Τι αλλάζει στο ασφαλιστικό από το 2015

Συντάξεις ανάλογες με τις εισφορές που έχουν πληρώσει οι ασφαλισμένοι όχι μόνο στις επικουρικές αλλά και στις κύριες συντάξεις, ενιαία όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και ενοποιήσεις Ταμείων θα περιλαμβάνει η ατζέντα των αλλαγών που, όπως αναφέρεται στην έκθεση προόδου της Κομισιόν, δεσμεύτηκε να προωθήσει η κυβέρνηση εντός του 2014 με νέο νόμο που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2015. 

Το ασφαλιστικό μπαίνει ξανά επί τάπητος, καθώς, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, παρά τις αλλαγές που έγιναν το 2010, υπάρχουν ακόμη σημαντικές προκλήσεις (important challenges remain) σχετικά με τους διαφορετικούς κανόνες συνταξιοδότησης, το ύψος των παροχών και τον κατακερματισμό των Ταμείων. 

Ειδικά στο θέμα των κανόνων συνταξιοδότησης, οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιούν οι δανειστές στην έκθεση προόδου για τη μέχρι τώρα εφαρμογή του Μνημονίου φωτογραφίζουν αλλαγές στα όρια ηλικίας για κατηγορίες των ασφαλισμένων που συνταξιοδοτούνται με ευνοϊκές προϋποθέσεις. 

Οι συνταξιοδοτικοί κανόνες διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα σε διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού και στοιχεία αδικίας ως προς τις καταβαλλόμενες παροχές διατηρούνται ακόμη (pension rules still differ greatly across different categories of population with some elements of unfairness in the accrued benefit remaining), αναφέρεται στο επίμαχο σημείο της έκθεσης και τονίζεται ότι υπάρχει ξεκάθαρη ανάγκη για περαιτέρω εξορθολογισμό του συστήματος (there is a clear need for further rationalisation of the system). 

Μέχρι τον Ιούνιο, η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει παραδώσει μια πρώτη συνεκτική μελέτη για τις αλλαγές που θα περιλαμβάνουν τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων, τη σύνδεση εισφορών-συντάξεων στα ταμεία κύριας ασφάλισης και στη συνέχεια θα γίνει μια πιο εμπεριστατωμένη μελέτη για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και για τις ενδεικνυόμενες παρεμβάσεις σε όρια ηλικίας και ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων που θα ισχύσουν από την 1^η Ιανουαρίου 2015 με νέο νόμο. 

Τι μας... περιμένει

Οι αλλαγές θα περιλαμβάνουν: 

·Ενοποιήσεις Ταμείων. Σήμερα υπάρχουν επτά (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και Δημόσιο) και στόχος είναι να ενοποιηθούν σε τρεις φορείς: ΙΚΑ για μισθωτούς, ΟΓΑ για αγρότες και ΟΑΕΕ για ελεύθερους επαγγελματίες. 

·Αλλαγές στον υπολογισμό των συντάξεων με μείωση των σημερινών ποσοστών αναπλήρωσης, ιδίως για Ταμεία που έχουν ως βάση υπολογισμού τον τελευταίο μισθό (ΔΕΚΟ-Τραπεζών, Δημόσιο) ή δίνουν συντάξεις υψηλότερες των εισφορών που έχουν πληρώσει οι ασφαλισμένοι με αναπλήρωση ακόμη και 130% (ΟΑΕΕ-ΤΕΒΕ). 

·Ατομικές μερίδες από την 1^η Ιανουαρίου 2014 σε όλους τους φορείς επικουρικής ασφάλισης. Η αρχή γίνεται από το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), αλλά, όπως αναφέρεται στην έκθεση προόδου, το ίδιο μοντέλο θα ισχύσει και στα μικρότερα επικουρικά ταμεία (υπουργείων, Σωμάτων Ασφαλείας κ.ά.) που δεν έχουν ενταχθεί στο Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο. 

·Μείωση στις καταβαλλόμενες επικουρικές από τον Ιούλιο με εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και με νέα υπουργική απόφαση για τον υπολογισμό των συντάξεων σύμφωνα με το μαθηματικό τύπο που ισχύει για τον υπολογισμό του εφάπαξ. Στην πράξη έρχονται μειώσεις κατά 7%-10% κατά μέσο όρο στις ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές και μέχρι 40% στις καινούργιες συντάξεις του ΕΤΕΑ. Τις μεγαλύτερες απώλειες θα έχουν όσοι αποχωρούν με λίγα χρόνια (4.500 ημέρες ασφάλισης), ενώ για όσους έχουν πάνω από 10.000 ημέρες ίσως και να μην υπάρχουν μειώσεις. 

·Επανεξέταση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης ως προς τα χαμηλά όρια ηλικίας εξόδου. 

Ρυθμίσεις και χρέη

Στην έκθεση γίνεται επίσης ειδική αναφορά στις ρυθμίσεις και το κυνήγι των ληξιπρόθεσμων χρεών μέσω του ΚΕΑΟ και επισημαίνεται ότι η είσπραξη των καθυστερούμενων χρεών βαίνει μειούμενη, καθώς το ΚΕΑΟ δεν έχει ακόμη στελεχωθεί επαρκώς, ενώ από τα χρέη των 7 δισ. ευρώ που έχουν μεταφερθεί είναι αβέβαιο πόσα μπορούν να εισπραχθούν καθώς τα περισσότερα είναι από το 2009 και πιο πίσω (the amount of collectable debt is uncertain, because most debt dates back to 2009 or before). 

Είναι ενδεικτικό ότι από το σύνολο των οφειλετών που έχουν καταχωρισθεί στην ηλεκτρονική βάση του ΚΕΑΟ οι διαδικασίες ανάκτησης χρεών έχουν κινηθεί σε 5.335 οφειλέτες, σύμφωνα με την έκθεση. Παρά ταύτα, οι δανειστές ευελπιστούν ότι θα βελτιωθεί η κατάσταση με τον αυτόματο συμψηφισμό χρεών με επιστροφές ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος. 

Η τρύπα των 780 εκατ. ευρώ

«ΑΓΚΑΘΙ» αποτελεί και η τρύπα που ανοίγει στα Ταμεία από τη μείωση των εισφορών στο ΙΚΑ κατά 3,9 μονάδες από τον Ιούνιο. Οι δανειστές εκτιμούν την απώλεια στο 0,4% του ΑΕΠ, δηλαδή σε περίπου 780 εκατ. ευρώ, και σημειώνουν ότι η τρύπα θα καλυφθεί με: 

·Κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων του ΟΑΕΔ. 

·Μείωση των ποσών για προγράμματα κατάρτισης μέσω ΛΑΕΚ. 

·Κατάργηση των εξαιρέσεων από την ασφάλιση του ΟΑΕΕ. 

·Απόδοση εσόδων από τους συμψηφισμούς χρεών στα ασφαλιστικά ταμεία. 

Για τα εργασιακά επισημαίνουν ότι το φθινόπωρο θα ανοίξει εκ νέου το θέμα των ομαδικών απολύσεων εφόσον δεν φέρει αποτέλεσμα η ρύθμιση που πρότεινε το υπουργείο Εργασίας για την έγκριση των ομαδικών απολύσεων μέσω του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας χωρίς υπουργική απόφαση. 

Κώστας Κατίκος

www.e-typos.gr