Σε περιπέτειες 500.000 ιδιοκτήτες αυθαιρέτων

                        

Η συγκεκριμένη ρύθμιση εξυπηρετεί «λίγους και εκλεκτούς», ανοίγοντας παράθυρο να νομιμοποιηθούν προκλητικά και κραυγαλέα αυθαίρετα, βίλες, ξενοδοχεία και κάθε είδους κτίσματα, που βρίσκονται ακόμη και σε δάση, αιγιαλό, αρχαιολογικό χώρο ή παραλία 

ΑΠΟ ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ, που προβλέπει νομιμοποίηση με πρόστιμο αυθαίρετων κτισμάτων, για τα οποία έχει εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση κατεδάφισης, αρχίζει το ξήλωμα ολόκληρου του οικοδομήματος νομιμοποίησης αυθαιρέτων. Η συγκεκριμένη ρύθμιση εξυπηρετεί «λίγους και εκλεκτούς», ανοίγοντας παράθυρο να νομιμοποιηθούν προκλητικά και κραυγαλέα αυθαίρετα, βίλες, ξενοδοχεία και κάθε είδους κτίσματα, που βρίσκονται ακόμη και σε δάση, αιγιαλό, αρχαιολογικό χώρο ή παραλία. Με νέα προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που θέτει στο στόχαστρό της τη συγκεκριμένη ρύθμιση, προκαλούνται τριγμοί σε ολόκληρο το θεσμικό οικοδόμημα. Ετσι απειλούνται νέες περιπέτειες για περισσότερους από μισό εκατομμύριο ιδιοκτήτες, οι οποίοι έχουν ενταχθεί στις παλαιές και νέες ρυθμίσεις νομιμοποίησης αυθαιρέτων, καταβάλλοντας πρόστιμα συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. 

Σε συνέχεια της ακύρωσης του «νόμου Παπακωνσταντίνου», με απόφαση που εξέδωσε το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο τον περασμένο Ιανουάριο, έρχεται νέα προσφυγή κατά του «νόμου Καλαφάτη», η οποία είναι προγραμματισμένη να εκδικαστεί τη μεθεπόμενη Παρασκευή 9 Μαΐου στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Οι δικηγόροι Ανδρέας Παπαπετρόπουλος και Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος, εκπρόσωποι συγκεκριμένων ιδιωτών (από την Ηγουμενίτσα, τη Λαμία και το Δερβένι Κορινθίας), που για το «γινάτι του γείτονα» βρίσκονται σε πολυετείς δικαστικές διαμάχες και είναι οι ίδιοι που πέτυχαν την απόφαση κατεδάφισης του «νόμου Παπακωνσταντίνου», με τη νέα προσφυγή τους φαίνεται ότι συγκεντρώνουν τα νομικά πυρά κρούσης, στη συγκεκριμένη ρύθμιση, που αντί να επιβάλλει την κατεδάφιση επιτρέπει τη νομιμοποίηση σε προκλητικά αυθαίρετα. 

Δεδικασμένο

Πληροφορούμαστε αρμοδίως ότι με τη νέα προσφυγή τίθεται θέμα δεδικασμένου, υποστηρίζοντας ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχει εναρμονιστεί με την προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ, που ακύρωσε το «νόμο Παπακωνσταντίνου». Επίσης αναφέρεται η πάγια νομολογία του ΣτΕ, που δεν επιτρέπει νομιμοποίηση αυθαιρέτων, τα οποία ανεγέρθηκαν μετά το 1983, βάζοντας «κόκκινη γραμμή» στις νομιμοποιήσεις μετά το «νόμο Τρίτση». Κυρίως όμως αναδεικνύεται η ρύθμιση νομιμοποίησης αυθαίρετων που έχουν κριθεί με τελεσίδικες αποφάσεις κατεδαφιστέα ως «αχίλλειος πτέρνα» του θεσμικού πλαισίου και ζητείται η ακύρωση του ν. 4178/2013 «περί αντιμετώπισης της αυθαίρετης δόμησης - περιβαλλοντικό ισοζύγιο και άλλες διατάξεις», δηλαδή ολόκληρου του «νόμου Καλαφάτη». 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας, ότι η πλευρά των ιδιωτών που προσέφυγε στο ΣτΕ απέστειλε επιστολή στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, με την οποία προειδοποίησε ότι θα συνεχίσει το δικαστικό αγώνα στο ΣτΕ κατά του θεσμικού πλαισίου νομιμοποίησης αυθαιρέτων, με στόχο τη συνολική ακύρωσή του. Παράλληλα δεσμεύτηκε, προκειμένου να αποφευχθούν γενικότερες δυσμενείς συνέπειες εις βάρος των εκατοντάδων χιλιάδων ιδιοκτητών που έχουν υπαχθεί στις σχετικές ρυθμίσεις, να αποσύρει την προσφυγή της εάν ακυρωθεί νομοθετικά η συγκεκριμένη διάταξη (άρθρο 23 παρ. 7 του ν. 4178/2013), την οποία προφανώς χρησιμοποίησαν οι αντίδικοί της για να νομιμοποιήσουν αυθαίρετα κτίσματα, τα οποία στο μεταξύ με παλαιότερες δικαστικές αποφάσεις είχαν κριθεί κατεδαφιστέα. 

