Παρά τη συντριβή των Ναζί, η επιστροφή «στην πατρίδα»
δεν ήταν τόσο απλή υπόθεση, μιας και ο αντισημιτισμός δεν ήταν αποκλειστικότητα
του τρελού με το μικροσκοπικό μουστάκι, και οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί δεν ήταν
ακριβώς και τόσο φιλικοί (για να το θέσω ευγενικά) απέναντι στην επιστροφή αυτών
των συνανθρώπων τους. Είχαν βέβαια πολύ δρόμο ακόμα, όπως θα
διαπίστωναν.
Σύντομα νέες διώξεις άρχισαν, με
αποκορύφωμα το πογκρόμ του Κιέλτσε στην Πολωνία τον Ιούλη του 1946 (με 42
νεκρούς), και ήταν πλέον εμφανές πως η Ευρώπη δεν θα ήταν ποτέ ξανά ένα φιλόξενο
σπίτι για αυτούς τους ανθρώπους. Η μετανάστευση προς την Παλαιστίνη ήταν πλέον
μονόδρομος, αλλά υπήρχε ένα «μικρό» πρόβλημα. Η Μεγάλη Βρετανία, που εκείνη την
εποχή είχε τον έλεγχο της περιοχής. Η Αλίγια-Μπετ του 1946-48, είναι μια
σχετικά άγνωστη ιστορία με πολλές ομοιότητες (ωπ!) με τη σημερινή προσφυγική
κρίση.
Πρόσφυγες και «Λαθρομετανάστες»
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου (που
εξαρτιόταν απόλυτα από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής και προσπαθούσε να
καλοπιάνει τον Αραβικό κόσμο) προσπαθούσε με κάθε τρόπο -ήδη από τα χρόνια του
πολέμου- να αποτρέψει την προσφυγική ροή (ωπ!) προς την
Παλαιστίνη. Στην βρετανική ζώνη κατοχής της Γερμανίας, οι αρχές αρνούνταν να
αναγνωρίσουν τους Εβραίους ως ξεχωριστή ομάδα, με αποτέλεσμα όσοι από αυτούς
ήθελαν να φύγουν προς την Παλαιστίνη, να χαρακτηρίζονται ως Illegal Immigrants ή
στα ελληνικά «λαθρομετανάστες» (ωπ!).
Παρά τις απαγορεύσεις, οι
εβραϊκές ομάδες (κυρίως η Μπρίχαχ) οργάνωναν επιμελώς υπόγειες επιχειρήσεις
για να φτάσουν με οποιοδήποτε τρόπο (κρυμμένοι σε καρότσες ή ακόμη και με
τα πόδια) από τα στρατόπεδα εκτοπισμένων της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης προς
κάποιο λιμάνι της Μεσογείου και από κει να επιβιβαστούν σε κάποιο πλοίο με
προορισμό την Παλαιστίνη, παρότι γνώριζαν πως κατά πάσα πιθανότητα, οι εκεί
βρετανικές αρχές θα τους απωθήσουν.
Όταν ακόμα δεν υπήρχε το ΝΑΤΟ για
περιπολίες
Βλέποντας πως οι ροές δεν
σταματούσαν, το Βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό ανέλαβε την αποστολή να
αναχαιτίζει τα πλοία των προσφύγων (ωπ!). Επιβλήθηκε ναυτικός αποκλεισμός
και 8 πολεμικά πλοία του Βασιλικού Ναυτικού επιχειρούσαν διαρκώς στην περιοχή
και αρκετά άλλα περιπολούσαν για να παρακολουθήσουν τα καράβια των προσφύγων που
κατέφθαναν από την Ευρώπη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Βασιλικού Ναυτικού, την
περίοδο 1945-48, από τους περίπου 80.000 ανθρώπους που προσπάθησαν να φτάσουν
δια θαλάσσης στην Παλαιστίνη, 66.000 συνελήφθησαν, 49 πλοία κατελήφθησαν και
κατασχέθηκαν (όχι πάντα χωρίς αντίσταση), και κάπου 1.600 άνθρωποι
πνίγηκαν (ωπ!).
Οι πρώτες Αμυγδαλέζες στην Κύπρο
Οι συλληφθέντες πρόσφυγες αρχικά στέλνονταν στο
στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ατλίτ κοντά στη Χάιφα, αλλά όταν αυτό αποδείχτηκε
πολύ μικρό, η λύση δόθηκε με τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων στην Κύπρο (εκείνη
την εποχή ήταν αγγλική αποικία), και συγκεκριμένα στις περιοχές του Καράολου
στην Αμμόχωστο και της Δεκέλειας - Ξυλοτύμπου. Υπολογίζεται πως περίπου 53.000
πρόσφυγες πέρασαν συνολικά από αυτά τα στρατόπεδα της Κύπρου, σε πολύ δύσκολες
συνθήκες.
Από αυτούς, περίπου 400 πέθαναν, ενώ
κάπου 2.000 παιδιά γεννήθηκαν στα στρατόπεδα αυτά. Οι Κύπριοι, αν και αρχικά έδειξαν ανησυχία μήπως οι πρόσφυγες εγκλωβιστούν (ωπ!) στο νησί τους, συνολικά επέδειξαν μια γενναία στάση αλληλεγγύης απέναντι στους ταλαιπωρημένους συνανθρώπους τους (ωπ!).
