Μοναδική προσφορά στον τόπο και την ιστορία του, η εξαιρετική ψηφιοποίηση της σημαντικής γιαννιώτικης εφημερίδας από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής
Μία μοναδική δυνατότητα παρέχει πλέον η Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων: Τη δυνατότητα να διαβάσουμε ψηφιακά εφημερίδες του παρελθόντος.
Ιδιαίτερη αναφορά, όμως, πρέπει να κάνουμε στο πλούσιο υλικό που μπορεί κανείς να αναζητήσει και να εντοπίσει από εφημερίδες των Ιωαννίνων, μέσω του υπολογιστή του.
Με μία απλή αναζήτηση στον κατάλογο της βιβλιοθήκης http://catalog.parliament.gr/ , βρίσκεις σειρά από εφημερίδες των Ιωαννίνων από τις αρχές του αιώνα.
Πολύτιμη είναι η ανάδειξη του αρχείου της εφημερίδας «Ήπειρος» που ήρθε στο φως ψηφιακά στα φύλλα της από το 1913 ως και το 1930.
Το σώμα της εφημερίδας με λιγότερες ή περισσότερες ελλείψεις μπορεί κανείς να το βρει σε πολλές βιβλιοθήκες, εδώ όμως έχει ψηφιοποιηθεί και έχει γίνει προσιτό σε κάθε αναγνώστη, φιλίστορα ή ερευνητή, χωρίς κόπο και κόστος και από κάθε μεριά της Ελλάδας. Συνολικά το έργο της ψηφιοποίησης που έχει γίνει αποτελεί μία μοναδική προσφορά της Βιβλιοθήκης της Βουλής προς την ελληνική κοινωνία.
Η πρόσβαση του χρήστη είναι απλή, αρκεί να διαθέτει υπολογιστή και σύνδεση σε ίντερνετ. Στη συνέχεια, από τη διεύθυνση που δώσαμε πληκτρολογεί απλώς το όνομα της εφημερίδας που θέλει και ανοίγει ο κατάλογος των αρχείων που έχουν ψηφιοποιηθεί, τα οποία σε μορφή pdf ανά σελίδα, ανοίγουν διάπλατα στην οθόνη και προσφέρονται για εύκολη ανάγνωση. Θα πρέπει να πούμε, δε, ότι η δουλειά που έχει γίνει στην ψηφιοποίηση είναι εξαιρετική και σου δίνει τη δυνατότητα να διαβάσεις την εφημερίδα... σαν να ζούσες τότε.
Ειδικά η ψηφιοποίηση της «Ηπείρου» έχει σημασία γιατί είναι σημαντική αφενός ως έκδοση και αφετέρου είναι δυσεύρετη σήμερα. Φύλλα της μπορεί κανείς να βρει και σε τοπικά αρχεία στα Γιάννενα, αλλά σε τόσο μεγάλο εύρος και σε προσβάσιμη από παντού μορφή, δεν υπάρχει άλλο αρχείο. Σημειώνουμε πάντως ότι με την ανάπτυξη των ψηφιοποιημένων αρχείων μπορεί να υπάρχει υλικό και σε άλλες βιβλιοθήκες - για παράδειγμα στο Μουσείο Τύπου της Ένωσης Συντακτών (ΕΣΗΕΠΗΝ) εντοπίσαμε ένα φύλλο της «Ηπείρου» από τις 13 Νοεμβρίου 1909
Η πρώτη «Ήπειρος»
Για να δείξουμε τη σημασία που έχει η «Ήπειρος» για την ιστορία των Ιωαννίνων και συνολικά για τον ελληνικό Τύπο, κάνουμε μία μικρή αναδρομή στη γένεσή της, ακολουθώντας το κείμενο του πανηγυρικού λόγου της αείμνηστης Καθηγήτριας Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ελευθερίας Νικολαΐδου κατά τα «Ελευθέρια» των Ιωαννίνων το 1983 με θέμα ακριβώς τον «Ηπειρωτικό Τύπο κατά την προαπελευθερωτική περίοδο». Το δεκάτομο επίσης έργο για την ιστορία της πόλης, του Ιωάννη Νικολαΐδη, πατέρα της Ελευθερίας και σημαντικού λόγιου των μεταπολεμικών Ιωαννίνων, περιέχει πλούτο στοιχείων για τον τοπικό Τύπο.
Στα προαπελεθευρωτικά Γιάννενα, λοιπόν, στις αρχές του 20ου αιώνα, η ελληνική κοινότητα, όπως κάνουν και οι άλλες κοινότητες, ιδρύει δύο πολιτικούς συλλόγους: Τον Αύγουστο του 1908 ιδρύεται ο Ελληνικός Πολιτικός Σύλλογος και αργότερα ο Λαϊκός Πολιτικός Σύλλογος με την αποχώρηση μελών από τον πρώτο. Στέλεχος του Ελληνικού Πολιτικού Συλλόγου είναι ο Γεώργιος Χατζής (1881- 1930), γνωστότερος και με το φιλολογικό του ψευδώνυμο Πελλερέν, με το οποία και έγραψε σημαντικά λογοτεχνικά και θεατρικά κείμενα.
