Πολλών
είναι η διαπίστωση, που μεταφέρεται
δημόσια, ότι αλλοιώθηκε ο χαρακτήρας
των πανηγυριών στη Θεσπρωτία. Πολλά
πανηγύρια είναι "για τα πανηγύρια"!
Η εμπορευματοποίηση, η διαστρέβλωση
ηχοχρωμάτων και ρεπερτορίου, η καταθλιπτική
ομογενοποίηση, "φονεύουν" την
παράδοσή μας και αλλοτριώνουν τη σχέση
μας μαζί της. Ιδιαίτερα αλλοτριώνουν
τη σχέση της νεολαίας με την παράδοση,
που για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή μαζί
της μέσα από τέτοια πανηγύρια. Το δημοτικό
τραγούδι δεν έχει πλέον τη μορφή, τη
θέση και τη διάδοση που είχε , όταν η
ύπαιθρος διατηρούσε ακόμα πολλά στοιχεία
του παραδοσιακού τρόπου ζωής.
Στη
σύγχρονη εποχή το δημοτικό τραγούδι
επιβιώνει, αλλά όχι ως οργανικό στοιχείο
του τρόπου ζωής των ανθρώπων, αλλά ως
μία ακόμα επιλογή (δυνατότητα) μουσικής
έκφρασης ανάμεσα στις πολλές που είναι
πλέον διαθέσιμες στον καθένα. Εφ'΄ όσον
τα πανηγύρια ενταχθούν (έχουν ήδη
ενταχθεί…) στη λογική του τοπικού
προϊόντος, δε μπορεί παρά να υπακούσουν
μοιραία στο νόμο της αγοράς: «ελαχιστοποίηση
του κόστους, μεγιστοποίηση του κέρδους».
Παράλληλα, η λογική «αυτό που θέλει ο
πελάτης», λογική καθαρά διαχείρισης
επιχείρησης, απομαζικοποιεί τη συμμετοχή
των χωριανών στη διοργάνωση και αλλοιώνει
τόσο τα δομικά χαρακτηριστικά του
πανηγυριού (εθελοντική προσφορά εργασίας
ή υλικών, αξιοποίηση εσόδων σε κοινωφελή
έργα, κοινωνικοποίηση κατοίκων και
εμπέδωση αλληλεγγύης και συνεργασίας,
διαφύλαξη της παράδοσης) όσο και στις
«παρεχόμενες υπηρεσίες» (επιλογές στον
κατάλογο φαγητών ή ποτών άσχετων με το
παραδοσιακό πανηγύρι, μουσική και
μουσικοί με αισθητική παραλιακού
κέντρου, τυποποίηση των χαρακτηριστικών
του πανηγυριού με βάση πρότυπα χώρων
μαζικής διασκέδασης, ηχορύπανση των
αυτιών). Πρέπει επιτέλους να προσέξουμε
την ποιότητα του πολιτισμού και της
παράδοσης μας.
Υπάρχουν ακόμη ορχήστρες,
και νέες και παλιές, όχι πολλές βέβαια,
με παραδοσιακούς οργανοπαίχτες. Ας
αποφευχθεί η κακογουστιά, που πολλές
φορές βιώνουν οι πανηγυριστές. Όσο
καλοψημένο ή καλοβρασμένο και νόστιμο
κι αν είναι το κρέας, αν η μουσική
δεν είναι παραδοσιακή, τότε το πανηγύρι
δεν επιτέλεσε το σκοπό του. Δύο
μεγάλες φυσιογνωμίες του Ηπειρωτικού
δημοτικού τραγουδιού, ο Στυλιανός
Μπέλλος και ο Σάββας Σιάτρας, κατά
καιρούς κατακεραυνώνουν με δημόσιες
δηλώσεις τους όσους συμβάλλουν στην
υποβάθμιση και στην αλλοίωση της
παράδοσης. Οι κορυφαίοι τραγουδιστές,
εκφράζουν την πικρία τους, για το ότι
"τα πανηγύρια έχουν χάσει πλέον τον
παραδοσιακό χαρακτήρα τους". Όπως
επισημαίνουν, τα πανηγύρια, όπου κρίνεται
η επιβίωση της παράδοσης, είναι άνευρες
και εμπορευματοποιημένες αναβιώσεις
παλαιών συνηθειών και δεν έχουν ή έχουν
ελάχιστη σχέση με τον ζωντανό πολιτισμό,
που παραλήφθηκε από τις προηγούμενες
γενιές και πρέπει να παραδοθεί στις
επόμενες γενιές. Κάποτε τα πανηγύρια
ήταν μια όαση, μια στιγμή ξενοιασιάς
και μια ευκαιρία για διασκέδαση στην
σκληρή και κοπιαστική ζωή, που ζούσαν
οι άνθρωποι. Σήμερα έχουν χάσει την
αυθεντική τους μορφή και την άρρηκτη
σχέση τους με τα λαϊκά αισθήματα, δεν
διατηρούν το πολιτισμικό τους ύφος και
δεν προσφέρουν την ίδια ανάταση και
χαρά στον άνθρωπο. Τις περισσότερες
φορές δεν έχουν περιεχόμενο.
Η παράδοσή
μας γνωρίζει να διατηρεί το μέτρο. Από
τότε όμως, που το κέρδος έγινε αυτοσκοπός,
ακόμα και η παράδοση ψευδοποιήθηκε. Στα
πανηγύρια θα έπρεπε να διαδίδεται η
αυθεντική μουσική μας παράδοση, κάτι
που δεν συμβαίνει, όπως υπογραμμίστηκε,
στους καιρούς μας. Αξίζει να σημειωθεί
ότι τα πανηγύρια της υπαίθρου, χωρίζονταν
παλαιά σε τρία επίπεδα. Πρώτο το
θρησκευτικό, με λειτουργία στην εκκλησία
και λιτάνευση της εικόνας. Δεύτερο το
ψυχαγωγικό, με όργανα, μουσική και χορό.
Και τρίτο το οικονομικό, καθώς στήνονταν
υπαίθρια παζάρια. Οι κάτοικοι των χωριών
είχαν την ευκαιρία να αναδιοργανώσουν
τις κοινωνικές τους σχέσεις, είτε σε
οικογενειακό είτε σε ευρύτερο επίπεδο,
να συνάψουν συμφωνίες οικονομικής
φύσης,αλλά και να αναβαπτιστούν στα ήθη
και στα έθιμά τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου