Η κρίση ως ευκαιρία...

Θα τολμήσουν τα κόμματα να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, ή θα περιχαρακωθούν και πάλι, στις μικροκομματικές σκοπιμότητες.

Το σημαντικότερο ίσως συμπέρασμα από τη δεινή κρίση που συγκλονίζει σήμερα τη διεθνή οικονομική πραγματικότητα είναι η επιτακτική αναγκαιότητα για μια ριζική μεταρρύθμιση των κρατικών και υπερεθνικών θεσμών, προκειμένου αφενός μεν να αποκατασταθεί η πολιτική αυτονομία τους αφετέρου δε να διαμορφωθούν νέοι όροι δημοκρατικού ελέγχου των παγκόσμιων αγορών, η αδίστακτη κερδοσκοπία των οποίων απειλεί πολιτικές και κοινωνικές κατακτήσεις αιώνων.

Η αναγκαιότητα αυτή καθίσταται δραματικά επιτακτικότερη στη χώρα μας, καθώς έχει αποδειχθεί πλέον περίτρανα ότι οι παθογένειες του ελληνικού κράτους -και ιδίως τα εκτεταμένα κρούσματα διαπλοκής, διαφθοράς, πελατειασμού, ευνοιοκρατίας και συναλλαγής- αποτελούν τις σημαντικότερες γενεσιουργές αιτίες της σημερινής οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης. Αυτό άλλωστε επισημαίνουν επί της ουσίας, με πρόσφατες εκθέσεις και αναλύσεις τους, τόσο ο ΟΟΣΑ όσο και τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Με δεδομένο ότι οι έως τώρα πολιτικές απέναντι στο κράτος αποδείχθηκαν είτε μικροκομματικές είτε άτολμες και ατελέσφορες, η σημερινή κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε δύο εναλλακτικές επιλογές: είτε να συνεχίσει να κινείται αντανακλαστικά, βάσει υποδείξεων των δανειστών μας, υιοθετώντας βεβιασμένες, αποσπασματικές και αμφίβολης συνταγματικότητας λύσεις, είτε να προχωρήσει με αποφασιστικότητα στην πραγμάτωση της προγραμματικής εξαγγελίας της για τη θεμελίωση ενός ισχυρού και επιτελικού εθνικού κράτους, που θα μπορέσει πράγματι να ανταποκριθεί, βάσει ενός ολοκληρωμένου πολιτικού σχεδίου, στις τεράστιες απαιτήσεις της συγκυρίας. Ειδικότερα, μια τέτοια πολιτική συνεπάγεται ιδίως:

Τη σύσταση ενιαίου και ευέλικτου συντονιστικού κέντρου, παρά τω πρωθυπουργώ, που θα αναλάβει τόσο τον πολιτικό όσο και τον διοικητικό συντονισμό του κυβερνητικού έργου, μέσω ιδίως της συγκρότησης διαρκών ή περιστασιακών διυπουργικών επιτροπών.

Τον προσεκτικό διαχωρισμό, σε κάθε υπουργείο, των επιτελικών από τις εκτελεστικές αρμοδιότητες, και τη διατήρηση στα υπουργεία μόνο των πρώτων (μαζί, εννοείται, με τις υποστηρικτικές).

Την άσκηση αυτών των επιτελικών αρμοδιοτήτων από περιορισμένο αριθμό στελεχών υψηλών προσόντων, που θα προσληφθούν με ανοιχτό διαγωνισμό σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα.

Τη μεταφορά όλων των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων σε φορείς είτε της καθ' ύλην αποκέντρωσης (δημόσιες υπηρεσίες και νομικά πρόσωπα) είτε της κατά τόπον αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης (δηλαδή στους αναβαθμισμένους θεσμούς του «Καλλικράτη»).

Επιπλέον, οι αλλαγές αυτές επιβάλλεται να συνδυαστούν και με τις ακόλουθες:

Τη ριζική αναβάθμιση των ΚΕΠ, τόσο ως προς τη στελέχωση (επίσης με ανοιχτό διαγωνισμό και με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόσληψη ταλαντούχων νέων ανθρώπων με ιδιαίτερες γνώσεις στον χειρισμό ηλεκτρονικών μέσων) όσο και ως προς τη λειτουργία, με τη βαθμιαία μετατροπή τους σε τοπικά διοικητικά κέντρα που θα διεκπεραιώνουν οιονεί εργολαβικά -δηλαδή χωρίς την παραπομπή σε καμία άλλη υπηρεσία- τις υποθέσεις των πολιτών.

Τη σταδιακή και κατά περίπτωση κατάργηση του προληπτικού συστήματος ελέγχου, ως προς την παροχή διοικητικών αδειών και την αντικατάστασή του με αυστηρούς κατασταλτικούς ελέγχους -και με δρακόντειες ποινές ως προς τους συνυπογράφοντες τις σχετικές αιτήσεις (μέλη δικηγορικών συλλόγων, μέλη οικονομικού ή τεχνικού επιμελητηρίου κ.λπ.)-, προκειμένου να απεμπλακεί το διοικητικό μας σύστημα από γραφειοκρατικές καθυστερήσεις αλλά και από σημαντικές εστίες συναλλαγής και διαφθοράς.

Ηδη ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης φαίνεται διατεθειμένος να προχωρήσει τη μείζονα αυτή μεταρρύθμιση, παρά τα στενά χρονικά περιθώρια.

Το μεγάλο λοιπόν ερώτημα που ανακύπτει είναι το ακόλουθο: Θα τολμήσουν τα κόμματα -κι όχι μόνον αυτά που στηρίζουν την κυβέρνηση- να αρθούν χωρίς χρονοτριβές στο ύψος των περιστάσεων, ως προς τον «μεγάλο ασθενή» της ελληνικής κοινωνίας ή θα περιχαρακωθούν και πάλι, για μια ακόμη φορά, στις μικροκομματικές σκοπιμότητες που μας οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού; Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν...

Οι έως τώρα πολιτικές απέναντι στο κράτος αποδείχθηκαν μικροκομματικές, άτολμες και ατελέσφορες.

Του Γιώργου Χ. Σωτηρέλη.

Ο Γιώργος Χ. Σωτηρέλης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών