Πουρνιά (Σταρίτσιανη) Κόνιτσας. Δείτε τα video

Δείτε τα video

Σε απόσταση 28 χιλιομέτρων από την Κόνιτσα συναντάμε την Πουρνιά. 

Παλιότερα υπήρχαν τρεις συνοικισμοί, της Σταρίτσας, του Σελού, και των Αναργύρων. 

Το χωριό έλαβε το όνομα από τον πρώτο συνοικισμό, εξαιτίας των σιταροχωριών που απλώνονταν γύρω του. 

Το 1928 μετονομάστηκε σε Πουρνιά, γιατί θεωρήθηκε ότι η λέξη Σταρίτσιανη ήταν ξενική και κυρίως Σλάβικη. 

Την ονομασία Πουρνιά τη δανείστηκαν από την ομώνυμη τοποθεσία, δυτικά του χωριού, και σημαίνει τόπος με πολλές κορομηλιές, που στο χωριό τις λένε πουρνιές.

 Δεν είναι γνωστό πότε θεμελιώθηκε για πρώτη φορά η Πουρνιά. Δεν αμφιβάλλει όμως κανείς ότι είναι γέννημα ενός άλλου χωριού, που ονομαζόταν «Τράπια» (από τη λέξη αστραπός). Αυτό ήταν χτισμένο στη θέση της σημερινής Τράπιας.

 Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι οι σημερινοί Πουρνιώτες είναι απόγονοι του λαού των Αρίων. Η Τράπια υπήρξε από τα μεγαλύτερα χωριά εκείνης της περιόδου, με 300 οικογένειες και 1.200 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και το κτίσιμο. Η πανούκλα όμως (14ος - 16ος αιώνας) τους ανάγκασε να μετοικήσουν με αποτέλεσμα το χωριό να ερημώσει. Σήμερα οι κάτοικοι της Πουρνιάς είναι συνταξιούχοι και υλοτόμοι στο δασικό συνεταιρισμό.

Το γεφύρι της Μαυρόπετρας 

Το γεφύρι της «Μαυρόπετρας» ή της «Μαύρης Πέτρας» βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο στο χωριό Πουρνιά Κονίτσης (πρώην Σταρίτσιανη). Σύμφωνα με όσα γράφει η Νίτσα Συνίκη- Παπακώστα στο βιβλίο της για τα «Πέτρινα γεφύρια», το γεφύρι αυτό παλιότερα ήταν δίτοξο, με δυο άνισα μεταξύ τους τόξα αλλά που με τη διάνοιξη του αμαξόδρομου, το ένα του τόξο καταστράφηκε!!

Σήμερα διασώζεται μόνο το μεγάλο τόξο του γεφυριού που το άνοιγμα του φτάνει τα 20 μέτρα περίπου. Το ύψος του γεφυριού ξεπερνάει τα 14 μέτρα και το πλάτος του καταστρώματος του τα 3 μέτρα. Στις δυο πλευρές του έχουν κατασκευαστεί προστατευτικά στηθαία. Παλιότερα στο σημείο υπήρχε και νερόμυλος που εξυπηρετούσε τις ανάγκες του χωριού. Κατασκευάστηκε για να γεφυρώσει το ρέμα των Αγίων Αναργύρων που περνά από το σημείο και καταλήγει στον Σαραντάπορο.

Ως χρόνος ανέγερσης συνήθως αναφέρεται το έτος 1835 αλλά ο γιατρός και ιστοριοδίφης Ιωάννης Λαμπρίδης στον 2ο τόμο του για τα «Ηπειρωτικά αγαθοεργήματα» γράφει ότι αυτό κατασκευάστηκε το 1853. Ο ίδιος σημειώνει ότι η κατασκευή του τότε στοίχισε 60.000 γρόσια που από αυτά τα 11.000 διέθεσε η Βασιλική Κυριακούλη.

Το όνομα του το γεφύρι το πήρε από τη «Μαύρη» πέτρα που ορθώνεται στη περιοχή και είναι γνωστή για τη βραχογραφία του Παντοκράτορα που βρίσκεται σε μια εσοχή της.

Πριν από λίγα χρόνια στο γεφύρι έγιναν εργασίες αναστύλωσης και ανάδειξης του και εκτός από το μεγάλο τόξο, διασώθηκε και ένα πλαϊνό ανακουφιστικό τοξοειδή άνοιγμα.

Η βραχογραφία του Ιησού Χριστού του Παντοκράτορα.

 Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό Πουρνιά Κονίτσης, σε μια εσοχή ενός βράχου, καλά προστατευμένη από τα καιρικά φαινόμενα και σε ύψος 18 μέτρων από τον δρόμο, βρίσκεται η «βραχογραφία του Ιησού Χριστού του Παντοκράτορα».

Λέγεται ότι κατασκευάστηκε στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου  αιώνα, πιθανότατα από Χιοναδίτες ζωγράφους, που μάλλον ήξεραν καλά την περιοχή και διάλεξαν το σωστό σημείο. Και αυτό γιατί το έργο τους για δυο σχεδόν αιώνες αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτικό στις βροχές, στα χιόνια αλλά και στον ήλιο της περιοχής.

Για το πως δημιουργήθηκε η βραχογραφία υπάρχει και μια άλλη τοπική φήμη που θέλει αυτή αλλά και το διπλανό γεφύρι της Μαυρόπετρας να το έφτιαξε μια καλογριά που έζησε στη περιοχή.

Κατά το πέρασμα των χρόνων η σπάνια αυτή αγιογραφία κινδύνεψε να καταστραφεί αρκετές φορές, παλιότερα από τα Οθωμανικά πυρά αλλά και στη συνέχεια από επίδοξους χρυσοθήρες που έψαχναν στη περιοχή για κρυμμένους θησαυρούς.

Όμως το 2008 η 8η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων συντήρησε την βραχογραφία και κάνοντας διάφορες εργασίες στο έδαφος ενίσχυσε και την αντοχή του βράχου.

Βασίλειος Έξαρχος.

 Στη πλατεία του χωριού Πουρνιά Κονίτσης υπάρχει η προτομή ενός Ηπειρώτη ευεργέτη που εκτός όλων των άλλων στον ίδιο οφείλεται και η ονομασία μιας ολόκληρης περιοχής των Αθηνών.

Πρόκειται για τη προτομή του Βασιλείου Έξαρχου ο οποίος καταγόταν από το όμορφο αυτό Κονιτσοχώρι που βρίσκεται κτισμένο στις πλαγιές του Σμόλικα.

Ο Βασίλειος Έξαρχος έζησε και δραστηριοποιήθηκε στην Αθήνα ακολουθώντας πολύ επιτυχημένα το επάγγελμα του εμπόρου, χάρη στο οποίο απέκτησε μεγάλη περιουσία.

Μάλιστα στη πόλη των Αθηνών, κάπου προς το τέλος του 19ου αιώνα, δημιούργησε ένα μεγάλο εμπορικό κατάστημα που φαίνεται ότι την εποχή του προκάλεσε μεγάλη εντύπωση. Τέτοια ώστε, η περιοχή στην οποία κατασκευάστηκε το κτίριο μετονομάστηκε.

Πρόκειται για τα σημερινά Εξάρχεια που ως τότε λεγόταν «Πιθαράδικα», λόγω του ότι εκεί υπήρχαν συγκεντρωμένα εργαστήρια που κατασκεύαζαν πιθάρια.

Για την ιστορία το μαγαζί του Έξαρχου λέγεται ότι βρισκόταν στη γωνία των οδών Θεμιστοκλέους και Σολωμού.

Μετά τον θάνατο του ο Βασίλειος Έξαρχος άφησε ένα μεγάλο ποσό ως κληροδότημα στο χωριό του και οι συχωριανοί του τιμώντας τη μνήμη του έδωσαν στο τοπικό πολιτιστικό σύλλογο το όνομα του και τοποθέτησαν την ορειχάλκινη προτομή του στη πλατεία του χωριού τους.

Κορυφή «Κλέφτης»

Στις αρχές του περασμένου Οκτώβρη ο Ορειβατικός Σύλλογος Ιωαννίνων συμπεριέλαβε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα του μια ανάβαση στην ιστορική κορυφή του «Κλέφτη» (1846 μ), που βρίσκεται στον Σμόλικα.

Αφετηρία της ορειβατικής αυτής διαδρομής ήταν η πλατεία του χωριού Πουρνιά Κονίτσης (870 μ.), απ' όπου οι 100 και πλέον ορειβάτες που συμμετείχαμε στην εκδρομή αυτή ξεκινήσαμε τη πορεία μας προς τον «Κλέφτη», αρχικά ακολουθώντας το καλντερίμι που ανηφορίζει για το βουνό και περνάει μέσα από τα όμορφα σοκάκια του χωριού.

Γρήγορα αφήσαμε τον οικισμό και πήραμε στο μονοπάτι που κατευθύνεται πρώτα προς το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία και συνεχίζει ύστερα για τη δεξαμενή του χωριού. Φτάνοντας στη δεξαμενή, στρίψαμε αριστερά και μπήκαμε στο πλούσιο δάσος της περιοχής. Ο δρόμος μας αρχίζει πλέον ν' ανηφορίζει αρκετά απότομα και εμείς ακολουθούμε τη διαδρομή που κάποτε είχε ανοιχτεί για να περάσει ο σωλήνας της ύδρευσης. Κινούμαστε στο μονοπάτι ως τη στιγμή που η πορεία μας θα διασταυρωθεί με τον χωματόδρομο. Στο σημείο αυτό υπάρχει ένα παλιό πέτρινο εικονοστάσι. Μόλις φτάσουμε στον χωματόδρομο, στρίβουμε αριστερά και τον ακολουθούμε για μια διαδρομή λίγο μεγαλύτερη από 3 χιλιόμετρα.

Φτάνοντας σε υψόμετρο περίπου 1450 μέτρων αφήνουμε τον δρόμο, στρίβουμε δεξιά και μπαίνουμε ξανά σε μονοπάτι. Ανηφορίζουμε τη πλαγιά και μετά από λίγη ώρα συναντάμε ένα ξέφωτο που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1680 μέτρων.

Περνάμε στην απέναντι πλευρά και ξαναμπαίνουμε για λίγα λεπτά στο μονοπάτι που ανηφορίζει ως τον «λαιμό» της πλαγιάς. Μόλις φτάσουμε στον «λαιμό» στρίβουμε και πάλι δεξιά. Από εδώ και πέρα μπαίνουμε στο τελευταίο στάδιο της διαδρομής μας για τη κορυφή του «Κλέφτη».

Βρισκόμαστε κάτω από τον στόχο μας και μετά από μια σύντομη ολιγόλεπτη πορεία φτάνουμε πλέον στη ιστορική κορυφή του «Κλέφτη».

Εδώ την εποχή του εμφυλίου πολέμου δόθηκαν ορισμένες από τις πιο φονικές μάχες της περιόδου. Και αυτό γιατί το κομβικό σημείο στο οποίο ορθώνεται η κορυφή δίνει τη δυνατότητα να ελέγχεται από εκεί μια μεγάλη σε έκταση περιοχή και επομένως η κατοχή του «Κλέφτη» την εμπόλεμη εκείνη περίοδο είχε μεγάλη στρατηγική σημασία.

Γι' αυτό και δόθηκαν πολλές και σκληρές μάχες για το ποιος από τους δυο αντιμαχόμενους στρατούς θα τον πάρει υπό τον έλεγχο του. Οι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος που τον είχαν υπό την κατοχή τους φρόντισαν και τον κατέστησαν ένα πραγματικό απόρθητο φρούριο, δημιουργώντας εκεί μια σειρά ισχυρών οχυρώσεων και υπόγειων στοών. Από εκεί προέβαλαν σθεναρή αντίσταση πολεμώντας ηρωικά και απέκρουσαν 8 φορές τις αλλεπάλληλες επιθέσεις του αστικού στρατού, ο οποίος για να τους αναγκάσει να φύγουν χρησιμοποίησε εκεί (ίσως για πρώτη φορά) τις αμερικάνικες εμπρηστικές βόμβες «ναπάλμ», που αργότερα χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από τον αμερικανικό στρατό στο Βιετνάμ. Τελικά την 1η Αυγούστου του 1948 η κορυφή του «Κλέφτη», ύστερα από σφοδρότατες μάχες που διήρκησαν 1 ½ μήνα εγκαταλείφθηκε από τους αντάρτες που συμπτύχτηκαν προς τη περιοχή του Γράμμου.

Τμήματα αυτών των οχυρώσεων υπάρχουν ακόμη και σήμερα διάσπαρτα σε πολλά σημεία της κορυφής, ενώ την ημέρα που εμείς ανεβήκαμε στη κορυφή, οι ποιο παρατηρητικοί ορειβάτες εντόπισαν παλιές σφαίρες καθώς και άλλα υπολείμματα όπλων της εποχής εκείνης.

Η απόσταση της διαδρομής αυτής, από το χωριό Πουρνιά ως τον «Κλέφτη» είναι σχεδόν 9 χιλιόμετρα, ενώ ο χρόνος που απαιτείται για να καλυφθεί η απόσταση είναι περίπου 2 ½ ως 3 ώρες. Τα τμήματα των μονοπατιών που διανύσαμε σε πολλά σημεία ήταν ασαφή αφού για πολλές δεκαετίες ήταν παρατημένα. Φέτος το καλοκαίρι έγινε μια πρώτη προσπάθεια από κατοίκους του χωριού αλλά και μέλη του Ορειβατικού συλλόγου Ιωαννίνων, οι οποίοι τα καθάρισαν και μπήκε μια ικανοποιητική σήμανση. Έτσι η διαδρομή έγινε πιο βατή για όσους θέλουν να επισκεφτούν τη περιοχή και να κάνουν μια σχετικά εύκολη ορειβατική πορεία στον Σμόλικα, που ως κατάληξη της έχει μια ιστορική κορυφή με μοναδική θέα στα γύρω περιοχή (Σμόλικας, Τύμφη, Τραπεζίτσα, κάμπος Κονίτσης, Νεμέρτσικα, Γράμμος κ.α.).

Το δέντρο της πίστης 

Στο χωριό Πουρνιά Κονίτσης, που βρίσκεται κτισμένο μέσα στις κατάφυτες πλαγιές του Σμόλικα, στον μπροστινό τοίχο της κεντρικής εκκλησίας του χωριού (του ναού των Ταξιαρχών, πολιούχων του χωριού) ένα δέντρο βρήκε τη δύναμη και φύτρωσε ακριβώς μπροστά από την εικόνα του Αρχαγγέλου!!

Στη παράδοση μας τα δέντρα αυτά που απρόσμενα ξεπετάγονται σε τοίχους και σκεπές εκκλησιών ονομάζονται «δέντρα της πίστης» και ο λαός μας τα θεωρεί ιερά.

www.romiazirou.blogspot.gr