Κοινωνική ασφάλιση, θέμα Εθνικής Σημασίας

Το ζήτημα της κοινωνικής ασφάλισης είναι στο προσκήνιο εδώ και λίγο καιρό. Η χρονιά μπήκε με ελπιδοφόρο τρόπο όπως και κάθε έτος που είναι γεμάτο από μεγάλες προσδοκίες και μεγάλες ευχές, δύσκολα, όμως, πραγματοποιήσιμες. Σε αυτόν τον κυκεώνα ήρθε να προστεθεί το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας για την αναδιοργάνωση του συστήματος κοινωνικής ασφάλειας που παρέχουν οι δομές του κράτους μέσω των ΝΠΔΔ που έχουν οριστεί γι' αυτό (ΙΚΑ, ΕΤΑΑ κλπ). Η μεταρρύθμιση που εισφέρεται προς συζήτηση στη Βουλή είναι ένα πόνημα το οποίο μέσω των εγγυήσεων και προβλέψεων του 3ου μνημονίου καθιερώνει ένα νέο τοπίο στον υπολογισμό των εισφορών. 

Μεταξύ των άλλων θεμάτων, το πρώτο που γίνεται αντιληπτό και αφορά τις εισφορές που πληρώνει ένας ελεύθερος επαγγελματίας είναι η σύνδεση ετήσιου εισοδήματος με το ποσό των εισφορών που πρέπει να αποδώσει ο ελεύθερος επαγγελματίας. Μέχρι τώρα ίσχυαν οι πίνακες σχετικοί με τα έτη ασφάλισης και έτσι υπολογίζονταν οι εισφορές που έπρεπε να καταβληθούν. Η αλλαγή εδράζεται στο ότι συνδέονται πλέον οι εισφορές με τα εισοδήματα του ελεύθερου επαγγελματία. Δηλαδή αν είσαι νέος και έχεις υψηλά εισοδήματα θα πληρώσεις περισσότερα από τον «παλιό» στο επάγγελμα που έχει χαμηλότερα εισοδήματα. Ενώ μέχρι τώρα όσα περισσότερα έτη είχες στο επάγγελμα τόσα περισσότερα πλήρωνες σε εισφορές. Αυτό βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς όπως ισχύει σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο υπάρχει σύνδεση εσόδων και εισφορών τόσο για τη σύνταξη κατά την αποχώρηση από το επάγγελμα, όσο και για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Όμως ο «πέλεκυς» πέφτει στους νεότερους που καλούνται να δώσουν αρκετά υψηλότερα ποσά από ό,τι ισχύει σήμερα. 

Γιατί όμως να συμβαίνει αυτό; Γιατί ενώ τόσα χρόνια υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που δεν έχουν εισπραχθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία καθώς υπήρχε χαλαρότητα στους ελέγχους, τώρα το βάρος της «διάσωσής» τους πέφτει στους νεότερους; Ένας νέος επαγγελματίας που ξεκινά τη δουλειά του θέλει κίνητρα ώστε να μπορέσει να ασκήσει το επάγγελμα που έχει επιλέξει για να ζει και να δημιουργεί με βάση αυτό. Προφανώς χρειάζεται ασφάλιση αλλά αυτή εφόσον παρέχεται από το κράτος πρέπει να είναι αναλογική και δίκαιη. Γιατί διαφορετικά το ίδιο το κράτος λειτουργεί με τα πιο ακραία ιδιωτικά κριτήρια απαιτώντας υψηλά ποσά ώστε να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες του και να καλύψει ενδεχομένως «μαύρες τρύπες» του δημοσίου κορβανά κι όχι να εξυπηρετεί με σύγχρονες και αναλογικές παροχές τον ασφαλισμένο που για δεκαετίες έχει πληρώσει ξανά και ξανά την πενιχρή του σύνταξη. 

Αυτό λοιπόν είναι ένα θέμα εθνικής σημασίας που χρειάζεται ευρύτατο σχέδιο από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, καθώς αφορά το μέλλον της χώρας, νέων και ηλικιωμένων. Το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα αποτελεί μία ευρωπαϊκή κατάκτηση του κοινωνικού κράτους δικαίου. Η κοινωνική ασφάλιση ορίζεται ως το σύστημα το οποίο αποβλέπει στην εξασφάλιση σε κάθε άτομο και σε κάθε περίπτωση επέλευσης κοινωνικού κινδύνου ένα ελάχιστο όριο κάλυψης των εν λόγω αναγκών. Άλλωστε υπάρχει συγκεκριμένη διάταξη του Συντάγματος, το άρθρο 22§4 όπου ορίζεται ότι «το κράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει». 

Ο τρόπος όμως υλοποίησης της συνταγματικής επιταγής πρέπει να αποφασιστεί με γνώμονα, τι μέλλον θέλουμε για το εργατικό δυναμικό της χώρας, ποιες δυνατότητες υπάρχουν ώστε να εργαστεί απρόσκοπτα επικεντρωμένο μόνο στη δημιουργικότητα της δουλειάς του, πως καλύπτει τέλος τις ανάγκες του, προσωπικές και οικογενειακές. Με θεωρίες και εικασίες δε βγαίνει αποτέλεσμα. Ένα Εθνικό Σχέδιο Κοινωνικής Ασφάλισης, σύγχρονο, ευρωπαϊκό, καινοτόμο και αποτελεσματικό μπορεί να γίνει πράξη, αν υπάρξει πραγματική σύγκλιση και ενδιαφέρον για τη χώρα.

Γιώργος Αργυρόπουλος Δικηγόρος, ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης

www.huffingstonpost.gr