Το στρατόπεδο του θανάτου Natzweiler-Struthof.

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου.

Δεν είναι μόνο το Δίστομο, δεν είναι μόνο το Κομμένο, οι Λιγκιάδες, Μουσωτίτσα, τόσα και τόσα σημεία εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας .... Είναι τόσα τα γνωστά και τα  λιγότερα γνωστά μέρη στην Ελλάδα  και στην Ευρώπη όλη, που καταστρατηγήθηκε η έννοια και το όριο του ανθρώπου και ισοπεδώθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός. Αφορμή το Δίστομο και η ταυτόχρονη επίσκεψη σχολείου με οικεία εκπαιδευτικό στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Struthof  που βίωσε όχι μόνο τη φρίκη ανθρώπων και τη βαρβαρότητα του ανθρώπου προς το συνάνθρωπό του μαζί με την απορία των μαθητών –γιατί;

Στις 21 Απριλίου 1941, οι Ναζί δημιούργησαν ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, το KL  Natzweiler, που ονομάζεται τοπικά Struthof. Το κύριο στρατόπεδο είναι το μόνο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο σημερινό γαλλικό έδαφος και βρισκόταν στην τότε κατεχόμενη Αλσατία. Υπήρξαν επίσης περιφερειακά ακόμη 70 μικρότερα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου συνολικά 52.000 άνθρωποι χωρίς να έχουν δει οι 35.000 το κύριο αυτό στρατόπεδο. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Natzweiler-Struthof ήταν από την 1η Μαΐου 1941 έως τις 23 Νοεμβρίου 1944 ένα λεγόμενο ποινικό και εργασιακό στρατόπεδο της Ναζιστικής Γερμανίας κοντά στο χωριό Natzweiler στην κατεχόμενη γαλλική Αλσατία , περίπου 55 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Στρασβούργου. Βρίσκεται οκτώ χιλιόμετρα από τον σταθμό Rothau στη βόρεια πλαγιά ενός Vogesengipfels σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρων.  Περίπου 52.000 κρατούμενοι από όλη την Ευρώπη, ιδίως από τις φυλακές στις πόλεις Épinal  και Nancy και Belfort στο Franche-Comté , απελάθηκαν εκεί καθώς και στα εξωτερικά στρατόπεδα . 22.000 άνθρωποι πέθαναν στη φυλακή, ασθένεια, κρύο, υποσιτισμό ή δολοφονήθηκαν.

Τον Σεπτέμβριο του 1940, ο γεωλόγος και ο SS Obersturmbannführer Karl Blumberg (1889-1948) βρισκόταν στην Alsatian Vosges όπου ανακάλυψε τον σπάνιο κόκκινο γρανίτη . Εκ μέρους του Albert Speer , ο οποίος ήθελε να χρησιμοποιήσει το πέτρινο υλικό για τα νέα ναυπηγικά έργα η Blumberg εργάστηκε στην Deutsche Erd- und Steinwerke (DEST), μια εταιρεία SS που ιδρύθηκε το 1938 από τον Himmler, η οποία ήταν κυρίως για την προμήθεια δομικών υλικών για τα γιγάντια ναζιστικά έργα. Η εταιρεία εξειδικεύτηκε στην εξόρυξη λίθων και χρησιμοποίησε κρατούμενους συγκέντρωσης στρατοπέδων για τις πιο δύσκολες εργασίες. Οι κρατούμενοι έπρεπε επίσης να εργάζονται σε οδοποιία και σε εταιρείες πυρομαχικών. Υπολογίζεται ότι συνολικά ο αριθμός των κρατουμένων στα παραρτήματα του στρατοπέδου φθάνει (Οκτώβριος 1944) τους 19.000. Στο κύριο στρατόπεδο ο αριθμός αυτός κυμαίνεται μεταξύ 8.000 και 9.000. Οι περισσότεροι κρατούμενοι που μεταφέρθηκαν στο κύριο στρατόπεδο το 1944 ήσαν μέλη της γαλλικής αντίστασης, η πλειοψηφία των οποίων θανατώνονταν αμέσως. Για το σκοπό αυτό το στρατόπεδο είχε αποκτήσει, ήδη από τον Αύγουστο του 1943, θάλαμο αερίων, ο οποίος χρησιμοποιούσε Κυκλώνα Β. Διασώθηκε, μάλιστα, και σχετικό έγγραφο των SS - πράγμα σπάνιο, γιατί όλες αυτού του τύπου οι κατασκευές γίνονταν με προφορικές και όχι γραπτές εντολές, για να μην υπάρχουν ίχνη σε περίπτωση έρευνας. Το έγγραφο αυτό, υπό τη μορφή τιμολογίου κόστους 236,08 μάρκων, απεστάλη στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, το οποίο τελούσε υπό γερμανική διεύθυνση. Ο καθηγητής Ανατομίας Άουγκουστ Χίρτ (August Hirt) επιθυμούσε την δημιουργία μιας συλλογής οστών για το εργαστήριο του Πανεπιστημίου. Για το σκοπό αυτό μεταφέρθηκαν 130 άτομα, στην πλειονότητά τους Εβραίοι από το Άουσβιτς, θανατώθηκαν και αποτεφρώθηκαν στο Νατζβάιλερ. Ο επίσης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ότο Μπίκενμπαχ (Otto Bickenbach) διεξήγαγε πειράματα στον θάλαμο αερίων του Νατζβάιλερ, για την κατασκευή αντιδότου σε δηλητηριάσεις από το αέριο φωσγένιο^{. .}Εδώ, ως "πειραματόζωα" χρησιμοποιήθηκαν Ρομά.

Συνολικά, υπολογίζεται ότι από το Στρατόπεδο και τα παραρτήματά του πέρασαν 52.000 κρατούμενοι. Περισσότεροι από τους μισούς βρήκαν τον θάνατο εκεί είτε λόγω άμεσης εξόντωσης είτε λόγω των πολύ σκληρών συνθηκών κράτησης και, κυρίως, εργασίας 169 ήταν και Έλληνες. Το 1960, ο πρόεδρος de Gaulle εγκαινίασε το "Mémorial de la Déportation" αργότερα προστέθηκε ένα μουσείο. Το συγκεκριμένο στρατόπεδο είχε υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας απ΄το Άουσβιτς. Σήμερα θεωρείται νεκρόπολη μιας και ακόμη και στα λιβάδια υπάρχει το ανθρώπινο στοιχείο- πώς η στάχτη των θυμάτων χρησιμοποιήθηκε ως λίπασμα στα κτήματα.... Εδώ η φρίκη πόσο μπορεί να υποχωρήσει, η εκπαίδευση να κάνει τη δουλειά της όπως πρέπει να διδάξει δηλαδή τον άνθρωπο κάνοντάς τον άνθρωπο. Πώς; Δείχνοντας δρόμους που ποτέ πια δεν πρέπει ν΄ακολουθήσει κανείς, να τονώσει ή να δημιουργήσει τη μνήμη, όχι με πολιτικούς ελιγμούς μόνο και στεφάνια αλλά με τη βιωματική διδασκαλία της ιστορίας. Γιατί φυσικά κι αυτό είναι το ύψιστο μάθημα ιστορίας, αρκεί να το διδασκόμαστε και να το διδάσκουμε.

Κατερίνα Σχισμένου.