Συνήγορος του Πολίτη

Πρέπει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος, όπως έχει αναδείξει η «Κ.Ε.» με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα, περιέλαβε τη συγκεκριμένη ρύθμιση στο «νόμο Καλαφάτη», που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι στη Βουλή, παρά τις αντιδράσεις των τεχνικών, επιστημονικών και περιβαλλοντικών φορέων, κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και τη ρητή προειδοποίηση του Συνηγόρου του Πολίτη, για παραβίαση του Συντάγματος. Συγκεκριμένα η Συνήγορος του Πολίτη Καλλιόπη Σπανού, με επιστολή της προς το υπουργείο Περιβάλλοντος κατηγορηματικά είχε επισημάνει ότι «η δυνατότητα υπαγωγής στη ρύθμιση για αυθαίρετες κατασκευές για τις οποίες έχουν εκδοθεί τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις που αποφαίνονται υπέρ της κατεδάφισής τους έρχεται σε αντίθεση με τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα της δικαστικής προστασίας (άρθρο 20 του Συντάγματος) και της υποχρέωσης συμμόρφωσης της διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις (άρθρο 95 του Συντάγματος)».

Ερμηνείες ΥΠΕΚΑ

Σύμφωνα με ερμηνείες κύκλων του ΥΠΕΚΑ, η πρόβλεψη του «νόμου Καλαφάτη» να μπορούν να τακτοποιηθούν αυθαίρετα, παρ' ότι έχει εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση κατεδάφισής τους, αφορά κτήρια για τα οποία πριν από την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του «νόμου Παπακωνσταντίνου», δηλαδή πριν από την 28η.7.2011 είχαν πετύχει να αποδεχθεί το κράτος τη νόμιμη αποπεράτωση και λειτουργία τους. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, πρόθεση του υπουργείου είναι να αναλάβει το κράτος την ευθύνη του απέναντι σε ιδιώτες για εγκρίσεις που ήδη έχει χορηγήσει. 

Εκτιμάται λοιπόν ότι η διατύπωση της ρύθμισης υπό όρους και προϋποθέσεις κατά περίπτωση μπορεί να καλύψει ξενοδοχεία με αυθαιρεσίες που είχαν πετύχει να πάρουν το σήμα του ΕΟΤ, βιομηχανίες με υπερβάσεις ρυθμισμένες κατά παρέκκλιση, ενδεχομένως ακόμη και προκλητικές βίλες, είτε πολυκατοικίες με μεγάλες υπερβάσεις εφ' όσον για παράδειγμα η σύνδεσή τους με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας είχε εκληφθεί ως απόδειξη «πλήρους αποπεράτωσής τους κατά τις κείμενες διατάξεις». 

Ακυρωτικό αποτέλεσμα

Για την επίμαχη διάταξη του άρθρου 23 παρ. 7 του ν. 4178/2013 ο δικηγόρος Ανδρέας Παπαπετρόπουλος αναφέρει ότι «δίνεται η δυνατότητα σε κατασκευές που ανεγέρθησαν με οικοδομική άδεια, η οποία εκδόθηκε από την αρμόδια αρχή και μεταγενέστερα ανακλήθηκε με πράξη της διοίκησης ή ακυρώθηκε με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, να ενταχθούν στις ευεργετικές διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 4178/2013, ανεξαρτήτως ή και κατά παράβαση των ρητών επιταγών που περιλαμβάνονταν στην ακυρωτική απόφαση, καθώς και των όσων κρίθηκαν με αυτήν, με μόνη προϋπόθεση την πλήρη αποπεράτωση ή λειτουργία με την απαιτούμενη άδεια λειτουργίας μέχρι και την 28η.7.2011.». 

Ο ίδιος σημειώνει όμως ότι: «Η διάταξη αυτή είναι αντίστοιχη της διάταξης του ν. 4014/2011, η οποία έχει κριθεί αντισυνταγματική με απόφαση του ΣτΕ, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται το περιεχόμενο και να περιορίζεται η έκταση της υποχρέωσης της Διοίκησης για συμμόρφωση σε δικαστικές αποφάσεις κι έτσι αγνοείται το ακυρωτικό αποτέλεσμα της απόφασης. 

Η ρύθμιση αποσκοπεί στη συμμετοχή περισσότερων ιδιοκτητών αυθαιρέτων και την ταμειακή ενίσχυση του Δημοσίου, που δεν αποτελεί λόγο δημοσίου συμφέροντος που να τη δικαιολογεί. Ο κοινός νομοθέτης κινείται πέραν των ορίων του Συντάγματος, καθώς απαλλάσσει τη Διοίκηση από την υποχρέωσή της για συμμόρφωση». 

Επί ξύλου κρεμάμενος...

ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ νέας ακυρωτικής απόφασης του ΣτΕ, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, που έχουν υπαχθεί στο «νόμο Παπακωνσταντίνου» είτε και στο «νόμο Καλαφάτη», θα βρεθούν μετέωροι, αναφέρει ο δικηγόρος κ. Παπαπετρόπουλος, σημειώνοντας πως η κατάληξη θα είναι τα ακίνητά τους να παραμείνουν εκτός νομιμοποίησης αυθαίρετα και κατεδαφιστέα, να τους επιβαρύνουν πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων, χωρίς παραγραφή και παράλληλα να στραφούν κατά του ελληνικού Δημοσίου με αγωγές διεκδικώντας επιστροφή είτε συμψηφισμό με άλλες οφειλές των προστίμων νομιμοποίησης που έχουν καταβάλει. 

Οι δικαστικές εξελίξεις απειλούν να προκαλέσουν ντόμινο συνολικά στο θεσμικό πλαίσιο για τα αυθαίρετα. Σημειώνεται ότι ο νόμος 4178/2013, που εκδικάζεται στο ΣτΕ, λειτούργησε ως «ομπρέλα» για τα αυθαίρετα του ν. 4014/11, αφ' ότου ο τελευταίος κρίθηκε αντισυνταγματικός. Τα τελευταία χρόνια έχει θεσπιστεί μια σειρά ρυθμίσεων για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων: 

Πρώτα ο νόμος Σουφλιά (ν. 3775/09) και κατόπιν ο νόμος Μπιρμπίλη (ν. 3843/10) για τους ημιυπαίθριους. Ο πρώτος «πάγωσε» με εντολή του ΣτΕ και αντικαταστάθηκε από το δεύτερο, που προσεβλήθη αλλά κρίθηκε συνταγματικός. Ακολούθησε ο νόμος Παπακωνσταντίνου (ν. 4014/11) που έδωσε τη δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτων και τον περασμένο Οκτώβριο κρίθηκε αντισυνταγματικός με την απόφαση 3341/13 της Ολομέλειας.

Λίγο νωρίτερα, το καλοκαίρι του 2013 θεσπίστηκε ο νόμος Καλαφάτη (ν. 4178/13), ο οποίος διαβλέποντας τα προβλήματα αντισυνταγματικότητας του ν. 4014/11 λειτούργησε ως ομπρέλα προστασίας των δηλωθέντων αυθαιρέτων. Η εκδίκαση της μεθεπόμενης Παρασκευής στο ΣτΕ δεν αποκλείεται να πάρει αναβολή λόγω των μεγάλων πολιτικών αλλά και οικονομικών προεκτάσεων της υπόθεσης. 

Πρέπει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει κατ' επανάληψιν υπογραμμίσει ότι ο «νόμος Καλαφάτη» είναι εναρμονισμένος με τις αποφάσεις του ΣτΕ και ότι κινείται εντός των συνταγματικών προβλέψεων. Σε κάθε περίπτωση θεωρείται βέβαιο ότι η πολιτεία, όπως και μετά την ακύρωση του νόμου 4014/2011 που προέβλεψε την κάλυψη των ενδιαφερομένων με το νέο νόμο, θα βρει τρόπο να ξεπεράσει το νομικό σκόπελο και να μη χαθούν χρήματα από τους πολίτες. 

Ωστόσο δεύτερη απόφαση κήρυξης αντισυνταγματικότητας του νόμου θέτει σε μεγάλη δοκιμασία την εισπρακτική πολιτική αλλά και την αξιοπιστία της ίδιας της κυβέρνησης. Εάν μάλιστα εκδικαστεί η υπόθεση, τότε η απόφαση της Διάσκεψης θα εκδοθεί σε περίπου έξι μήνες, συμπίπτοντας χρονικά και με την εκπνοή του νέου νόμου, που είναι ο Φεβρουάριος του 2015. 

www.enet.gr