Η παρέμβαση της Κατερίνας Σχισμένου στην παρουσίαση του βιβλίου του Χρήστου Α. Τούμπουρου «Με την Ηπειρώτικη λαλιά»

Θα ήθελα να σας καλοσωρίσω και να σας ευχαριστήσω για τη ζεστή σας φιλοξενία εδώ στην πανηπειρωτική όπως και τον κύριο Τούμπουρο που μου εμπιστεύθηκε την επιμέλεια και εισαγωγή αυτού του αριστουργήματος « Με την Ηπειρώτικη λαλιά». Ορμώμενη εξ’ Ελάτης και αναζητώντας την καθαρή πνοή και θέα που έχει χαθεί, συνάντησα χωρίς αρχικά να γνωρίζω προσωπικά το Χρήστο Τούμπουρο.  Συζητώντας για ένα ζήτημα υπεράσπισης και τιμής και βρίσκω τώρα την ευκαιρία να τον ευχαριστήσω προσωπικά. Ακολούθως από περιέργεια, αποφάσισα να ασχοληθώ με τον Τζουμερκιώτικο πολιτισμό και ήθος, αφού βρήκα έναν τέτοιο αυθεντικό Τζουμερκιώτη. Εκεί ενθουσιάστηκα. Σκέφτηκα πως τέτοιοι άνθρωποι και χαρακτήρες, τέτοια καρδιά και νους, τέτοιο ήθος και γραφή τέτοια στάση ζωής και γλώσσα είναι σπάνια διαμάντια. Είναι τιμή και ευτύχημα να τα αγγίζεις, πόσο μάλλον να τα χεις δίπλα σου.

Αισθάνομαι πολύ μικρή κι ασήμαντη στο ύψος της ηπειρώτικης λαλιάς , στο έργο του Χρήστου Τούμπουρου, στο χώρο του μυαλού του, στο βάθος της σκέψης του, στα όρια της καρδιάς του που μάλλον δεν έχει  σύνορα καθώς και τη δύναμη ή καλύτερα  τη δυναμική της γραφής του. Αισθάνομαι σπουργίτι μπροστά στις πτήσεις του αετού, αισθάνομαι όμως κάτι παραπάνω από ευτυχής για αυτή τη συνάντηση. Τέτοια έργα αποτελούν μια γέφυρα, πετρωτή και τοξωτή, και ενώνουν πολιτισμό και κληρονομιά που αντιστέκονται στη βία και λάσπη των καιρών όπως και οι ίδιοι.

Μια στάση σε μια κρήνη, σαν αυτές τις δικές μας τις ορεινές που βρίσκεις το καθάριο νερό να σβήσεις τη δίψα σου και την προσμονή σου.

Υπάρχει ένα σπάνιο είδος που ανθοφορεί και ευωδιάζει προς Τζουμέρκα μεριά. Αυτό είναι  ο Χρήστος Τούμπουρος και είστε πολύ τυχεροί που τον έχετε και σεις εδώ- αλλά δυστυχώς τον στερείτε από μας.

«Εγὼ μὲν ὁ αὐτός ειμί καὶ οὐκ ἐξίσταμαι ...», είχε πει κάποτε δια στόματος Θουκυδίδη ο μεγάλος πολιτικός Περικλής όταν οι Αθηναίοι τόσο εύκολα- αφού ταλαιπωρήθηκαν σε έναν παρανοϊκό εμφύλιο πόλεμο, ενώ οι ίδιοι τον επέλεξαν- τελικά τον κατηγόρησαν λόγω  της ήττας που έβλεπαν να έρχεται.

Λίγοι εμμένουν και υπερασπίζονται την γνώμη τους αλλά και τη γραφή τους  όπως ο Χρήστος Τούμπουρος όταν αυτή πλησιάζει σε άκρα γκρεμών έτοιμοι να πηδήξουν μέσα στο ηφαίστειο, σαν τον Εμπεδοκλή. Λίγοι πλέον με  εμφανή χαρακτηριστικά ήθους μπορούν να υπερασπιστούν τα λόγια που εκστομίζουν.
Βέβαια τα λόγια είναι πουλιά και τα πουλιά πετάνε σε ελεύθερους ουρανούς και σύννεφα αφού εγκαταλείψουν τη φωλιά τους, όμως πάλι λίγες φορές αυτή η φωλιά έχει σταθερά ερείσματα και όχι σαθρό υπόβαθρο να καταρρεύσει όταν ο άνεμος ρωτά, το πες ή δεν το πες;

Όλοι έχουν τη δυνατότητα να εκφρασθούν το ίδιο- λόγω πάλι της ισονομίας, ισότητας και δικαιοσύνης, αφού αυτό το πολίτευμα υπηρετείς, αλλά άλλο η δημοκρατία στην Ελλάδα όπου πέθαινες για το ήθος σου και την λαμπρότητα του πνεύματός σου και άλλη η ρωμαϊκή διάσταση του αυτοκράτορα και αυλοκολάκων .

