Ο θείος του Ηλία που έγινε θρύλος στις Φιλιππίνες... Η μυθιστορηματική ζωή του Σταύρου Ψινάκη

Ο Σταύρος Ψινάκης με τα ανίψια του, γιους του αδελφού του Νότη, τον Ηλία (στα αριστερά) και τον Γιώργο. «Από την ηλικία των 8 ετών εγώ και ο αδελφός μου, Γιώργος, ταξιδεύαμε για να συναντήσουμε τον θείο μας αρχικά στις Φιλιππίνες και αργότερα στις ΗΠΑ. Μέναμε μεγάλα διαστήματα μαζί του κυρίως στο Σαν Φρανσίσκο και στη Νέα Υόρκη», είχε πει παλαιότερα ο Ηλίας Ψινάκης.Μια ζωή σαν παραμύθι που θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ταινία έζησε ο Σταύρος Ψινάκης, ο οποίος πριν από λίγες ημέρες άφησε την τελευταία του πνοή στα 85 του χρόνια. Και μπορεί στην Ελλάδα να μην είναι ευρέως γνωστός και το επώνυμό του να μας παραπέμπει στον διάσημο ανιψιό του και δήμαρχο του Μαραθώνα, Ηλία Ψινάκη, όμως στο εξωτερικό και ειδικά στις Φιλιππίνες ο Σταύρος ήταν μια εμβληματική προσωπικότητα. Διακρίθηκε για τον αντιδικτατορικό του αγώνα ενάντια στον Φερντινάντ Μάρκος και τιμήθηκε από τη χώρα για την προσφορά του στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Προσωπικός φίλος της πρώην προέδρου Κορασόν Ακίνο και του δολοφονηθέντος συζύγου της και ηγέτη της αντιπολίτευσης Νινόι Ακίνο, η ζωή του απειλήθηκε πολλές φορές, ενώ συνελήφθη και φυλακίστηκε. Ομως κανένα εμπόδιο δεν φάνηκε να τον πτοεί αφού, μεταξύ άλλων, έγραψε βιβλίο και άρθρα εναντίον της δικτατορίας, ενίσχυσε με κάθε τρόπο τις αντικαθεστωτικές οργανώσεις «Κίνηση για Ελεύθερες Φιλιππίνες» και «Κίνημα Νινόι Ακίνο», σχεδίασε κινηματογραφικές αποδράσεις για πολιτικούς κρατούμενους στις Φιλιππίνες και παράλληλα με όλα αυτά... κατάφερε να αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικούς επιχειρηματίες της χώρας, αλλά και να βιώσει έναν μυθιστορηματικό έρωτα με την πανέμορφη Πρέσι, τη μοναχοκόρη του μεγιστάνα Γιουχένιο Λόπεζ, που έγινε μετέπειτα σύζυγός του.

Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στον Καθεδρικό Ναό της Μανίλα, ενώ η οικογένειά του, σε Ελλάδα και Φιλιππίνες, θρηνεί τον χαμό του. Ο Ηλίας Ψινάκης ανέβασε στον λογαριασμό του στα social media μια φωτογραφία 

του αγαπημένου του θείου με το σχόλιο: «Μου λείπεις ήδη. Είσαι ο άνθρωπος που πάντα θαύμαζα και αγαπούσα? Θα τα πούμε σύντομα».

Δυναμικός

Στενή φίλη του δημάρχου του Μαραθώνα μεταφέρει στο «Εθνος» τα όσα της είπε μετά τον χαμό του: «Δεν μπορώ να συγκρατήσω τα δάκρυά μου κάθε φορά που μιλάω για εκείνον. Ηταν ένας δυναμικός άνδρας, με απίστευτο χιούμορ. Διέθετε πνεύμα και μια μεγάλη ελληνική ψυχή. Η Ελλάδα ήταν πάντα στη σκέψη του και ερχόταν κάθε χρόνο. Εμενε στο σπίτι που είχε στο Ψυχικό και τα καλοκαίρια επισκεπτόταν με το σκάφος του τα ελληνικά νησιά».

Ο Σταύρος Ψινάκης υπήρξε προσωπικός φίλος της Κορασόν Ακίνο. Η φωτογραφία φέρει την ιδιόχειρη αφιέρωσή της.

Στην αυτοβιογραφία του, που στο εξωτερικό κυκλοφόρησε με τον τίτλο «A Country Not Even His Own» (Στη χώρα που δεν ήταν καν δική του) και στην Ελλάδα ως «Ο Ελληνας των Φιλιππίνων», η Κορασόν Ακίνο εγκωμίασε στον πρόλογο τη μεγάλη προσφορά του Ελληνα φίλου της.

Ο Σταύρος Ψινάκης, γιος του στρατιωτικού Ηλία Ψινάκη, γεννήθηκε το 1931. Τα μεγαλύτερα αδέλφια του ήταν ο Νότης (πατέρας του Ηλία Ψινάκη) και η Γιάννα. Φοίτησε στην Κοργιαλένειο Σχολή στις Σπέτσες και το 1949 πήγε στην Αμερική όπου εργάστηκε σε διάφορες δουλειές προκειμένου να μπορέσει να σπουδάσει μηχανολόγος στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.

Το 1955 παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο, Τόνι, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Λι και τον Γιούρι. Στα τέλη της δεκαετίας του '50 ανέλαβε την κατασκευή ενός μεγάλου σταθμού παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος της εταιρείας Meralco στη Μανίλα, στην οποία κατέλαβε και τη θέση του διευθυντή παραγωγής. Μια από τις ενέργειές του ήταν να εξισώσει τους μισθούς των Φιλιππινέζων με εκείνους των ξένων εργαζομένων κερδίζοντας έτσι τη γενική συμπάθεια. Εγινε στενός φίλος του Χένι Λόπεζ, γιου του πανίσχυρου ιδιοκτήτη της Meralco, Ντον Γιουχένιο, και αυτή η φιλία τον έφερε κοντά με τη μοναχοκόρη του μεγιστάνα, Πρέσι. Η γνωριμία τους θα οδηγήσει σε έναν μεγάλο έρωτα και στον γάμο τους.

Ο πεθερός του όμως ήταν αντίθετος με τη σχέση τους και το ζευγάρι προκειμένου να αποφύγει τον χωρισμό μετακόμισε στην Αθήνα από το 1969 μέχρι το 1974. Τελικά, παρά τις αρχικές του αντιρρήσεις, ο Γιουχένιο Λόπεζ αποδέχτηκε τον γάμο τους. Με την Πρέσι απέκτησαν δύο παιδιά, τον Μάικλ και την Τζένι.

Με τον γερουσιαστή Εντουαρντ Κένεντι στην Ουάσιγκτον.

Στρατιωτικός νόμος

Από το 1972 ο Μάρκος είχε κηρύξει στρατιωτικό νόμο στις Φιλιππίνες και ο Ντον Γιουχένιο άσκησε δριμεία κριτική στο καθεστώς. Ολα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα ο γιος του Χένι Λόπεζ να φυλακιστεί. Ετσι, οι πολιτικές εξελίξεις θα οδηγήσουν την οικογένεια του Σταύρου Ψινάκη στις ΗΠΑ, όπου θα μείνουν μόνιμα από το 1974 μέχρι την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1986. «Από την ηλικία των 8 ετών εγώ και ο αδελφός μου, Γιώργος, ταξιδεύαμε για να συναντήσουμε τον θείο μας αρχικά στις Φιλιππίνες και αργότερα στις ΗΠΑ. Μέναμε μεγάλα διαστήματα μαζί του κυρίως στο Σαν Φρανσίσκο και στη Νέα Υόρκη», είχε πει παλαιότερα ο Ηλίας Ψινάκης. Εκείνη την περίοδο ο Φιλιππινέζος πολιτικός Ραούλ Μανγκλάπους του ζήτησε να τον βοηθήσει στον αντιδικτατορικό του αγώνα. Ο Σταύρος δέχτηκε χωρίς δεύτερη σκέψη.