κάπου 2.000 παιδιά γεννήθηκαν στα στρατόπεδα αυτά. Οι Κύπριοι, αν και αρχικά έδειξαν ανησυχία μήπως οι πρόσφυγες εγκλωβιστούν (ωπ!) στο νησί τους, συνολικά επέδειξαν μια γενναία στάση αλληλεγγύης απέναντι στους ταλαιπωρημένους συνανθρώπους τους (ωπ!).
Από τον Οκτώβρη του 1946, και κάτω από την πίεση των ΗΠΑ, οι
αγγλικές αρχές αποφάσισαν να αλλάξουν την πολιτική των ποσοστώσεων (ωπ!)
που ίσχυε για την περιοχή από το 1939, επιτρέποντας σε 1.500 πρόσφυγες ανά μήνα
να εισέρχονται στην Παλαιστίνη, με τους μισούς (750) να προέρχονται από τα
στρατόπεδα της Κύπρου.
Ευρώπη του Διαφωτισμού
Η κορύφωση του δράματος ήρθε τον Ιούλη
του 1947, όταν το επιβατηγό "Exodus-1947", φορτωμένο με 4.515 πρόσφυγες,
αντιστάθηκε βίαια στην κατάληψη των βρετανών με απολογισμό τρεις νεκρούς. Ο
βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Έρνεστ Μπέβιν (που ήδη είχε κατακρίνει την Πολωνία
που επέτρεπε την φυγή των κυνηγημένων Εβραίων από τα εδάφη της) αποφάσισε πως
αντί να στείλει τους πρόσφυγες στα στρατόπεδα της Κύπρου, θα έδινε ένα σήμα
αποτροπής των μεταναστευτικών ροών αν οι πρόσφυγες
επαναπροωθούνταν (ωπ!) στην χώρα αφετηρίας, δηλαδή εν προκειμένω στη
Γαλλία.
Οι γαλλικές αρχές όμως αρνήθηκαν να δεχτούν τους πρόσφυγες αν δεν
κατέβαιναν οι ίδιοι εθελοντικά, και τελικά το πλοίο επέστρεψε στη Γερμανία, οι
πρόσφυγες αποβιβάστηκαν βίαια στο Αμβούργο και επέστρεψαν στα στρατόπεδα
εκτοπισμένων της Γερμανίας, παρέα με φυλακισμένους πρώην συνεργάτες των Ναζί. Το
γεγονός πήρε έκταση στα διεθνή μέσα, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή ενάντια
στην πολιτική της Μ. Βρετανίας.
[Σημείωση 1] Η ταινία
"Exodus" του 1960 σε σενάριο Ντάλτον Τράμπο
και με πρωταγωνιστή τον Πολ Νιούμαν αναφέρεται στα γεγονότα
αυτά.
[Σημείωση 2] Το 2010,
αποκαλύφθηκε πως το διάστημα από το καλοκαίρι του 1947 ως τις αρχές του 1948, η
ΜΙ6 έθεσε σε εφαρμογή την μυστική «Επιχείρηση Ντροπή»
(Operation Embarrass), τοποθετώντας νάρκες
και εκρηκτικά σε 5 πλοία που μετέφεραν
πρόσφυγες. Μια ακόμα πιο λαμπρή σελίδα στην Ευρωπαϊκή
Ιστορία.
Το Αποτέλεσμα: Όταν αντί να διώξεις τους πρόσφυγες, φεύγεις
εσύ.
Παρά τις συνεχείς προσπάθειες των βρετανών να
ελέγξουν (ή και να αποτρέψουν) την μετανάστευση, ένας ικανός αριθμός κατάφερε να
διασπάσει το μπλόκο και να φτάσει στην Παλαιστίνη. Σύμφωνα με τα στατιστικά, ο
εβραϊκός πληθυσμός της περιοχής αυξήθηκε από 608 χιλιάδες το 1945 σε 650
χιλιάδες το 1947.
Από τα τέλη του 1947, κρίνοντας ότι η κατοχή της
Παλαιστίνης είχε πλέον καταστεί εξαιρετικά ασύμφορη, με την οικονομία του ΗΒ
κατεστραμμένη από τον Β'ΠΠ, την κοινή γνώμη εναντίον της, την πίεση των ΗΠΑ, και
τις εβραϊκές αντάρτικες ομάδες να έχουν κλιμακώσει τις επιθέσεις εναντίον των
αγγλικών αρχών, η Μεγάλη Βρετανία αποφάσισε την αποχώρησή της από την
περιοχή.
H πράξη αυτή ολοκληρώθηκε και τυπικά στις 15 Μάη
του 1948, παραδίδοντας την εξουσία στο νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ (στο μεταξύ
η εβραϊκή πλευρά είχε επικρατήσει στον Παλαιστινιακό Εμφύλιο). Από εκείνη τη
μέρα, η ποσόστωση στους κρατούμενους της Κύπρου αυξήθηκε στα 1.500 άτομα ανά
μήνα. Ο τελευταίος κρατούμενος των στρατοπέδων συγκέντρωσης της Κύπρου αναχώρησε
για το Ισραήλ στις 11 Φλεβάρη του 1949.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου