Οι γυναίκες, ένα μυστήριο χωρίς λύση, για τον Στίβεν Χόκινγκ

Η ιστορία της ζωής του, όπως και η αφήγηση μέρους της στην προσφάτως βραβευμένη με Οσκαρ α' αντρικού ρόλου κινηματογραφική μεταφορά της («The theory of everything») προκαλεί συγκίνηση, αλλά και θαυμασμό ή δέος.

Τα στοιχεία του μελό υπάρχουν (ασθένεια που τον καθήλωσε, ανήμπορο να κινηθεί και να μιλήσει), μαζί και οι αγαπημένες του Χόλιγουντ μάχες της θέλησης και πίστης για ζωή, όμως όχι, η αληθινή ιστορία του Στίβεν Χόκινγκ κινείται πάνω και πέρα από όλα αυτά. Οπως έκανε ανέκαθεν το μυαλό του, κι ας μην είχε το κορμί τη δύναμη να κινηθεί από την καρέκλα του.

Ο λαμπρότερος φυσικός των τελευταίων δεκαετιών και μεγαλύτερος σταρ της επιστημονικής κοινότητας, ο διάδοχος του Αϊνστάιν όπως αποκαλείται, κατάφερε με τη δύναμη του μυαλού του όχι μόνο να ανακαλύψει, να ταξιδέψει και να επαναπροσδιορίσει την έννοια του σύμπαντος, αλλά και να εκλαϊκεύσει πολύπλοκες κοσμολογικές έννοιες, να τις κάνει κτήμα του κοινού νου. Παράλληλα, μπόρεσε να ζήσει μια ζωή πλούσια, με ταξίδια, μοναδικές εμπειρίες, γάμους, τρία παιδιά και ισάριθμα εγγόνια, θυελλώδεις έρωτες και παθιασμένους χωρισμούς.

Στα 73 του σήμερα, ο άνθρωπος που στα 21 του διαγνώστηκε με ασθένεια από την οποία οι γιατροί υπολόγιζαν πως θα πεθάνει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, δηλώνει ευτυχής και περήφανος: «Παρά την τρομερή κατάστασή μου, πρόλαβα να κάνω κάποια συμβολή στην πρόοδο της επιστήμης και να δημιουργήσω μια πολύ ενδιαφέρουσα οικογένεια...».

Πρόλαβε επίσης να λύσει μεγάλα μυστήρια, αλλά και να καταλήξει στο συμπέρασμα -όπως είχε πει κάποτε- ότι «οι γυναίκες είναι ένα μυστήριο, που όσο κι αν έχω προσπαθήσει, δεν κατάφερα να λύσω...».

Το μικρό αγόρι, που μεγαλώνει σε ένα μεγάλο σπίτι με βιβλία

Στην περίπτωση του χαρισματικού κυρίου Χόκινγκ, με την αμιγώς λονδρέζικη καταγωγή και την κομπιουτερίστικη φωνή -από τότε που έχασε την ομιλία του μιλάει μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, που όπως έχει πει του δίνει αμερικανική προφορά, πράγμα που δεν τον πειράζει γιατί «αρέσει στις γυναίκες»- το σύμπαν... μίλησε νωρίς, καθόλου επιστημονικά, αλλά με μια σύμπτωση από αυτές που θα άρεσαν στον Κοέλιο.

Γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου του 1942, ημερομηνία της επετείου του θανάτου του Γαλιλαίου -300 χρόνια μετά. Μεγάλωσε σε ένα ακριβό, αλλά ακατάστατο σπίτι γεμάτο βιβλία στην Οξφόρδη. Οι γονείς του (γιατρός ο πατέρας, πολιτικός επιστήμων η μητέρα) ενδιαφέρονταν πολύ περισσότερο για το πνεύμα, ενώ τα οικονομικά τους δεν έφταναν για να συντηρήσουν το ακριβό παλιό σπίτι τους.

Η ακαταστασία κυριαρχούσε, όπως και η διαρκής ανάγκη για μάθηση. Ακόμα και την ώρα των γευμάτων, τα οικογενειακά τραπέζια κυλούσαν στην απόλυτη σιωπή, καθώς ο καθένας είχε μαζί το βιβλίο του και διάβαζε απορροφημένος.