Μία από τις ενέργειές του ήταν και η οργάνωση της απόδρασης το 1977 του κουνιάδου του Χένι Λόπεζ και του Σερτζ Οσμένια με την υποστήριξη του Τζίμι Κάρτερ. Η απόδραση έγινε και ταινία με τίτλο «Eskapo». Αργότερα η γενικότερη εμπλοκή του (μεταξύ άλλων χρηματοδοτούσε την εκπαίδευση ανδρών στην Αριζόνα που θα δρούσαν εναντίον του καθεστώτος του Μάρκος) είχε ως αποτέλεσμα τη στενή παρακολούθησή του από τις μυστικές υπηρεσίες, ενώ δέχτηκε επανειλημμένα απειλές για τη ζωή του ίδιου και της οικογένειάς του.

«Εκείνη την εποχή κυκλοφορούσαμε με σωματοφύλακες επειδή ο θείος μου φοβόταν για την ασφάλειά μας» είχε εκμυστηρευτεί σε φίλους του ο Ηλίας Ψινάκης, η ζωή του οποίου κάποια στιγμή κινδύνευσε στο Σαν Φρανσίσκο και σώθηκε επειδή το αυτοκίνητο των επίδοξων απαγωγέων του ανατινάχτηκε. Τον Ιούλιο του 1987 σε ένα επιχειρηματικό ταξίδι του Σταύρου στην Καλιφόρνια συνελήφθη και φυλακίστηκε με την κατηγορία της «διαπολιτειακής μεταφοράς εκρηκτικών χωρίς άδεια». Η σύλληψη προκάλεσε οργή στις Φιλιππίνες.

Διαδήλωση συμπαράστασης το 1988 στη Μανίλα μόλις έγινε γνωστή η σύλληψή του στις ΗΠΑ.

Δύσκολες στιγμές

«Η φυλάκισή του ήταν μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του. Συνελήφθη έπειτα από εντολή της κυβέρνησης Μπους», είχε δηλώσει στο παρελθόν ο Ηλίας. Μετά τη σύλληψή του το πρώτο τηλεφώνημα που έκανε ο Σταύρος ήταν στον δημοσιογράφο και εκδότη Φιλ Μπρονστάιν (πρώην σύζυγος της Σάρον Στόουν), ο οποίος έσπευσε να τον βοηθήσει. Τελικά, τον Ιούνιο του 1989, ύστερα από μια περιπετειώδη δίκη, αθωώθηκε.

«Αρκετές φορές ο θείος μου ερχόταν οικογενειακώς στην Ελβετία τα Χριστούγεννα. Εκεί τους συναντούσαμε με τον αδελφό μου και τη μητέρα μου. Αντίστοιχα εμείς ταξιδεύαμε την περίοδο του Πάσχα στις Φιλιππίνες ή στον Κόλπο του Μεξικού όπου έκαναν διακοπές με το σκάφος τους. Ολοι μαζί έχουμε ταξιδέψει σε διάφορα μέρη του κόσμου», θυμάται ο Ηλίας Ψινάκης.

Οσο για τη συμβουλή που ο Σταύρος Ψινάκης έδωσε στον ανιψιό του όταν τον ρώτησε αν πρέπει να πολιτευθεί, εκείνος του απάντησε: «Δεν έχεις να κερδίσεις τίποτα αν αναμειχθείς στην πολιτική. Αν όμως το θέλεις πολύ και πιστεύεις ότι πραγματικά θα προσφέρεις κάτι στην Ελλάδα, να το κάνεις. Αλλά να είσαι προετοιμασμένος ότι θα σου ρίξουν λάσπη. Αυτή είναι η κακή πλευρά της πολιτικής. Ομως εσύ να μην πτοηθείς, να προχωρήσεις...».

Μάγδα Λιβέρη

www.ethnos.gr