Μονή Παναγίας Σπηλιώτισσας, στο Ζαγόρι, στην αριστερή όχθη του Βοϊδόματη ποταμού

Το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιώτισσας, χτίστηκε πάνω σ' έναν βράχο στην αριστερή όχθη του Βοϊδόματη ποταμού το 1665, από τους μοναχούς Ιωακείμ και Σωφρόνιο.

Η θεμελίωση του κτηρίου της μονής είναι μοναδικής τεχνικής, με μεγάλη ποικιλία αρχιτεκτονικών εφαρμογών από τους μαστόρους της εποχής.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το μοναστήρι ανάπτυξε σημαντική κοινωνική προσφορά και φρόντιζε για τις σπουδές των μαθητών των γύρω χωριών.

Για να πάει κανείς εκεί ακολουθεί τον δρόμο από την Αρίστη για το Πάπιγκο. Λίγα μέτρα πριν φτάσει στη γέφυρα της Αρίστης, στο αριστερό μέρος του δρόμου υπάρχει ο χωματόδρομος που οδηγεί στη μονή.  Αφήνεται το αμάξι σας στο πλάτωμα και η διαδρομή με τα πόδια είναι λιγότερο από πέντε λεπτά.

Το μοναστήρι είναι πλέον κλειστό, διατηρείται όμως σε πολύ καλή κατάσταση. Γιορτάζει την ημέρα της Ζωοδόχου πηγής.

Κατά τον Ι. Λαμπρίδη, το μοναστήρι αυτό χτίσθηκε το 1579. Σύμφωνα όμως με άλλες επιγραφές χτίσθηκε το 1665 από τους μοναχούς Ιωακείμ και Σωφρόνιο και αγιογραφήθηκε το 1673 από τους αγιογράφους Ιωάννη, Δημήτριο και Γεώργιο. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι αγιογραφίες είναι του 17^ου αιώνα και είναι εξαιρετικής τέχνης. Στο Ηγουμενείο έχει διακόσμηση με φυτικές παραστάσεις που φιλοτέχνησε ο Χιονιαδίτης ζωγράφος Γ. Αναστασίου το 1874.

Εκτός από τις αγιογραφίες, εξαιρετικό ενδιαφέρον  παρουσιάζει και η αρχιτεκτονική της Μονής. Το όλο οικοδόμημα είναι απόλυτα εναρμονισμένο με τον περιβάλλοντα χώρο και κάποια από τα κελιά και τους βοηθητικούς χώρους, είναι χτισμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ενσωματώνουν και τμήματα του βράχου. Είναι χτισμένο σε στρατηγικό για την περιοχή σημείο και την περίοδο της Τουρκοκρατίας αρκετοί κάτοικοι, όταν κινδύνευαν από τους Τούρκους, εύρισκαν καταφύγιο σ' αυτό. Το μοναστήρι, την περίοδο εκείνη διέθετε σημαντική περιουσία και συντηρούσε αρκετά από τα σχολεία των γύρω χωριών. Η περιουσία της μονής απαλλοτριώθηκε από τους Τούρκους και λίγο πριν την απελευθέρωση λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς. Την καταστροφή ολοκλήρωσε ο σεισμός του 1897. Σήμερα το καθολικό και το κυρίως τμήμα της Μονής έχουν συντηρηθεί και διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Εάν λοιπόν βρεθείτε στην περιοχή μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το μοναστήρι αυτό.

www.apeirosgaia.wordpress.com