Πέστιανη - Κρυόβρυση Θεσπρωτίας. Ένα εγκαταλελειμμένο χωριό της Μουργκάνας, λόγω σεισμών

Δεν έχει πολύ καιρό που αποφάσισα να επισκεφτώ το εγκαταλελειμμένο χωριό της Κρυόβρυσης - Πέστιανης Θεσπρωτίας! Ήταν αρχές Νοεμβρίου του 2013 που οι μύθοι και οι ιστορίες για αυτό μου προξένησαν το ενδιαφέρον να το φωτογραφίσω. Κάποτε αποτελούσε ένα ακμάζον χωριό με αρκετούς κατοίκους μέχρι τους μεγάλους σεισμούς του 1979 (35 χρόνια πριν) οπότε και αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τον τόπο τους. Πολλά από τα σπίτια των ντόπιων χωρικών γκρεμίστηκαν ενώ όσα στέκουν ακόμα κρίνονται ακατάλληλα πλέον για διαμονή. Το χωριό βρίσκεται στον παρακάτω χάρτη:

Μπαίνοντας στο χωριό αμέσως γίνεται αντιληπτό ένα κυρίαρχο αίσθημα ερημιάς, καθώς παντού υπάρχουν ερείπια και κανένα ίχνος ανθρώπινης παρουσίας. Η πηγή στην κεντρική πλατεία του χωριού αναβλύζει ακόμα με δροσερό νερό, φέρνοντας στο μυαλό αναμνήσεις μιας άλλης εποχής όταν οι κάτοικοι της Πέστιανης ζούσαν ακόμα εκεί, ενώ μετά το σεισμό διασκορπίστηκαν στα γύρω χωριά αφού πρώτα έμειναν σε σκηνές για περίπου τρεις μήνες.

Η εξερεύνηση ξεκινά από το κεντρικό σοκάκι του χωριού που ανηφορίζει στο περίοπτο λόφο όπου και είναι χτισμένα τα περισσότερα από τα σπίτια της Κρυόβρυσης. Αριστερά πριν μπω στο σοκάκι είναι η πρώτη στάση όπου και βγήκαν οι παρακάτω φωτογραφίες. Πρόκειται για παλιό εγκαταλελειμμένο κτίσμα με προαύλιο χώρο. Ο πρώτος όροφος είχε τρία δωμάτια σε κακή κατάσταση ενώ ήταν παντού αισθητή η μούχλα και η υγρασία. Ένα παλιό σακάκι κρεμασμένο στο τοίχο αποτελεί μοναδικό μάρτυρα ανθρώπινης παρουσίας, ίσως από λαθρομετανάστες που πέρασαν παλιότερα από εκεί και εψάχναν κατάλυμα για την νύχτα! Το ισόγειο αποτελείται από δύο χώρους. Στον έναν έχει απομείνει ένα παλιό ψυγείο κάτι που δείχνει ότι εξυπηρετούσε τους κατοίκους του ως παλιά κουζίνα ενώ ο διπλανός είναι ξεκάθαρο ότι ήταν αποθηκευτικός χώρος. Αντίθετα του κτιρίου και προς την μεριά του δρόμου υπάρχει ένα δεύτερο ξεχωριστό κτίσμα. Το παλιό πιθάρι, τα είδη κουζίνας, το τζάκι και ο παλιός φούρνος που βρέθηκαν δηλώνουν ότι ο χώρος αυτός χρησιμοποιούνταν κυρίως για μαγείρεμα

Συνεχίζοντας πιο πάνω στο κεντρικό σοκάκι και περιτριγυρισμένος από έρημα σπίτια που φαίνονταν σχεδόν στοιχειωμένα, ήρθα αντιμέτωπος με δύο ανθρώπινες παρουσίες, γεγονός που αποτέλεσε έκπληξη καθώς μέχρι εκείνη τη στιγμήτη το έρημο χωριό της Πέστιανης έμοιαζε εντελώς απρόσιτο. Δύο Αλβανοί βοσκοί με καλημέρησαν ενώ δεν δίστασαν να απαντήσουν ευγενικά στις ερωτήσεις μου. Μου είπαν ότι το χωριό δεν κατοικείται πλέον από κανέναν και ότι λίγο πιο πάνω θα συναντούσα το παλιό σχολείο του χωριού. Αφού τους ευχαρίστησα κατευθύνθηκα βορειότερα στο σοκάκι όπου και το συνάντησα.

