Κοιτώντας τους χειρότερους εφιάλτες μας κατάματα

Όποιος παρακολουθεί συστηματικά τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, θα έχει διαπιστώσει ότι η αίσθηση που κυριαρχεί παγκοσμίως είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται πλέον με το ένα πόδι εκτός Ευρωζώνης. Έχει παγιωθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η άποψη ότι ένα GREXIT δεν είναι απαραίτητα απευκταίο και σε αρκετές από αυτές μοιάζει να είναι και επιθυμητό. Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη είναι πλέον εχθρική προς την Ελλάδα και έχει χαθεί κάθε απόθεμα εμπιστοσύνης προς την κυβέρνησή της. 

Σε αυτό συνέβαλε σημαντικά ο τρόπος διαπραγμάτευσης της ελληνικής κυβέρνησης τους τελευταίους μήνες με την δημιουργική ασάφεια που κούρασε, οι σκληροί χαρακτηρισμοί που έγιναν για τους δανειστές από ελληνικής πλευράς, η συνεχής παραβίαση των κοινά αποδεκτών ευρωπαϊκών κανόνων, οι απαιτήσεις της Ελλάδας που οι δανειστές εξέλαβαν ως εκβιαστικές και τυχοδιωκτικές, η απειλή διάσπασης της συνοχής και σταθερότητας της Ευρωζώνης, η σταθερή προσέγγιση με την Ρωσία.

Την αρνητική εικόνα της Ελλάδας ενισχύει ο φόβος των ευρωπαίων εταίρων για την πρώτη αριστερή κυβέρνηση της Ευρώπης και την επιρροή που μπορεί να έχει στα πολιτικά πράγματα χωρών όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Οι ισχυρές δυνάμεις της Ευρώπης δεν είναι διατεθειμένες να ανεχθούν καμία αμφισβήτηση των πολιτικών επιλογών και αντιλήψεων που έχουν κυριαρχήσει στην Ευρωζώνη την τελευταία δεκαετία. 

Την ώρα που γράφεται αυτό το άρθρο ολοκληρώνεται η Σύνοδος Κορυφής της 7ης Ιουλίου και έχει πλέον γίνει ξεκάθαρο ότι η χώρα βρίσκεται στο δυσκολότερο σημείο της μεταπολεμικής ιστορίας της. Μεγάλη εντύπωση μου έκαναν οι σκληρές δηλώσεις της Προέδρου της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε κατά την είσοδό της στη Σύνοδο, όπου δήλωσε ότι «η ελληνική κυβέρνηση λέει ψέματα, τζογάρει, δεν ξέρει τι θέλει και μεταθέτει συνεχώς για αύριο τις υποσχέσεις της».

Είναι προφανές ότι όλες οι πρώην ανατολικές χώρες τηρούν εχθρική στάση κατά της Ελλάδας και είναι ξεκάθαρα ταγμένες υπέρ των απόψεων της Γερμανίας και των Βορείων Ευρωπαίων. Μια πιθανή εξήγηση για αυτό προκύπτει αν δούμε ποιος είναι ο κατώτατος μισθός σε αυτές τις χώρες τον Ιανουάριο του 2015: Βουλγαρία ?184, Ρουμανία ?217, Λιθουανία ?300, Τσεχία ?331, Ουγγαρία ?332, Λετονία ?360, Σλοβακία ?380, Εσθονία ?390, Πολωνία ?409. Πώς μπορούν χώρες που έζησαν στην ανέχεια και υπέστησαν σκληρά προγράμματα λιτότητας για να μπορέσουν να ισορροπήσουν τα δημόσια οικονομικά τους, με πολύ χαμηλότερο επίπεδο διαβίωσης από εμάς και χωρίς ένα πακτωλό χρημάτων από Ευρωπαϊκά Προγράμματα (ΜΟΠ, ΚΠΣ, ΕΣΠΑ) να έχουν εισρεύσει στη χώρα τους τα τελευταία 35 χρόνια, να αποδεχτούν ότι μια χώρα σαν την Ελλάδα μπορεί επί χρόνια να υποστηρίζεται οικονομικά από την Ευρωζώνη με τεράστια ποσά και να χρηματοδοτείται ακόμα και από τους δικούς τους φτωχότερους πολίτες. Την εχθρικότητα αυτή ενισχύει η προσέγγιση της Ελλάδας με την Ρωσία, που αποτελεί τον αιώνιο μισητό εχθρό τους.

Πολλοί θεωρούν ότι η σκληρή στάση των δανειστών ακολουθείται για λόγους εκδικητικότητας ή κρυφών σχεδίων που έχουν για να βλάψουν τη χώρα. Ίσως να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό, αλλά πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι πριν λίγα χρόνια η Ευρώπη ενέκρινε τη νέα οικονομική διακυβέρνηση της Ε.Ε., που στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες:

1) Ενισχυμένη οικονομική παρέμβαση με αυστηρότερη επιτήρηση από την Ε.Ε.

2) Δράση για τη διαφύλαξη της σταθερότητας στην Ευρωζώνη

3) Δράση για την αποκατάσταση του δημοσιονομικού τομέα / δημόσιων οικονομικών

Με λίγα λόγια, οι τρεις αυτοί πυλώνες σημαίνουν ότι η εποπτεία των δημόσιων οικονομικών των μελών της Ευρωζώνης θα γίνεται στο μέλλον κεντρικά από τις Βρυξέλλες και θα είναι πολύ αυστηρότερη και λεπτομερέστερη. Το γεγονός αυτό από μόνο του καθιστά πολύ δύσκολο για χώρες με ελλείμματα και χαμηλή ανταγωνιστικότητα να ακολουθήσουν τους υπόλοιπους στην κοινή νομισματική και οικονομική πολιτική που θα ακολουθείται στη ζώνη του ευρώ. Έτσι δημιουργείται μια Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων που δεν μπορεί να ταιριάξει σε όλα τα κράτη/μέλη της.

Είναι πλέον κυρίαρχη η αίσθηση μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων, ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ακολουθήσει σε μια τέτοια αρχιτεκτονική Ευρωζώνης και θα ήταν καλύτερα για το ευρώ αλλά και την ίδια την Ελλάδα να αποχωρήσει αυτοβούλως. Την αίσθηση αυτή ενίσχυσε το «ΟΧΙ» που κυριάρχησε συντριπτικά στο πρόσφατο δημοψήφισμα, το οποίο οι εταίροι εξέλαβαν ως επιθυμία των Ελλήνων να διαχειριστούν μόνοι τους τα δημόσια οικονομικά της χώρας και να σχεδιάσουν οι ίδιοι τις μεταρρυθμίσεις που θα εφαρμοστούν, πέραν των ευρωπαϊκών κανόνων. 

Οι Έλληνες για πέντε χρόνια χωρίστηκαν σε «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς», δηλαδή σε αυτούς που δέχονταν τα μέτρα λιτότητας για την αντιμετώπιση της χρεοκοπίας της χώρας και σε αυτούς που δεν ενέκριναν τα μέτρα αυτά. Λες και μία χώρα σε χρεοκοπία έχει δυνατότητα να συνεχίσει να ξοδεύει χωρίς συμμάζεμα των δημόσιων οικονομικών της.

Αυτός ο διαχωρισμός δεν έγινε σε καμία άλλη χώρα με μνημόνιο, παρά μόνο στην Ελλάδα και γίνεται ακόμα και σήμερα που η νέα «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση πρόκειται αναγκαστικά να υπογράψει νέα σκληρά μέτρα λιτότητας, αν επιλέξει να μείνει στο ευρώ. 

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει στους Έλληνες πολίτες ποιες είναι οι υπάρχουσες επιλογές τους. Το κόστος και τα οφέλη που θα έχει η παραμονή μας στο ευρώ, καθώς και τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει μια έξοδος από αυτό. Και τελικά οι ίδιοι οι πολίτες να αποφασίσουν, με γνώση των συνεπειών, τι επιθυμούν και να το υπηρετήσουν, δίχως αμφισβήτηση, μέχρι τέλους. Η επιλογή αυτή πρέπει να γίνει απευθείας από τον Λαό και όχι να προκύψει de facto από λανθασμένους χειρισμούς της κυβέρνησης.

Επιτέλους, μετά από πέντε χρόνια, ας κοιτάξουμε τους χειρότερους εφιάλτες μας κατάματα και ας αναμετρηθούμε μαζί τους...Τέρμα ποια τα παραμύθια, η ώρα των μεγάλων αποφάσεων έφτασε.

Χρύσανθος Στεφανόπουλος

Οικονομολόγος - Ορκωτός ελεγκτής (ACCA)

www.huffingpost.gr