Ο μικρός Στίβεν, στο σχολείο δεν ήταν ο πρώτος μαθητής, δεν ήταν καν ανάμεσα στους κορυφαίους, ωστόσο οι συμμαθητές του τον φώναζαν Αϊνστάιν, γιατί έψαχνε πάντα απαντήσεις στα πιο δυσνόητα προβλήματα. Είναι γνωστό ότι ο πατέρας του ήθελε να ακολουθήσει τα βήματά του και να σπουδάσει ιατρική. Ο υιός Στίβεν, όμως απεχθανόταν τη βιολογία, την έβρισκε ασαφή και περιγραφική. Τον γοήτευαν τα μαθηματικά και η φυσική από τότε που μικρός έπαιζε με τρενάκια και μελετούσε τους μηχανισμούς τους.

Σπούδασε φυσική στην Οξφόρδη, όπου και πάλι δεν ήταν από τους πιο επιμελείς φοιτητές -προτιμούσε τις ώρες προπόνησης με την ομάδα της κωπηλασίας. Του άρεσε η έρευνα, τον απωθούσαν κάποια μαθήματα και το διάβασμα βιβλίων που ο ίδιος θεωρούσε αφελή έως παιδαριώδη.

Μετά την Οξφόρδη, πήγε στο Κέιμπριτζ για να κάνει έρευνα πάνω στο αντικείμενο της κοσμολογίας. Πήρε το διδακτορικό του και από το 1979 την έδρα του καθηγητή Μαθηματικών, που 300 χρόνια πριν κρατούσε ο Ισαάκ Νεύτων. Η... καθόλου επιστημονική θεωρία των συμπτώσεων επιμένει: το σύμπαν είχε από νωρίς συνωμοτήσει για την σπάνια περίπτωση του χαρισματικού μίστερ Χόκινγκ...

Ο άθεος που θέλησε να διαβάσει το μυαλό του Θεού

Στη ζωή του θα μπορούσε να πει κανείς πως όλα έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα. Την ίδια περίοδο που μαγεύτηκε από τα μυστικά του σύμπαντος, την ίδια περίοδο που γνώρισε για πρώτη φορά τον έρωτα (σε ένα πρωτοχρονιάτικο πάρτι, όπου συνάντησε τη φίλη της αδερφής του, Τζέιν), την ίδια περίοδο βρήκε απάντηση στο ερώτημα που τον απασχολούσε: γιατί δυσκολευόταν να κινηθεί; Γιατί κάποιες φορές δεν τον κρατούσαν τα πόδια του;

Η διάγνωση, που έγινε μια εβδομάδα αφού έκλεισε τα 21, ήταν καταδικαστική: διαγνώστηκε με μια σπάνια ασθένεια του κινητικού νευρώνα, που σταδιακά οδηγεί σε απόλυτη παράλυση. Οι γιατροί του έδωσαν ελάχιστα χρόνια ζωής.

Είναι αιχμάλωτος στο ίδιο του το σώμα, όμως η διάνοιά του τον μεταφέρει στα πέρατα του Σύμπαντος

 

Τότε οι μελέτες του δεν ήταν ικανές να τον βοηθήσουν να ξεπεράσει την κατάθλιψη που προκάλεσε μια τόσο τρομακτική διάγνωση. Ο έρωτας, όμως, στάθηκε ικανός να βοηθήσει την κατάσταση. Ο γάμος με την Τζέιν -σχέση την ποία πραγματεύεται η ταινία, που κατέκτησε το Οσκαρ- ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν για να πάρει την κατάλληλη ώθηση: «Μου έδωσε ένα λόγο για να συνεχίσω να ζω» έχει πει ο ίδιος.

Στην εξέλιξη της ζωής του, υπήρξαν κι άλλοι κι ας ξεκίνησε τότε μια πορεία προς την απόλυτη ακινησία -στα 39 του ήταν ήδη ολοκληρωτικά παράλυτος. Δεν ήταν εύκολη, ιδίως τα πρώτα χρόνια, όταν αρνιόταν να ζητήσει βοήθεια ή να χρησιμοποιήσει αναπηρική καρέκλα ή όταν τη χρησιμοποιούσε -αναγκαστικά- με μια αγριότητα που τρόμαζε τους γύρω του.

Ταυτόχρονα η φήμη του εξαπλωνόταν μαζί με το θαυμασμό για το έργο του, τις μελέτες και τις ανακαλύψεις του.