Έχεις μια γνώμη ή πολλές σε κάθε συρταράκι; Μια αναλόγως την περίσταση και μάλιστα την πονηρή περίπτωση; Είσαι Ανατολή ή Δύση, παραμύθι ή λόγος, ανδρικού ήθους ή μειράκιον, καθαρού πνεύματος ή υπερμεγεθών βούρλων που αναπτύσσονται σε λάσπες και λιμνάζοντα νερά;

Άλλο ο όμορφος κόσμος ηθικός αγγελικά πλασμένος κι άλλο η διαφάνεια και ο πόνος του να υπερασπίζεσαι και να μάχεσαι για όσα λες και ακόμη περισσότερο όσα πράττεις. Φαντάσου να αιωρούνταν στις απόψεις του ο Σωκράτης που έμεινε παρέα με το κώνειο, ο Καποδίστριας παρέα με τη δολοφονία, ο Τζορντάνο Μπρούνο με την πυρά...Να κάψεις δε σημαίνει πως διαψεύδεις.

Αγαπάς το φως ή το λυκόφως που όλα βρίσκονται αγκαλιά σε μια γλυκιά ροζ αχλύ σαν αυτή που σκορπούν τα παραμύθια. Υπηρετείς το λαό σου μικρό η μεγάλο πληθυσμιακά –δεν έχει σημασία ή τον όχλο της σκέψης σου και χάνεσαι στον λαβύρινθο του ψέμματός σου μη μπορώντας να σε αγαπήσει μια Αριάδνη και να σου χαρίσει ένα μίτο μπας και δεις μια χαραμάδα φώς;

Αγαπάς τον Άνθρωπο ή το χρήμα, τη ζωή ή τη σκιά της, τις κορφές ή τους λόφους.

Εγώ μιας και εκ καταγωγής ορεινή έχω να πω για το Χρήστο Τούμπουρο, τον άνθρωπο και τη γραφή του πως είναι αιρετικά. Ίσως ο τρόπος και στάση ζωής να είναι αιρετικός για να βγαίνει και αιρετική η γραφή, μιας και το φαινόμενο της γλώσσας που καταγράφει, μόνο αιρετικό και σπάνιο θα μπορούσε να θεωρηθεί.

Σπάνιο έργο γιατί ο άνθρωπος είναι σπάνιος, αιρετικός και ανορθόδοξος, ευγενής και συνάμα ταπεινός, φωτεινός  όμως απόλυτα λαμπερός. Η γραφή έχει πάντα τον τρόπος της να σε φτάσει ή να σε φρενάρει να σε ταξιδέψει ή να σε σύρει....

Κι ακόμη πιο σημαντικό να διαθέτεις το βλέμμα. Το βλέμμα σου να είναι καθάριο κι ατόφιο, φωτεινό κι ευθυτενές, να γεωδαιτεί την αλήθεια, την καθαρή αλήθεια κι όχι την αληθοφάνεια ή τον αλληθωρισμό.

Ποιός μπορεί να προδώσει τα αηδόνια που άκουσε, το βουητό του ποταμού, τη γιαγιά που με τη σοφία της σε μπόλιασε και τους προγόνους σου; Πρέπει να ξέρεις τον τόπο και την λαλιά να κατηχήσεις τους ανέμους και τα άνθη τριγυρνώντας επίμονα στη λέξη και αναγνωρίζοντας τις μακριές σειρές των ταπεινών και «ασήμαντων» που δούλεψαν τη φωνή και λαλιά, την Ηπειρώτικη λαλιά....

Το φτερούγισμα στα ύψη και το βίωμα ή καλύτερα τα βιώματα της ελευθερίας του που πάντοτε τον ακολουθούσαν και θα τον ακολουθούν, τα τραγούδια και τα έθιμα που έζησε, τους χαρακτηρισμούς που βαφτίστηκε και παρέλαβε από την μικρή κοινωνία ως παράσημα, θα τον συνοδεύουν για πάντοτε. Τα φτερά μας είναι η αλήθεια μας και η συνέπειά μας στον τόπο και τον Άνθρωπο, στην εποχή. Η κίνησή μας μια διαλεκτική με το κοινωνικό γίγνεσθαι και την ισότητα, την ισονομία μας και την αυτάρκειά μας, την αθωότητά  με την ευδαιμονία, το συγχρονισμό μας με τη γνώση και ενίοτε την άγνοια, τη δημοκρατία μας και το διάλογό μας.
Ο κόσμος του όχι μόνο το παρελθόν του αλλά και το παρόν του, οι αγωνίες του οι σκέψεις του, το μέλλον του. Μια Ιδέα που τον τραβά και θα τον τραβά ανεξήγητα ίσως, χωρίς καμιά επαρκή δικαιολογία, προς τα Τζουμέρκα, μια Ιδέα, μια πατρίδα, που δεν εγκατέλειψε και δεν θα εγκαταλείψει ποτέ, μια ωριμότητα συνάμα με μια απίστευτη παιδικότητα.

Ένα πλατύ βιβλίο από μια βαθιά σκέψη και ψυχή. Αποτελεί την εξαίρεση και γι’ αυτό την μοναδικότητα. Το όνειρο σε αφήνει όταν το αφήνεις. Ο Χρήστος Τούμπουρος δεν το εγκατέλειψε ποτέ... Τον ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτή την επιλογή......