Η «Ήπειρος» εκδίδεται το 1909 με διευθυντή τον Γεώργιο Χατζηπελλερέν και θα παραμείνει ζωντανή και επιδραστική στα πράγματα του τόπου ως το 1940, έχοντας στη θέση του διευθυντή γύρω στο '30 και τον νεαρό τότε, μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη στη συνέχεια Δημήτρη Χατζή (1913- 1981), γιο του Γεώργιου, που αναλαμβάνει εκτάκτως την εφημερίδα με τον θάνατο του πατέρα του. Ο καθημερινός κόσμος της εφημερίδας είναι βέβαιο ότι πρόσφερε πρωτογενές υλικό στον συγγραφέα του «Τέλους της μικρής μας πόλης».
Η «Ήπειρος», μέσα στο κέντρο του βιλαετίου, θα υπερασπιστεί τα δίκαια του ελληνισμού και των υπόδουλων Γιαννιωτών, κόντρα στην εθνικιστική πολιτική των Νεότουρκων. Παράλληλα θα αναδεικνύει τα τοπικά θέματα και τις ανάγκες της καθημερινότητας, ιδιαίτερα των Ελλήνων κατοίκων των Ιωαννίνων που δεν είχαν άλλη τοπική φωνή για να εκφράζονται (εφημερίδες Ηπειρωτών, όπως η σημαντική επίσης «Φωνή της Ηπείρου», έβγαιναν στην Αθήνα).
Το πρώτο φύλλο της θα εκδοθεί στις 6 Μαΐου 1909 με ιδιοκτήτη τον Ι. Κωτούλα, υπεύθυνο διαχειριστή τον Γ. Τζαβέλλα και διευθυντή τον Γ. Χατζή. Τα πρώτα αυτά χρόνια θα αντιμετωπίσει τις εθνικιστικές τάσεις του οθωμανισμού και θα υπερασπιστεί τα ελληνικά εθνικά θέματα, παλεύοντας για μία πραγματική συνταγματική διακυβέρνηση.
Για την ανάδειξη των προβλημάτων της καθημερινότητας του Ηπειρωτικού λαού, ο Χατζής θα διωχθεί και θα κλειστεί στα μπουντρούμια, αν και οι διώξεις δεν του έλειψαν και μετά την απελευθέρωση, όταν πήρε σαφή θέση στο Διχασμό κατά του Βενιζέλου.
Μαχητική πάντα η Ήπειρος, θα χαρακτηριστεί από το λόγο του Γ. Χατζή, ένας λόγος συχνά ακραίος, αλλά πάντα καλλιεργημένος και σοβαρός με μια ιδιαίτερη έγνοια για τον άνθρωπο και τα βάσανά του.
Το πρώτο της φύλλο μετά την απελευθέρωση θα το βγάλει στις 2 Αυγούστου 1913 και θα το αριθμήσει 1 (183) παραπέμποντας και στην προηγούμενη έκδοσή της για την οποία κάνει λόγο στο εκδοτικό σημείωμα.
Η «Ήπειρος» αποτέλεσε στη συνέχεια ένα σπάνιο δείγμα δημοσιογραφίας στις άκρες του τότε ελληνικού κράτους και η ανάγνωσή της σήμερα αποκαλύπτει έναν πλούσιο σε ιδέες κόσμο και μία ζωντανή πόλη. Παρά δε, την επικέντρωση στα μεγάλα τότε θέματα όπως το Αλβανικό ζήτημα ή τα ζητήματα δημοκρατίας και τα προβλήματα που φέρνει το '22, η «Ήπειρος» αποκαλύπτει κι έναν σπάνιο κοσμοπολιτισμό, μία ιδιαίτερη ματιά για τον κόσμο, μια γνώση του τι είναι αυτός ο κόσμος, ένας κοσμοπολιτισμός θα λέγαμε σήμερα.
Τα Γιάννενα που έβγαλαν την «Ήπειρο» και άλλες καλές τοπικές εφημερίδες πριν από το '30 αποδείκνυαν ότι είναι ένας τόπος του πολιτισμού και των Γραμμάτων, κάτι που δεν είναι δεδομένο για όλες τις περιόδους της ιστορικής τους διαδρομής.
Το γεγονός ότι διαθέτουμε σήμερα την τεχνολογία να συνομιλήσουμε με το παρελθόν, μέσω μίας τέτοιας εφημερίδας, μόνο ως ευκαιρία μπορούμε να το δούμε.
http://www.thesprotia-news.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου