Το σκυλί με το στανιό, λαγό δε βγάζει

Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε η ετήσια κατάταξη του World Economic Forum για την ανταγωνιστικότητα των χωρών και το φιλικό προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλον. Η Ελλάδα παραμένει σταθερά στην 81η θέση μεταξύ 140 χωρών. Μία θέση πάνω από την Αρμενία, δύο θέσεις πάνω από το Λάος, τρεις θέσεις πάνω από τη Μολδαβία και τέσσερις θέσεις πάνω από την Ναμίμπια. Αλλά με διαφορά η τελευταία χώρα της Ε.Ε. και κάτω από χώρες όπως Τατζικιστάν, Ουκρανία, Γουατεμάλα, Εκουαδόρ, Ιράν, Μποτσουάνα, Σρι Λάνκα, Ρουάντα, Ιορδανία, κ.α.

Αν αναρωτιέστε ποιες χώρες βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης, δεν θα εκπλαγείτε και πολύ βλέποντας πρώτες, κατά σειρά κατάταξης, τις: Ελβετία, Σιγκαπούρη, ΗΠΑ, Γερμανία, Ολλανδία, Ιαπωνία, Χονγκ Κονγκ, Φινλανδία, Σουηδία και Βρετανία. Το κοινό χαρακτηριστικό που έχουν αυτές οι 10 χώρες είναι ότι όλες εφαρμόζουν φιλελεύθερες αρχές στην οικονομία τους, που σημαίνει ανοιχτές αγορές και επαγγέλματα, μειωμένο κρατικό παρεμβατισμό, ιδιωτικοποιήσεις, ευελιξία στην αγορά εργασίας, σταθερό φορολογικό περιβάλλον με χαμηλή φορολογία για τις επιχειρήσεις, δημοσιονομική σταθερότητα, ισχυρή νομισματική πολιτική, υψηλής ποιότητας εκπαίδευση, ταχεία απονομή δικαιοσύνης, μειωμένη γραφειοκρατία, γρήγορες διαδικασίες ίδρυσης επιχειρήσεων, κ.λπ.

Στα χαρακτηριστικά των 10 πρώτων χωρών θα εντοπίσατε σίγουρα πολλά από τα χαρακτηριστικά που δεν διαθέτει η ελληνική οικονομία και που μεγάλο μέρος του ελληνικού πολιτικού συστήματος ονομάζει με τον πομπώδη όρο «Νεο-φιλελεύθερες πολιτικές». Ένας όρος που ουσιαστικά δεν έχει περιεχόμενο και μόνο σκοπό έχει να δυσφημίσει τις αρχές του φιλελευθερισμού που εφαρμόζονται στον δυτικό κόσμο και έχουν αυξήσει εντυπωσιακά τα επίπεδα ευημερίας των πολιτών αυτών των χωρών. Ακόμα και κόμματα της ελληνικής δεξιάς και της σοσιαλδημοκρατίας, που βρίσκονται πιο κοντά στις φιλελεύθερες αρχές, κυβέρνησαν στο παρελθόν ενάντια στις αρχές αυτές και εγγύτερα στις αρχές του κρατισμού που πρεσβεύει η αριστερή ιδεολογία. 

Όταν ακούτε λοιπόν τους κυβερνώντες να μιλούν για ανάπτυξη και ξένες επενδύσεις, για ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα, για παιδεία και καινοτομία, αλλάξτε επειγόντως κανάλι. Οι άνθρωποι αυτοί δεν γνωρίζουν για τι μιλάνε.

Η Ελλάδα το 2010 βρισκόταν στην 31η θέση παγκοσμίως σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, ενώ την ίδια χρονιά βρισκόταν στην 83η θέση παγκοσμίως σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της και το φιλικό προς το επιχειρείν περιβάλλον. Πώς εξηγείται, μια χώρα με τόσο χαμηλή ανταγωνιστικότητα και ελάχιστες ξένες επενδύσεις να βρίσκεται την ίδια στιγμή στις πλουσιότερες χώρες του κόσμου; Η απάντηση είναι προφανής: λόγω της υψηλής εσωτερικής κατανάλωσης και των τεράστιων κρατικών δαπανών, που χρηματοδοτήθηκαν με δανεισμό και όχι με αύξηση της παραγωγής, με πραγματική ανάπτυξη και εξαγωγές. 

Εδώ λοιπόν εντοπίζεται η βασική διαχρονική αιτία της κρίσης που βιώνει η χώρα. Ένα παρασιτικό μοντέλο ανάπτυξης που βασιζόταν στις δημόσιες δαπάνες, τον κρατικό παρεμβατισμό, την ανορθολογική διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων, την άκρατη ιδιωτική κατανάλωση, τις εισαγωγές, τον φθηνό αλλά υπερβολικό δανεισμό, την υποβάθμιση της πρωτογενούς παραγωγής, την εξαφάνιση της βιομηχανικής παραγωγής και την δαιμονοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

Στο σημείο αυτό θέλω να παραθέσω και κάποια άλλα στοιχεία από την πρόσφατη έκθεση του World Economic Forum, που είναι ενδεικτικά της κατάστασης που ζούμε στην Ελλάδα. 

