«Μη μού σ’κών’ς καπνούρα στο κεφάλ’»

Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος

«Άμα  αρπάξω καμιά σκάρπα, θα σ’ φουλτακιάσω τα κωλομέρια». Ήξερε η γιαγιούλα μου, πότε  έλεγε αυτά τα λόγια και για ποιους… Ειδικά, άμα την είχε κάποιος αμπουριάσ’ με ψευτιές, αμούρες, φιστούρες και παρλαπίπες. «Ου, πέρασαν από δω αετοί και σταυραετοί, ετούτ’ θα μας κοροϊδέψουν;  Α, ρε σκάρπα που χρειάζεται». Ξέραμε και εμείς πως , όταν αμπουριάζεται η γιαγιά μας, σίγουρα θα είχε δίκιο. Κάποιος/α τη «δούλευε». Και η γιαγιά είχε την αξιοπρέπειά της. Δεν ανέχονταν ψευτιές. «Ζούμε για να ‘χουμε καθαρό το κούτελό μας, αλλιώς ας τα παρατήσουμε όλα».

Τη θυμήθηκα τη γιαγιά μου. Θυμούνται όλοι/ες τις γιαγιάδες τους πάντοτε και ιδιαίτερα όσοι τα καλοκαίρια επισκέπτονται τα χωριά της Ηπείρου. Στα χωριά της Ηπείρου, όπου ο επισκέπτης στέκεται με δέος και κοιτά τον έρημο τόπο λες και τον εγκατέλειψαν θεοί και άνθρωποι. Εκεί, όπου η αρμονία των χρωμάτων από την μοναδική βλάστηση συνυπάρχουν με την ομορφιά και την εγκατάλειψη, έτσι για να θυμίζουν προηγούμενη ζωή και να τονίζουν το μέγεθος της μοναξιάς.

(Μια ζωή κουβάλημα! Το καλαμπόκι, το γενημα, το όνειρο, το όραμα, το θάμα!)

Και από εκεί και πέρα η συμπόνια για τους μόνιμους κατοίκους και η διδαχή -χρόνια τώρα- τονίζει πως «οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος στην αυλή (Ήπειρος) και θα  γεμίσουν με άνθη το παρτέρι». (Σε τέτοιες περιπτώσεις η γιαγιά άρπαζε τη σκάρπα).

Ποιος δεν θυμάται αυτές τις λεβέντισσες, ολόιδιες λιόντισσες, που δεν υπέκυψαν σε ζυγό και δεν αποκάρωσαν από τα βάσανα, τη φτώχια και την ξενιτιά. Έστησαν με αξιοπρέπεια το σπιτικό τους  και με το δικό τους τρόπο ζωής δίδαξαν «εμείς γι’ αυτά τα λίγα κι απλά πράγματα πολεμάμε/για να μπορούμε να ‘χουμε μία πόρτα, έν’ άστρο, ένα σκαμνί/ένα χαρούμενο δρόμο το πρωί/ένα ήρεμο όνειρο το βράδυ». Τάσος Λειβαδίτης.

Τη θυμόμαστε τη γιαγιούλα μας, γιατί τα Ηπειρώτικα χωριά «τέλειωσαν», η προσμονή «ε, δεν πάει άλλο», τα όνειρα καταβυθίστηκαν στη λούμπρ’ της μοναξιάς και της ερήμωσης, της ξενιτιάς και του μαρασμού. Και εκείνες οι ψυχούλες που στην ουσία  έμειναν εκεί, περιμένουν το Σαββατοκύριακο τα παιδιά που θα ‘ρθουν να τους δουν. Γι’ αυτό στα χωριά της Ηπείρου φτάσαμε «σε κάθε κούτσουρο να ξύνεσαι και σε κάθε τούφα να τσιρλίζεσαι» και να μην σε παίρνει κανένας χαμπάρ’. Το έλεγε και το ξανάλεγε η γιαγιά.  «Θάρθ’ καιρός που τα πρόβατα θα σταλίζουν κάτω από τον πλάτανο στην πλατεία». Και ήρθε. Η ξενιτιά τα έφαγε τα χωριά…

«Τα βλέπουμε και σε θυμόμαστε, γιαγιούλα μου κάθε χρόνο. Τα λέμε, τα συζητάμε, τα συμφωνούμε και τα γομώνουμε με στάχτ’. Άντε και του χρόνου με τις παχιές μύγες». Κάθε χρόνο ο ίδιος απολογισμός. Φοβάμαι όμως πως η σιγή αυτή, το γεγονός ότι η γιαγιά «ίτς κρίσ’», μη μας ετοιμάζει κανένα μεγάλο χουνέρ’. «Καιρός να σταματήσεις, καιρός να τραγουδήσεις, καιρός να κλάψεις και να πονέσεις, καιρός να δεις».

Τι να δούμε; Να δούμε πως αυτή η κατάσταση δεν τακτοποιείται με φωτογραφίες, πολλές φωτογραφίες για τα δίκτυα δικτύωσης, όπως τα λέμε σήμερα, για να βλέπουν οι κουτσομπόλες, όπως θα έλεγε η γιαγιούλα, σε έναν περιβάλλον όπου ο αέρας ζέχνει αμούρες, φιστούρες και ψέματα… Αυτή η κατάσταση ανατρέπεται με δράση. Όχι με την αδιαφορία. «Μη μού σ’κών’ς καπνούρα στο κεφάλ’». Όχι, όχι. Γιαγιά πάρε τη σκάρπα και βάρα όπου μπορείς. Να μας φουλτακιάσεις…

Χρήστος Α. Τούμπουρος