Η αλληλεγγύη ως lifestyle και ως πράξη αντίστασης

Ξαφνικά τα δάκρυα για τους πρόσφυγες πλημμύρισαν τις οθόνες μας. Πρώτα τα πλάνα του Ρουβά και της Βαρδινογιάννη στο λιμάνι, μετά το εξώφυλλο του Down Town και η δράση του ομίλου Αλαφούζου ("όλοι μαζί μπορούμε" για τους πρόσφυγες), φαίνεται ότι το παιχνίδι έχει κερδηθεί κατά κάποιο τρόπο και προς το παρόν. Η κοινή γνώμη έχει στραφεί στο πλευρό των προσφύγων. Αυτό έχει ασφαλώς και το τίμημά του. Το τίμημα είναι οι δεκάδες φιλάνθρωποι που σπεύδουν να πάρουν το μερίδιό τους. Η άλλη όψη αυτής της νίκης έχει χιλιάδες ανθρώπους που καθημερινά φτάνουν στα κέντρα που φιλοξενούνται πρόσφυγες. Τα προϊόντα που προσφέρονται έχουν γεμίσει τις αποθήκες στον Πειραιά, το Ελληνικό και το Τάε Κβο Ντό, αλλά και σε άλλες περιοχές οι άνθρωποι προσφέρουν ότι μπορούν και στηρίζουν έμπρακτα τους πρόσφυγες ανοίγοντας τις αγκαλιές τους και τα σπίτια τους.

Πέρα από το κίνητρο της αυτοπροβολής υπάρχουν πολλά άλλα, διαφορετικά κίνητρα που οδηγούν τον καθένα και την καθεμία να στηρίξει τους πρόσφυγες. Δεν έχει σημασία αν είναι ιδεολογικά κίνητρα ή αν είναι αξιακά ή ηθικά ή αν είναι οι αφηγήσεις των παππούδων ή ακόμα κι αν είναι οι εικόνες στην τηλεόραση. Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα διαμορφώνει τις συνειδήσεις των ανθρώπων του μέλλοντος. Μπορούμε να φανταστούμε τα παιδιά που σήμερα είναι πέντε ή δέκα χρονών θα διηγούνται τις αναμνήσεις τους και τις φωτογραφίες από την Ειδομένη στα βιβλία της ιστορίας του -όχι και τόσο μακρινού- μέλλοντος. Η χώρα μας βρίσκεται ξανά, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, στο επίκεντρο της ιστορίας. Αυτή τη φορά την ιστορία τη γράφουν οι απλοί πολίτες αυτού του τόπου που, συνειδητά ή ασυνείδητα, αντιστέκονται ξανά, μετά το δημοψήφισμα του Ιούλη, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια Ευρωπαϊκή Ένωση ξεγυμνωμένη από τα ιδανικά και τις αξίες του διαφωτισμού, που φοβάται μην απειληθεί το βιοτικό της επίπεδο, το κύρος και η δύναμή της από τους πρόσφυγες.

Είναι τόσοι πολλοί οι άνθρωποι που με εντυπωσιακή ετοιμότητα, σαν να είναι το εντελώς αυτονόητο οργανώνουν στις γειτονιές τους, στους συλλόγους τους, στις δουλειές τους, με καλέσματα μέσω facebook συγκέντρωση ειδών πρώτης ανάγκης. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι δεν είναι η σακούλα με τα είδη ή το είδος που θα προσφέρουν αλλά το γεγονός ότι μια μεγάλη πλειοψηφία από αυτούς μένει δίπλα στους πρόσφυγες, στηρίζοντας τους. Είναι τόσοι πολλοί που κάνουν τις φωνές που λένε ότι δε χωράμε ή ότι έχουν ανάγκη οι Έλληνες κι εμείς βοηθάμε τους πρόσφυγες ή ότι είναι επικίνδυνοι ή ότι δεν είναι πρόσφυγες και άλλες θεωρίες συνωμοσίας, να μην είναι τίποτα παραπάνω από μια θλιβερή μειοψηφία. Έτσι κερδήθηκε η κοινή γνώμη.

Ξαφνικά ο μητροπολίτης Πειραιώς, ο οποίος ήταν άφαντος όλους αυτούς τους μήνες που οι αλληλέγγυοι υποδέχονταν πρόσφυγες στο λιμάνι, εμφανίζεται με το δήμαρχο Πειραιά, τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη και το Σάκη Ρουβά να βγάζει φωτογραφίες στο λιμάνι. Ο φακός προβάλει το δημοφιλή τραγουδιστή να μεταφέρει ένα μωρό στο ιατρείο που έχουν στήσει οι εθελοντές στην Ε1. Πολύ συγκινητικό. Μόνο που αυτό συμβαίνει δεκάδες φορές μέσα σε μια μέρα, καθημερινά πλέον, στο λιμάνι και πολλές φορές τα περιστατικά που πρέπει να επισκεφθούν το ιατρείο και ίσως να διακομιστούν σε νοσοκομείο είναι πολύ περισσότερα από ένα. Επιπλέον ναι μεν δεν υπάρχει επίσημη απαγόρευση της μαγνητοσκόπησης στον Πειραιά αφού είναι άτυπη δομή φιλοξενίας αλλά εύκολα καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι σωστό να βιντεοσκοπείς ανθρώπους εκεί που κοιμούνται, που ξεκουράζονται ή όταν επισκέπτονται το γιατρό για να προβάλεις τον εαυτό σου.

Ξαφνικά ένα περιοδικό lifestyle με εξώφυλλα που παρουσιάζουν συνήθως προκλητικές φωτογραφίες διασήμων και υπόσχονται αποκαλυπτικές συνεντεύξεις για τη ζωή τους, αποφασίζει να φτιάξει ένα εξώφυλλο με θέμα τους πρόσφυγες που θυμίζει μάλλον την προσέγγιση της παράστασης της Μιμής Ντενίση. Στυλιζαρισμένα διάσημα πρόσωπα με σωσίβια και όποιον άλλο τρόπο μπορούν, προσπαθούν να παραπέμψουν στις φωτογραφίες από τα νησιά υποδοχής.

«Νομίζω ότι ήρθε η στιγμή Σία να ενεργοποιηθεί ο στρατός[.] για να εμπεδωθεί στην κοινωνία ένα αίσθημα Ασφάλειας, νομίζω ότι τίθεται σε επίπεδο χώρας πια ένα ζήτημα που αφορά στην εθνική μας ασφάλειας. [.] Πρέπει να πάρει ενεργό ρόλο ο στρατός διότι και ο Έλληνας πολίτης πρέπει να δει ότι υπάρχει μια χώρα εδώ η οποία έχει συντεταγμένη, έχει μια φύλαξη». Έλεγε ο Άρης Πορτοσάλτε στη Σία Κοσιώνη, που εμφανίζεται και στο προαναφερόμενο πρωτοσέλιδο. Ο όμιλος Αλαφούζου όμως θέλει κι αυτός να πάρει το μερίδιο που του αναλογεί με το πρόγραμμα κοινωνικής του δράσης «ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ», που ανακοίνωσε ότι συγκεντρώνει φάρμακα για τους πρόσφυγες.

Όταν λοιπόν μια κοινωνική κίνηση λαμβάνει τέτοιες διαστάσεις δεν μπορεί να αποφύγει την εμπλοκή ατόμων τα οποία δεν έχουν σχέση με αυτή. Πρέπει όμως πάντα οι άμεσα εμπλεκόμενοι να προστατεύουν τα χαρακτηριστικά αυτής της κίνησης και να απαιτούν το σεβασμό των κανόνων που θέτει η συλλογικότητα των ανθρώπων.

Σε πρώτο επίπεδο η κοινή γνώμη έχει κερδηθεί. Πρέπει όμως να είμαστε έτοιμοι για το επόμενο στάδιο. Το στάδιο που οι πρόσφυγες θα πρέπει να εγκατασταθούν και να ζήσουν μαζί μας. Θα πρέπει τότε να στηρίξουμε τον πρόσφυγα γείτονα, συμμαθητή, μαθητή, συνάδελφο. Τότε θα έχουμε ξανά να παλέψουμε το μίσος, τη φοβία, τον ανταγωνισμό, με αισιοδοξία πια ότι η ζωή θα νικήσει. Αισιοδοξία που αντλούμε από τους συμπολίτες μας.

Της Μαρινίκης Κολιαράκη

 www.3pointmagazine.gr