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 132η θέση στο μακροοικονομικό περιβάλλον, στην 116η θέση στην αποδοτικότητα της αγοράς εργασίας, στην 131η θέση στην ανάπτυξη των χρηματαγορών, στην 114η θέση σε ότι αφορά την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, στην 91η θέση στην κατάρτιση των εργαζομένων, στην 131η θέση στην δυνατότητα προσέλκυσης ταλέντων και στην 111η θέση στην δυνατότητα διατήρησης ταλέντων. Την ίδια στιγμή βρίσκεται στην 6η θέση στην διαθεσιμότητα επιστημόνων και μηχανικών!

Μια χώρα που παράγει αφειδώς και χωρίς μακρόπνοο σχέδιο επιστήμονες, που δεν μπορεί όμως να αναπτύξει, να απορροφήσει και τελικά να διατηρήσει στην πατρίδα τους. Αποτελεί θλιβερό φαινόμενο αυτής της κρίσης, η μετανάστευση των λαμπρότερων μυαλών της χώρας στο εξωτερικό είτε για σπουδές είτε για εργασία, μια που στην Ελλάδα και στους δυο τομείς επικρατούν συνθήκες τριτοκοσμικής χώρας.

Πριν λίγες μέρες, το Τμήμα Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας διέταξε την αναστολή της εκτέλεσης της απόφασης του κ. Σκουρλέτη για το κλείσιμο των μεταλλείων στις Σκουριές, μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της κυρίας προσφυγής. Αποτελεί ελληνική παγκόσμια πρωτοτυπία, μια κυβέρνηση να ακυρώνει προεκλογικά μια μεγάλη ξένη επένδυση, να αφήνει άνεργους χιλιάδες εργαζομένους, να παραβλέπει σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου υπέρ της επένδυσης και να απαιτείται νεότερη απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου για να επαναλειτουργήσει το μεταλλείο. Και όλα αυτά για κάποια μικρά πολιτικά οφέλη και για να ικανοποιήσει την τοπική οργάνωση του κόμματος. 

Τι σήμα δίνει αυτό στους ξένους επενδυτές; Αποτελεί ένδειξη φιλικότητας προς το επιχειρείν; Ένδειξη ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας;

Σκεφτείται τον εαυτό σας ως Αμερικανό επενδυτή. Θα αποφασίζατε αντικειμενικά να επενδύσετε κάποια πολλά εκατομμύρια ευρώ σε μια τέτοια χώρα; Ακόμα και αν ήσασταν Ελληνο-Αμερικανός επιχειρηματίας και σας άγγιζε η παράκληση του κ. Τσίπρα προς την ομογένεια για επενδύσεις, θα το επιλέγατε με καθαρά χρηματοοικονομικά κριτήρια; 

Αν απαντήσατε ναι, συγχαρητήρια. Είστε πραγματικός πατριώτης και μια έντονα συναισθηματική προσωπικότητα. Δεν είστε όμως κατάλληλος για επιχειρήσεις και μην το επιδιώξετε ποτέ. Γιατί στις επιχειρήσεις, ο επιχειρηματίας αναλαμβάνει προσωπικά το ρίσκο της αποτυχίας και είναι υπεύθυνος με την περιουσία του γι' αυτό. Και στην Ελλάδα έχετε τα πάντα εναντίον σας και έναν άτυπο «συνέταιρο» που περιμένει να απομυζήσει κάθε σταγόνα της επίπονης προσπάθειας σας, το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο είναι ταυτόχρονα έτοιμο να σας ποδοπατήσει σαν στυμμένη λεμονόκουπα, αν αποτύχετε. 

Όταν ακούτε λοιπόν τους κυβερνώντες να μιλούν για ανάπτυξη και ξένες επενδύσεις, για ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα, για παιδεία και καινοτομία, αλλάξτε επειγόντως κανάλι. Οι άνθρωποι αυτοί δεν γνωρίζουν για τι μιλάνε. Αναγκάζονται να υποστηρίξουν θέσεις ξένες προς αυτούς, που τις αντιμάχονται ταυτόχρονα με την εφαρμογής τους, που ασφυκτιούν μέσα στο κυβερνητικό τους κουστούμι (έστω και χωρίς γραβάτα). 

Γιατί όπως λέει και ο θυμόσοφος λαός μας: «Το σκυλί με το στανιό, λαγό δε βγάζει»

Χρύσανθος Στεφανόπουλος  Οικονομολόγος - Ορκωτός ελεγκτής (ACCA)

www.huffingstonpost.gr