Ένα από τα συμπτώματα της κοινωνικής νοσηρότητας,
είναι η απάθεια. Είναι η αρρώστια εκείνη που στερεί την δυνατότητα για
συμμετοχή, για δημιουργία και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον θάνατο. Σε
καταστάσεις γενικευμένης απάθειας, οι άνθρωποι απομακρύνονται από τις
καταστάσεις που τους αφορούν, αισθανόμενοι ανήμποροι να
παρέμβουν.
Έτσι, φτάνουν στο σημείο να νιώθουν κουρασμένοι για την ανάληψη οποιασδήποτε πρωτοβουλίας, προτιμώντας να εμπιστευτούν στα χέρια άλλων την ευθύνη. Αυτή η κατάσταση αφαιρεί οποιαδήποτε διάθεση για αλλαγή και για νέες αξίες. Ουσιαστικά από πιθανοί οραματιστές, οι άνθρωποι μεταλλάσσονται σε όντα εσωστρεφή και εγωπαθή, σε πολίτες “της τάξης και της ασφάλειας”.
Οι οικονομικοπολιτικές συνθήκες δεν είναι η μόνη ανάγνωση για αυτή την παθογένεια. Οι άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από το ίδιο το σύστημα. Έχουν προσκολληθεί στις αξίες του, στο χρήμα, έχουν εκπαιδευτεί να ακολουθούν κι όχι να ηγούνται. Έχασαν το πάθος τους, τον ενθουσιασμό, έπαψαν να θέλουν την υπέρβαση, την θέωση. Όχι όμως εκείνο το συναίσθημα αλαζονείας και ξιπασμού που φέρνει ο πλουτισμός. Αλλά ο στόχος που ξεπερνά τα στενά όρια του στείρου ατομικισμού και που ποθεί την ελευθερία και την αυτονομία. Είναι εκείνο το προσωπικό “συμφέρον” που ευννοεί όμως και το σύνολο.
Το πάθος είναι απαραίτητο για την δημιουργικότητα. Η πολιτική πάλι, χρειάζεται το πάθος για τον οραματισμό μιας καλύτερης κοινωνίας. Πολιτική όμως που δεν γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες γραφείων, με κουστουμαρισμένους υπαλλήλους των trusts, αλλά πολιτική ως εργαλείο βελτίωσης των συνθηκών ζωής.
Η απάθεια επίσης, δεν ευνοεί την αμφισβήτηση. Ας πούμε πως είναι το ναρκωτικό της συνείδησης, η λάσπη που θάβει την κριτική προς τις δομές και την άρχουσα τάξη. Είναι τροχοπέδη για την ανάπτυξη οποιασδήποτε ριζοσπαστικής σκέψης. Αν πιστεύεις τυφλά στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζεις, τόσο πιο δύσκολο είναι να θες να το αλλάξεις. Αντιθέτως, η αμφισβήτηση θέτει τις προϋποθέσεις για να αγαπήσεις κάτι νέο.
Γιατί όμως οι άνθρωποι δεν θέλουν να έχουν την ζωή τους στα χέρια τους και εμπιστεύονται κάθε επαγγελματία πολιτικό; Γιατί τα θέματα που τους ενδιαφέρουν δεν γίνονται αντικείμενο άξιο προς υπεράσπιση και αντίθετα τα παρατάνε στις ορέξεις άλλων με διαφορετικά συμφέροντα; Πολλώ δε μάλλον να τους επιβραβεύουν και να εγκρίνουν τις τακτικές τους; Είναι ο άνθρωπος πλάσμα που ρέπει προς την εθελοδουλία; Γιατί δίνει ξανά και ξανά ψήφο εμπιστοσύνης σε ψυχανώμαλους;
Στην καπιταλιστική κοινωνία, οι αγνές επιθυμίες και το πάθος (όχι η εμμονή ν’ αγοράσω 40″ οθόνη) καταπνίγονται και είναι μέρος του εξουσιαστικού παιχνιδιού. Ποινικοποιούνται -ακόμη χειρότερα- ή καλουπώνονται σε ακίνδυνες απομιμήσεις. Διοχετεύονται δηλ. σε καταναλωτικά πρότυπα, σε life style και σε παρατάξεις. Ψεύτικες ανάγκες και αρνητικά συναισθήματα όπως ο φανατισμός και ο οπαδισμός, ουσιαστικά γεμίζουν τον άνθρωπο, αναπληρώνοντας το κενό που άφησε το ξερίζωμα του πάθους για την Ελευθερία.
Ταυτόχρονα, καλλιεργούνται memes θυματοποίησης και “θυσίας” των επιθυμιών. Εξαναγκάζουν τους ανθρώπους να παίξουν ρόλους που να ταιριάζουν στο σύστημα, πετώντας την διάθεσή τους για αλλαγές. Δεν είναι δύσκολο να παρατηρήσει κανείς, ότι πιο εύκολα πείθεται κανείς να παλέψει για να εξασφαλίσει π.χ. καλύτερο μεροκάματο, από το να κερδίσει την θέση του να διαμορφώνει καταστάσεις.
Η απάθεια οδηγεί λοιπόν στον θάνατο, γιατί δεν υπόσχεται καμία βελτίωση, κανένα μέλλον και καμία εναλλακτική. Αποτελεί συστατικό χρήσιμο για μια εξουσία, καθώς φτιάχνει ορδές υπηκόων, που όχι μόνο δεν θα της εναντιωθούν, αλλά θα φτάσουν στο σημείο να την υπερασπιστούν.
Αδειάζοντας το άτομο από πάθος, το οδηγούν στην αναμόρφωσή του, γεμίζοντάς το με τα πάθη που εγκρίνει το σύστημα. Έτσι η απάθεια είναι μια κατάσταση κανονικότητας, που “σπάει” μόνο όταν χάσεις το αμαξάκι σου, την δουλίτσα σου και το ψυγείο σου.
Έτσι, φτάνουν στο σημείο να νιώθουν κουρασμένοι για την ανάληψη οποιασδήποτε πρωτοβουλίας, προτιμώντας να εμπιστευτούν στα χέρια άλλων την ευθύνη. Αυτή η κατάσταση αφαιρεί οποιαδήποτε διάθεση για αλλαγή και για νέες αξίες. Ουσιαστικά από πιθανοί οραματιστές, οι άνθρωποι μεταλλάσσονται σε όντα εσωστρεφή και εγωπαθή, σε πολίτες “της τάξης και της ασφάλειας”.
Οι οικονομικοπολιτικές συνθήκες δεν είναι η μόνη ανάγνωση για αυτή την παθογένεια. Οι άνθρωποι είναι εξαρτημένοι από το ίδιο το σύστημα. Έχουν προσκολληθεί στις αξίες του, στο χρήμα, έχουν εκπαιδευτεί να ακολουθούν κι όχι να ηγούνται. Έχασαν το πάθος τους, τον ενθουσιασμό, έπαψαν να θέλουν την υπέρβαση, την θέωση. Όχι όμως εκείνο το συναίσθημα αλαζονείας και ξιπασμού που φέρνει ο πλουτισμός. Αλλά ο στόχος που ξεπερνά τα στενά όρια του στείρου ατομικισμού και που ποθεί την ελευθερία και την αυτονομία. Είναι εκείνο το προσωπικό “συμφέρον” που ευννοεί όμως και το σύνολο.
Το πάθος είναι απαραίτητο για την δημιουργικότητα. Η πολιτική πάλι, χρειάζεται το πάθος για τον οραματισμό μιας καλύτερης κοινωνίας. Πολιτική όμως που δεν γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες γραφείων, με κουστουμαρισμένους υπαλλήλους των trusts, αλλά πολιτική ως εργαλείο βελτίωσης των συνθηκών ζωής.
Η απάθεια επίσης, δεν ευνοεί την αμφισβήτηση. Ας πούμε πως είναι το ναρκωτικό της συνείδησης, η λάσπη που θάβει την κριτική προς τις δομές και την άρχουσα τάξη. Είναι τροχοπέδη για την ανάπτυξη οποιασδήποτε ριζοσπαστικής σκέψης. Αν πιστεύεις τυφλά στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζεις, τόσο πιο δύσκολο είναι να θες να το αλλάξεις. Αντιθέτως, η αμφισβήτηση θέτει τις προϋποθέσεις για να αγαπήσεις κάτι νέο.
Γιατί όμως οι άνθρωποι δεν θέλουν να έχουν την ζωή τους στα χέρια τους και εμπιστεύονται κάθε επαγγελματία πολιτικό; Γιατί τα θέματα που τους ενδιαφέρουν δεν γίνονται αντικείμενο άξιο προς υπεράσπιση και αντίθετα τα παρατάνε στις ορέξεις άλλων με διαφορετικά συμφέροντα; Πολλώ δε μάλλον να τους επιβραβεύουν και να εγκρίνουν τις τακτικές τους; Είναι ο άνθρωπος πλάσμα που ρέπει προς την εθελοδουλία; Γιατί δίνει ξανά και ξανά ψήφο εμπιστοσύνης σε ψυχανώμαλους;
Στην καπιταλιστική κοινωνία, οι αγνές επιθυμίες και το πάθος (όχι η εμμονή ν’ αγοράσω 40″ οθόνη) καταπνίγονται και είναι μέρος του εξουσιαστικού παιχνιδιού. Ποινικοποιούνται -ακόμη χειρότερα- ή καλουπώνονται σε ακίνδυνες απομιμήσεις. Διοχετεύονται δηλ. σε καταναλωτικά πρότυπα, σε life style και σε παρατάξεις. Ψεύτικες ανάγκες και αρνητικά συναισθήματα όπως ο φανατισμός και ο οπαδισμός, ουσιαστικά γεμίζουν τον άνθρωπο, αναπληρώνοντας το κενό που άφησε το ξερίζωμα του πάθους για την Ελευθερία.
Ταυτόχρονα, καλλιεργούνται memes θυματοποίησης και “θυσίας” των επιθυμιών. Εξαναγκάζουν τους ανθρώπους να παίξουν ρόλους που να ταιριάζουν στο σύστημα, πετώντας την διάθεσή τους για αλλαγές. Δεν είναι δύσκολο να παρατηρήσει κανείς, ότι πιο εύκολα πείθεται κανείς να παλέψει για να εξασφαλίσει π.χ. καλύτερο μεροκάματο, από το να κερδίσει την θέση του να διαμορφώνει καταστάσεις.
Η απάθεια οδηγεί λοιπόν στον θάνατο, γιατί δεν υπόσχεται καμία βελτίωση, κανένα μέλλον και καμία εναλλακτική. Αποτελεί συστατικό χρήσιμο για μια εξουσία, καθώς φτιάχνει ορδές υπηκόων, που όχι μόνο δεν θα της εναντιωθούν, αλλά θα φτάσουν στο σημείο να την υπερασπιστούν.
Αδειάζοντας το άτομο από πάθος, το οδηγούν στην αναμόρφωσή του, γεμίζοντάς το με τα πάθη που εγκρίνει το σύστημα. Έτσι η απάθεια είναι μια κατάσταση κανονικότητας, που “σπάει” μόνο όταν χάσεις το αμαξάκι σου, την δουλίτσα σου και το ψυγείο σου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου