Ο συγγραφέας του βιβλίου "Η Νησίστα", Γιώργος Κομζιάς μιλάει στην Κατερίνα Σχισμένου

Το προσεχές Σάββατο 16 Ιουνίου και ώρα 19,30', στον Ξενώνα "Νησίστα" η Τοπική Κοινότητα Ροδαυγής του Δήμου Αρταίων, παρουσιάζει το πεντάτομο έργο του Εκπαιδευτικού - Συγγραφέα Γιώργου Χρ. Κομζιά "Η Νησίστα".

Θα μιλήσουν για το έργο η Εκπαιδευτικός -dr Λαογραφίας κ. Ελένη Καρανικόλα και η Φιλόλογος - Μεταφράστρια κ. Κατερίνα Σχισμένου ενώ αποσπάσματα απ το συγγραφικό έργο θα διαβάσει η ηθοποιός - αρχιτέκτονας κ. Γεωργία Ζώη και θα συντονίσει η Σοφία Αναγνωστάκη..Με αυτή την αφορμή αυτή την εβδομάδα συνομιλούμε με τον κ. Γιώργο Κομζιά.

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου.

1. Ποια η σχέση μας με την Ήπειρο και μάλιστα με τη Ροδαυγή για να την τιμήσετε μ΄ ένα εκπληκτικό πεντάτομο έργο που νομίζω πως μέχρι τώρα δεν έχει ξαναγίνει;

Γεννήθηκα και πέρασα τα παιδικά μου χρόνια στη Ροδαυγή και συγκεκριμένα σε ένα συνοικισμό χαμηλά στο ποτάμι, τον Άμμο. Είχα την τύχη να ζήσω σε μια έντονα παραδοσιακή κοινωνία με μορφές ζωής πολύ απλές κι όσο πιο δύσκολα ζεις σε έναν τόπου τόσο γίνεσαι ένα με αυτόν, δένεσαι μαζί του και τον αγαπάς.

Όσον αφορά τη σχέση μας με την Ήπειρο, για μας τους Ηπειρώτες, δανειζόμενος ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Patrick Leigh Fermor ‘’Ρούμελη‘’, ‘’…η Ήπειρος είναι το βαρύ πάτημα των ελεφάντων, το ποδοβολητό των στρατιών του Πύρρου, η φτέρνα που χτυπάει στον τσάμικο, ο στεναγμός των δωδωναίων δρυών, οι βροντές κι οι βροχές στα Ακροκεραύνια. ‘’

2. Η καταγραφή σας είναι κάτι παραπάνω από αξιοθαύμαστη, πόσο χρόνο και κόπο σας πήρε όλο αυτό το μεγάλο πόνημα;

Η όλη ενασχόλησή με την καταγραφή και τη συγγραφή ξεκίνησε πολύ παλιά, από το 1990 περίπου. Το έναυσμα γι’ αυτήν τη προσπάθεια ήταν το μάθημα της λαογραφίας που διδάχτηκα ως φοιτητής στην Παιδαγωγική Ακαδημία. Στη συνέχεια με ένα κασετοφωνάκι γύρισα σχεδόν όλα τα σπίτια του χωριού παίρνοντας συνεντεύξεις από παππούδες που είχαν γεννηθεί γύρω στο 1990, αγράμματοι οι περισσότεροι, οπότε το υλικό ήταν ανόθευτο από ξένα στοιχεία. Διαβάζοντας κάποια βιβλία ανέσυρα από τις παιδικές μου αναμνήσεις όλα τα στοιχεία (ιστορικά – Λαογραφικά) που έζησα, τα περισσότερα από αυτά πέρασαν σε μένα μέσω των εμπειριών και ιστοριών που έζησα κοντά στη γιαγιά μου που ήταν γεννημένη το 1879 κι έζησε 104 χρονών. Το υλικό αυτό, αφού το αποδελτίωσα, το ταξινόμησα σύμφωνα με τον οδηγό του καθηγητή λαογραφίας Γεωργίου Σπυριδάκη.

3. Είστε δάσκαλος και χορευτής -πόσο σας οδήγησαν αυτές σας οι ιδιότητες σ΄ αυτό το μεγάλο έργο;

Οι σπουδές μου όσο κι η χρόνια ενασχόλησή μου με τον παραδοσιακό χορό με βοήθησαν πάρα πολύ. Οι σπουδές μου μου έμαθαν τον τρόπο της καταγραφής - έρευνας, της αποδελτίωσης, της ταξινόμησης. Όσον αφορά την ενασχόλησή μου με τους χορούς αυτή με βοήθησε στο να μεταφέρω με κάθε λεπτομέρεια στο γραπτό κείμενο όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την έννοια του χορού (μέλος – ρυθμός – κίνηση). Η καταγραφή των χορών στις μέχρι τώρα λαογραφικές καταγραφές περιοριζόταν σε κάποιες αναφορές κι αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι οι καταγράφοντες δεν ήξεραν να χορεύουν.

4. Τελικά η Ροδαυγή είχε τόσο πολύ και πλούσιο υλικό ή ο ερευνητής ήταν τόσο επίμονος;

Αυτά είναι συνδυασμός και των δύο. Η Ροδαυγή είναι ένας τόπος με πλούσιο υλικό αλλά αν ο ερευνητής δεν ξέρει πού να επιμείνει και τι θέλει να βρει, η όλη προσπάθεια μένει ημιτελής.