Στη δεκαετία του '80 είχε καθιερωθεί ως ο διάδοχος του Αϊνστάιν, ο άνθρωπος στον οποίο αφιέρωναν εξώφυλλα τα μεγαλύτερα περιοδικά του πλανήτη, αυτός ο οποίος επιχειρούσε να διαβάσει το μυαλό του Θεού. «Είναι σχεδόν πλήρως παράλυτος, άφωνος, περιορισμένος σε αναπηρική καρέκλα, ικανός να κινεί μόνο τους μυς του προσώπου του και δύο δάχτυλα του αριστερού του χεριού», «είναι αιχμάλωτος στο ίδιο του το σώμα, όμως η διάνοιά του τον μεταφέρει στα πέρατα του Σύμπαντος» έγραφαν δύο χαρακτηριστικά κείμενα του «Time» το 1988. Την ίδια χρονιά, το Newsweek του έδινε σε εξώφυλλό του τον τίτλο: «Ο κυρίαρχος του σύμπαντος».

Ηταν η χρονιά κυκλοφορίας του βιβλίου του, «Το χρονικό του χρόνου» (μια πρωτοφανής εκλαϊκευμένη προσέγγιση της σύγχρονης φυσικής), στον πρόλογο του οποίου σημείωνε: «Κάποιος μου είπε πως κάθε εξίσωση που θα έβαζα στο βιβλίο θα μείωνε τις πωλήσεις του στο μισό. Τελικά όμως αναγκάστηκα να βάλω μία: την περίφημη του Αϊνστάιν E=mc². Ελπίζω αυτό να μη μου κοστίσει τους μισούς αναγνώστες μου».

Αγνωστο αν κόστισε, το βέβαιο είναι πως οι υπόλοιποι μισοί αναγνώστες που απέμειναν ξεπέρασαν τα 10 εκατομμύρια -τόσα αντίτυπα πούλησε το βιβλίο του, το οποίο μεταφράστηκε σε 40 γλώσσες. Εκείνα τα χρόνια, τίποτα δεν τον εμπόδιζε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και να μετέχει σε επιστημονικά συνέδρια,και να παίρνει μέρος σε κεφάτα επιστημονικά πάρτι, πλημμυρισμένα από θαυμαστές του. Ηταν η περίοδος, που όπως έχει πει σε συνέντευξή της η πρώτη γυναίκα του, Τζέιν, «...χρειαζόταν δίπλα του κάποιον να του λέει πως δεν είναι Θεός, κι αυτό το ρόλο έπαιζα εγώ...».

Ερωτες, πάθη, θυελλώδεις γάμοι και διαζύγια

Η ασθένεια κατάφερε με το πέρασμα των χρόνων να τον καθηλώσει στην απόλυτη ακινησία, όμως σε πείσμα των ιατρικών προβλέψεων, πρόλαβε να ζήσει -και συνεχίζει να ζει- με πάθος.

Ο έρωτας δεν έλειπε από τη σχέση με την πρώτη σύζυγό του, όμως, δεν έλειπαν και τα προβλήματα. Η Τζέιν Χόκινγκ, σε σημερινές συνεντεύξεις της, τα αποδίδει στις νοσοκόμες και τους νοσοκόμους, θαυμαστές του έργου και της διανοίας του, που έσπευδαν να του παραχωρήσουν τις υπηρεσίες τους.

Μετά τη γέννηση των τριών παιδιών τους κι ενώ οι ανησυχίες για την κατάσταση της υγείας του κορυφώνονταν, η Τζέιν γνώρισε τον μουσικό Τζόναθαν Χέλιερ Τζόουνς. Η σχέση τους γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα -αρχικά- πλατωνικό αίσθημα, το οποίο είχε δεχτεί ο Χόκινγκ. Στα μέσα της δεκαετίας του '80, ο Τζόουνς είχε μετακομίσει στο σπίτι της οικογένειας Χόκινγκ. «Φοβόταν πως θα πεθάνω σύντομα και χρειαζόταν κάποιον να στηρίζει εκείνη και τα παιδιά» αποκαλύπτει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του. «Ετσι, γνώρισε, έναν μουσικό, τον Τζόναθαν και του έδωσε ένα δωμάτιο στο διαμέρισμα μας. Θα είχα προβάλει αντίσταση, αλλά και εγώ ο ίδιος περίμενα πως θα πέθαινα από στιγμή σε στιγμή και ήθελα κάποιον να προσέξει την οικογένεια μου». «Ηταν σύμφωνος με αυτή την κατάσταση όσο γνώριζε ότι συνέχιζα να τον αγαπώ» έχει δηλώσει η Τζέιν Χόκινγκ. Η ιστορία απέδειξε πως δεν ήταν και τόσο σύμφωνος...

Το 1990 ο γάμος έληξε επεισοδιακά, ο Χόκινγκ είχε ήδη συνάψει σχέση με τη νοσοκόμα του Ελέιν Μέισον, την οποία παντρεύτηκε το '95 αμέσως μετά την έκδοση του διαζυγίου του. Κι όπως έχει γράψει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του «...ήταν ένας παθιασμένος και θυελλώδης γάμος».

Τη μέρα του δεύτερου γάμου του, δήλωνε «είναι θαυμάσιο, παντρεύτηκα επιτέλους τη γυναίκα που αγαπώ». Την πενταετία που ακολούθησε, απομακρύνθηκε από την οικογένειά του, δίνοντας αφορμή να γεννηθούν φήμες και ανησυχίες για περιορισμό του από τη δυναμική νοσοκόμα Ελέιν ή ακόμα και σωματική κακοποίησή του -έγιναν μάλιστα και σχετικές έρευνες της αστυνομίας- κάτι που ο ίδιος διαψεύδει κατηγορηματικά και στην αυτοβιογραφία του.

Το διαζύγιό τους, ήρθε το 2006, έκτοτε ήρθε ξανά κοντά με την πρώτη γυναίκα του, τα παιδιά και τα εγγόνια του, ενώ στενές σχέσεις διατηρεί σήμερα και με τη Μέισον, με την οποία μετά τον χωρισμό επανασυνδέθηκε.

«Να είστε περίεργοι, εγώ πάντα θα είμαι...»

Στα 73 του σήμερα, ύστερα από μια πορεία σημαντικών επιστημονικών ερευνών, ανακαλύψεων, συγγραφής επιστημονικών αλλά και παιδικών βιβλίων, ακόμα και ενός ταξιδιού σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας (το 2007, που του έδωσε την ευκαιρία να αποχωριστεί το καροτσάκι), ο Στίβεν Χόκινγκ παραμένει ενεργός σε πείσμα της απόλυτης ακινησίας που του έχει επιβληθεί εδώ και δεκαετίες.

Πριν από μερικούς μήνες δήλωνε ότι επιθυμεί να παίξει τον κακό σε ταινία του Τζέιμς Μποντ («έχω την κατάλληλη φωνή για το ρόλο...» είχε δηλώσει με το διάσημο φλεγματικό χιούμορ του), από τον περασμένο Οκτώβριο έχει ανοίξει και λογαριασμό στο Facebook.

«Πάντα αναρωτιόμουν τι κάνει το σύμπαν να υπάρχει. Ο χρόνος και ο χώρος μπορεί να είναι για πάντα ένα μυστήριο, όμως αυτό δε σταμάτησε την αναζήτησή μου. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ μας έχουν αυξηθεί απείρως και τώρα που έχω τη δυνατότητα, θέλω να μοιραστώ αυτό το ταξίδι μαζί σας. Να είστε περίεργοι, εγώ ξέρω ότι πάντα θα είμαι...» ήταν το πρώτο προσωπικό μήνυμα που απηύθυνε στους θαυμαστές του.

Δεν πιστεύει στον Θεό (έχει χαρακτηρίσει τις θεωρίες για τον παράδεισο και τη μετά θάνατον ζωή «παραμυθάκια για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι»), όμως πιστεύει πως η μοναδική σωτηρία του κόσμου κρύβεται στην ευγένεια και στην καλοσύνη μεταξύ των ανθρώπων («η επιθετικότητα απειλεί την ανθρωπότητα με εξαφάνιση» έχει δηλώσει).

Η αυτοβιογραφία του τελειώνει με τη φράση: «Νιώθω πανευτυχής που ήρθα στην ζωή και ασχολήθηκα με την φυσική επιστήμη. Χαίρομαι, αν κατάφερα να βάλω ένα λιθαράκι, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα το σύμπαν».

Η προοπτική του θανάτου δεν τον φοβίζει («ζω με αυτήν τα τελευταία 50 χρόνια»), αλλά όπως δήλωνε προ διετίας στον Guardian «...δεν βιάζομαι να πεθάνω, είναι τόσο πολλά αυτά που θέλω να κάνω πρώτα...».

 www.thetoc.gr