6 Δεκεμβρίου 1915, οι πρώτες και τελευταίες ελεύθερες εκλογές στη Βόρειο Ήπειρο

του Κώστα Μάρη*

Η Βόρειος Ήπειρος από τόν Οκτώβριο τού 1914, όταν η Ελλάς, μέ υπόδειξη τής Αντάντ (Εntente), τήν ανακατέλαβε, τελούσε μέν υπό ελληνική διοίκηση, δέν είχεν όμως επιδικασθή ούτε ενσωματωθή στήν Ελλάδα.

Εν τούτοις, η ελληνική νομοθεσία είχεν επεκταθή καί εφηρμόζετο καί στούς ΔΥΟ ΝΟΜΟΥΣ (πρώην Σαντζάκια) ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ (επαρχιες: Λεσκοβικίου, Πρεμετής, Χιμάρας, Τεπελενίου, Δελβίνου, Αργυροκάστρου) καί ΚΟΡΥΤΣΑΣ(επαρχίες: Κολωνίας, Κορυτσάς).

Έτσι οι Βορειοηπειρώτες εδιοικούντο, εδικάζοντο, εφορολογούντο, εστρατεύοντο σύμφωνα μέ τούς ελληνικούς νόμους καί γενικώς εθεωρούντο ως ισότιμοι Έλληνες πολίτες καί τό έδαφος τής Βορείου Ηπείρου ως τμήμα τής ελληνικής Επικρατείας.

Στίς 6-12-1915 διενεργήθηκαν στήν Ελλάδα γενικές βουλευτικές εκλογές γιά τήν συγκρότηση τής Βουλής τής ΚΑ' Περιόδου.

Οι εκλογές διενεργήθηκαν σ' όλη τήν Επικράτεια μέ εκλογικούς καταλόγους καί άμεση, καθολική καί μυστική ψηφοφορία, όπως όριζε τό ελληνικό Σύνταγμα καί ο ελληνικός εκλογικός νόμος καί υπήρξαν οι πρώτες καί τελευταίες ελεύθερες εκλογές, απ' όσες πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα στόν Βορειοηπειρωτικό Χώρο. Καί εξέλεξαν τότε οι Βορειοηπειρώτες 16 αντιπροσώπους γιά τήν Βουλή τών Ελλήνων.

Οι νομίμως εκλεγέντες καί από τά Πρωτοδικεία Αργυροκάστρου καί Κορυτσάς ανακηρυχθέντες 16 βουλευτές είναι οι εξής κατά Νομό καί σειρά επιτυχίας:

α.- 10 εκ τού Νομού Αργυροκάστρου,

Δημήτριος Δούλης,

Σπύρος Σπυρομίλιος,

Βασίλειος Σωτηριάδης,

Πέτρος Ζάππας,

Δημήτριος Παπούλας,

Θεμιστοκλής Μπαμίχας,

Κυριάκος Κυρίτσης,

Χριστόδουλος Γιόσκας,

Βασίλειος Πουτέτσης

Θεμιστοκλής Αδαμίδης.

β.- 6 εκ τού Νομού Κορυτσάς,

Ιωσήφ Αδαμίδης,

Κωνσταντίνος Πολένας,

Δημήτριος Ζήκος,

Επαμεινώνδας Χαρισιάδης,

Κωνσταντίνος Σκενδέρης

Ευκλείδης Σιώμος.

Απ' τούς ανωτέρω ήσαν:

8 Δικηγόροι 

3 Ιατροί 

2 ανώτεροι αξιωματικοί εν αποστρατεία 

1 Έμπορος

1 Δημοσιογράφος

1 Κτηματίας.

Τό υψηλότατο γιά τήν εποχή μορφωτικό καί επαγγελματικό επίπεδο τών βουλευτών, αντανακλά τόν βαθμό παιδείας τών Βορειοηπειρωτών, αποτέλεσμα τού πυκνού δικτύου ελληνικών εκπαιδευτηρίων που λειτουργούσαν κατά τήν περίοδο τής τουρκοκρατίας στήν Ήπειρο, εν αντιθέσει πρός τούς τουρκαλβανικούς πληθυσμούς στούς οποίους ο αναλφαβητισμός ξεπερνούσε τό 98%. Καί γιά νά υπάρχει καί ένα μέτρο συγκρίσεως, αρκεί ν' αναφερθή ότι τό 1965 (δηλαδή μισόν αιώνα μετά) τό 14,5% τών μελών τής Βουλής τής Αλβανίας δέν είχε ολοκληρώσει ούτε τήν υποχρεωτική εκπαίδευση !!!

Σημειωτέον ότι οι βουλευτές τής Βορείου Ηπείρου εξελέγησαν ως ανεξάρτητοι, δέν ήσαν δηλαδή εντεταγμένοι σέ καμμία από τίς πολιτικές παρατάξεις τής εποχής καί άρα δέν ήσαν δέσμιοι κομματικών εξαρτήσεων καί σκοπιμοτήτων. Καί αποτελούν μέχρι σήμερα τό μοναδικό παράδειγμα τοπικής ενότητος καί ομοψυχίας εκλεγμένων εκπροσώπων, που ενεργούσαν μόνον πρός εξυπηρέτηση τής ιδιαιτέρας Πατρίδος τους καί όχι πρός απόκτηση προσωπικών ωφελημάτων, μέσω τού διαλυτικού κομματικού ανταγωνισμού.

(Απόσπασμα από ομότιτλο άρθρο του κ. Μάρη που δημοσιεύτηκε παλαιότερα σέ ηπειρωτικά έντυπα).

*Ο κ. Μάρης έχει διατελέσει Πρόεδρος Συλλόγου Βορειοηπειρωτών

www.himara.gr