Ποιοι κατοίκησαν για πρώτη φορά το Σούλι...

Οι πρώτοι κάτοικοι που κατέφυγαν στην ορεινή και δυσπρόσιτη περιοχή του Σουλίου ήταν από τις "Παρα-θυάμηδες" κοντινές πεδινές περιοχές και κυρίως από την εύφορη πεδιάδα του Φαναρίου. Αργότερα κατέφυγαν στην περιοχή του Σουλίου και άλλοι κυνηγημένοι Έλληνες από άλλες περιοχές της τουρκοκρατούμενης Ελλάδος.  Ήταν Έλληνες,

Ορθόδοξοι, που μιλούσαν και τα αρβανίτικα. Η ελληνική τους συνείδηση φαίνεται και από την περίφημη φράση που είπε ο Μάρκος Μπότσαρης όταν πρωτοπάτησε στα Επτάνησα : "Ο Έλληνας δεν μπορεί να αισθάνεται ελεύθερος, εκεί όπου κυματίζει η Βρετανική σημαία". Το  λεξικό που έγραψε ήταν της αρβανίτικης  - όχι αλβανικής - και ρωμαίικης απλής  (νεοελληνικής). Άλλωστε δεν θα μπορούσε να έχει αλβανική εθνική συνείδηση, διότι κάτι τέτοιο εμφανίζεται μόλις το 1878 με την Λίγκα της Πριζρένης - Κοσσυφοπεδίου και μάλιστα ως τεχνητό κατασκεύασμα ξένων δυνάμεων και θρησκευτικών προπαγανδών. Κατά την Τουρκοκρατία δεν υπήρχε έθνος Αλβανών. Ο Θεσπρωτός συγγραφέας Σωτήρης Δημητρίου διευκρινίζει σχετικά: "Εμείς οι Αρβανίτες, όπως μας αποκαλούσαν οι άλλοι, δεν ξέραμε μεταξύ μας αυτό το διαχωρισμό. Έλληνες είμαστε. Όμως τώρα τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο μας διαχωρίζουν, αλλά κάποιοι κύκλοι μας "χαρίζουν" στους Αλβανούς. Πρέπει να γίνεται γνωστό ότι οι Σουλιώτες ήταν Έλληνες, που μιλούσαν το αρβανίτικο ιδίωμα". Οι Αρβανίτες της Ελλάδας, έχοντας τις ρίζες τους στο πανάρχαιο ελληνικό Άρβανο, ουδέποτε αποδέχτηκαν ως δικό τους εθνωνυμικό τον όρο Αλβανοί. Πάντοτε διακήρυσσαν ότι είναι Έλληνες Αρβανίτες. Αυτά σημαίνουν ότι πίσω από το εθνωνυμικό Αλβανός υπάρχουν οι Αλβανοί και πίσω από το πατριδωνυμικό Αρβανίτης υπάρχουν οι Έλληνες. Αλβανοί και Έλληνες είναι δύο διαφορετικοί λαοί. Το αρβανίτικο ιδίωμα ελάχιστα κοινά στοιχεία έχει με την αλβανική γλώσσα, με συνέπεια ο γνώστης του πρώτου να αδυνατεί να επικοινωνήσει με τον γνώστη της δεύτερης. Οι Αλβανοί δικαιολογούν το γεγονός, ισχυριζόμενοι ότι τα αρβανίτικα είναι αρχαία αλβανικά. Καμία σχέση. Η αρβανίτικη είναι γεμάτη από αρχαία ελληνικά,  όπως διαβεβαιώνουν ειδικοί ερευνητές. Κατόπιν αυτών,  πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο γνώστης του αρβανίτικου ιδιώματος, δεν είναι και δεν πρέπει να ονομάζεται αλβανόφωνος, αλλά αρβανιτόφωνος.

http://katoci.blogspot.gr