Έστεκε εκεί στο υψηλότερο σημείο της Πέστιανης, περήφανο και ρημαγμένο το παλιό σχολείο του χωριού! Οι παρακάτω φώτο δείχνουν το εσωτερικό του όπου πλέον ένα μόνο θρανίο θυμίζει το γεγονός ότι κάποτε το χωριό έσφυζε από ζωή και οι παιδικές φωνές θαρρείς ότι ακόμα ηχούν στον αέρα που έμπαινε δυνατός από τα σπασμένα παράθυρά του! Οι ακαθαρσίες στο εσωτερικό του μαρτυρούν ότι συχνά γίνεται καταφύγιο από ζώα καθώς στην περιοχή υπάρχουν πολλά βοσκοτόπια!

Στην συνέχεια της διαδρομής και δεξιότερα του σχολείο το χωριό συνεχίζει με αρκετά αδειανά σπίτια, εκ των οποίων τα περισσότερα κλειδωμένα από εκείνη την εποχή. Περιπλανώμενος στα σοκάκια της Κρυόβρυσης, ένα ψηλό κτίσμα μου τραβά την προσοχή! Απ' έξω η ταμπέλα γράφει "ΑΠΓΣ ΠΕΣΤΙΑΝΗ" η οποία προφανώς κατονόμαζε μια τοπική ποδοσφαιρική ομάδα. Μία στενή σκάλα ανέβαινε στο πρώτο όροφο του κτίσματος, ο οποίος είχε καταρρεύσει εντελώς παρασέρνοντας κάθε λογής αντικείμενα μαζί του. Πιο πέρα και με κατεύθυνση τον τελικό προορισμό μου, την κεντρική πλατεία του χωριού, ρημάζουν περισσότερα σπίτια αφημένα στην τύχη τους. Ενδιαφέρον παρουσίασε ένα κτίσμα που η οροφή είχε καταρρεύσει σε σχήμα χωνιού. Ενώ σε ένα δεύτερο σώζεται ακόμα ο σιδερένιος σκελετός από παλιό κρεβάτι της εποχής εκείνης.

Η εξερεύνηση της Παλιάς Πέστιανης τελειώνει σε αυτό το σημείο. Το χωριό μου δημιουργεί δυνατά αισθήματα αλλά και πολλές σκέψεις. Προσπάθησα να φανταστώ τον τρόπο ζωής των κατοίκων. Το πόσο δύσκολα έβγαζαν το ψωμί τους εκείνη την εποχή. Άνθρωποι που αγαπούσαν τον τόπο τους και που δυστυχώς ξεριζώθηκαν από αυτόν χωρίς να το θέλουν. Κάτοικοι ενός θαυμάσιου χωριού που αφέθηκαν στην τύχη τους από την πολιτεία. Από την άλλη, κάποια ελαφριά σημάδια θέλησης επιστροφής τους, δίνουν ελπίδα για το αύριο, αφού κατά την διάρκεια της εξερεύνησης συνάντησα ένα παλιό αρχοντικό, πλήρως ανοικοδομημένο.

Κατά την αποχώρησή μου από το χωριό πρόσεξα στα δεξιά πάνω στο βράχο δύο Σπήλαια, που από μαρτυρίες κατοίκων, χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο την εποχή της κατοχής του 1940. Εκεί σύμφωνα με τον μύθο έσφαξαν παλαιότερα οι τουρκοι κατακτητές μια ομάδα καλογήρων, το αίμα των οποίων ποτίζει ακόμα τους βράχους του και αποτελεί αιώνιο μάρτυρα του ηρωισμού και των δινών που πέρασε ο τόπος αυτός.

"Το χωριό της Πέστιανης είναι ένας ιδανικός προορισμός καθώς βρίσκεται σε ένα υπέροχο, γραφικό τοπίο. Παρόλα αυτά συνιστάται προσοχή από τον φωτογράφο κατά την εξερεύνηση καθώς πολλά από τα κτίσματα είναι ετοιμόρροπα. Ο επισκέπτης φέρει αποκλειστική ευθύνη κατά την εκεί περιήγησή του."

Δείτε μια ιστορική αναδρομή για την Πέστιανη εδώ.

www.thesprotia3d.gr