5. Τι περιμένετε από αυτό σας το έργο;

Σ’ αυτήν την ερώτηση θα απαντήσω με τα λόγια που ξεκινάω τον πρόλογο του έργου: ‘’πήρα την απόφαση να γράψω αυτή τη μελέτη γιατί πιστεύω πως το οφείλω στη Ροδαυγή. Ένα χωριό που γεννήθηκα, μεγάλωσα, αγάπησα και με αγάπησε. Τη γράφω πρώτα για μένα. Είναι μια εσωτερική παρόρμηση να εκφράσω όσα κουβαλώ μέσα μου. Μετά τη γράφω γι’ αυτούς που θα ’ρθουν. Για όλους όσους αγαπούν τη Ροδαυγή κι αποτελεί γι’ αυτούς τον φάρο για την επιστροφή τους στο χωριό. Για όσους θελήσουν να ασχοληθούν με την ιστορία της. Γι’ αυτό γράφεται αυτό το πόνημα που, απευθύνεται κυρίως στους χωριανούς και στόχος του είναι να ξυπνήσει στους παλαιότερους μνήμες του παρελθόντος αλλά και να συνδέσει στους νεότερους το παρόν με το παρελθόν‘’.

6. Θα υπάρξει συνέχεια;

Κάποιος που ασχολείται με το γράψιμο δεν το σταματά τόσο εύκολα. Και βέβαια θα υπάρξει συνέχεια. Έχω ήδη αρχίσει το επόμενο έργο. Είμαι στην αρχή και στη συγκέντρωση στοιχείων. Είναι όμως μακρύς ο δρόμος.

7. Πιστεύετε πως ο Έλληνας διαβάζει, τον ενδιαφέρει η λαογραφία, ο τόπος του;

Η λαογραφία πάντα κεντρίζει τον Έλληνα. Αν ανατρέξουμε στις βιβλιοθήκες τα βιβλία της λαογραφίας είναι πάρα πολλά κι πολλά συνεχίζουν να εκδίδονται. Αυτό είναι σημάδι ότι ο Έλληνας δύσκολα αποχωρίζεται τον τόπο που τον γέννησε και τα βιβλία αυτά έρχονται να του ξυπνήσουν μνήμες και βιώματα του παρελθόντος.

8. Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Ο άνθρωπος δεν παύει ποτέ να σχεδιάζει. Τώρα που το έργο αυτό έφτασε στο τέλος κάτι άλλο έχει ξεκινήσει. Είμαι ακόμη στην αρχή αλλά όταν ολοκληρωθεί, θέλω να πιστεύω ότι θα έχει μεγάλη απήχηση και δεν θα περιορίζεται στα στενά πλαίσια μιας κοινότητας.

9. Εσείς τιμάτε τον τόπο, αυτός σας τιμά;

Εδώ η σχέση είναι αμφίδρομη. Πάντα όταν τιμάς έναν τόπο ο τόπος στο ανταποδίδει. Εξ άλλου αυτό που έκανα για μένα είναι προσφορά στον χωριό μου. Ποτέ μου δεν το είδα ανταποδοτικά. Ο χρόνος είναι αυτός που δείχνει πάντα πόσο βαθιά αφήνει τα ίχνη του κάποιος στο πέρασμά του.

10. Η παράδοση είναι ένα ευαίσθητο κομμάτι του πολιτισμού που ευαίσθητοι και προσεκτικοί πρέπει να είναι και οι χειρισμοί του και καταγραφή της. Υπάρχουν νόμοι;

Η παράδοσή μας είναι όντως ένα ευαίσθητο κομμάτι του πολιτισμού μας κι οι χειρισμοί μας απαιτούν την ίδια ευαισθησία. Για να μπορέσει όμως κάποιος να χειριστεί τόσο ευαίσθητες πτυχές του λαϊκού μας πολιτισμού απαιτείται γνώση. Δεν λίγες οι περιπτώσεις που άστοχοι χειρισμοί ‘’ανίδεων ειδικών‘’ είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν πολλά στοιχεία της λαογραφίας μας. Πολλά χάθηκαν με την αλλαγή στη δομή της κοινωνίας. Αυτό ήταν ένα φυσικό επακόλουθο. Για σκεφτείτε! Θα μπορούσε να υπάρχει το τραγούδι του θερισμού, αν δεν υπήρχε ο θέρος;

Επειδή όμως η παράδοση κινείται στα πλαίσια που κάθε φορά η κοινωνία ορίζει, είναι αδύνατον να την περιφρουρήσουν νόμοι.

  Γεώργιος Κομζιάς

Ο Γεώργιος Κομζιάς γεννήθηκε στη Ροδαυγή της Άρτας και συγκεκριμένα στο συνοικισμό Άμμος, τον Ιούνιο του 1959. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρούπολης και στη συνέχεια εργάστηκε ως δάσκαλος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε διάφορα σχολεία της χώρας μας.

Πέρα από τις επαγγελματικές του δραστηριότητες ασχολήθηκε με τον ελληνικό παραδοσιακό χορό και τη Λαογραφία και για πολλά χρόνια υπήρξε χορευτής στο χορευτικό συγκρότημα του Θεάτρου ‘’Δόρα Στράτου‘’. Έλαβε μέρος ως εισηγητής σε πανελλήνια και παγκόσμια συνέδρια.

Σήμερα ασχολείται με την έρευνα, την καταγραφή και τη διδασκαλία των παραδοσιακών χορών και τη συγγραφή βιβλίων.

Βιβλία που συνέγραψε είναι:

1. Το πανηγύρι της Αγι’ – Αγάθης, (Αιτωλικό 1999).
2. Το Καγκελάρι. Χορευτικό δρώμενο από τη Ροδαυγή Άρτας (μονογραφία), (Αθήνα 2003).
3. Το Καγκελάρι. Χορευτικό δρώμενο από τη Ροδαυγή Άρτας (μονογραφία), (Αθήνα 2009), Β’ Έκδοση (Βελτιωμένη).
4. ‘’Σαν παραμύθια…τα παιχνίδια της αλάνας‘’, (Αιτωλικό 2011).