτι των φίλων του και κάποια στιγμή γυρίζει στον
Ζακ και του λέει: "Θα ήταν καλά να σου κάνω δώρο μια μεγάλη τοιχογραφία. Βέβαια,
σ' το λέω προκαταβολικά, αυτό θα σε δεσμεύσει για πάντα...Δεν θα μπορείς να το
πουλήσεις ποτέ, γιατί μαζί μ' αυτό το σπίτι θα πρέπει να δώσεις και το δώρο μου"
(γέλια)»...«Ο Μιτεράν ήταν ο Πρόεδρος. Οποτε τον συναντούσα
ενδιαφερόταν για όλα - αλλά ως εκεί. Ποτέ οικειότητες. Τον Πρόεδρο έχεις ανάγκη
να τον σέβεσαι, να υπάρχει μια απόσταση. Εκεί νομίζω ότι έχασε ο
Σαρκοζί. Ηταν ο καλύτερος απ' όλους τους συνυποψηφίους του αλλά
δεν τον σεβόταν κανείς. Δεν ήξερε την αναγκαιότητα της
απόστασης!»
Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο της
κυρίας Ελένης Αρβελέρ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου