Η
Συνθήκη του Μάαστριχτ, επίσημα γνωστή ως Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή
Ένωση, θεωρείται η σημαντικότερη και ιστορικότερη συνθήκη της Ευρωπαϊκής ηπείρου και η δεύτερη ομοίως σε
παγκόσμια κλίμακα μετά εκείνης της ίδρυσης του ΟΗΕ.
Ιστορικά δεν υπήρξε ποτέ στην παγκόσμια ιστορία παρόμοια συνθήκη με τόσο πλούσιο
οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιεχόμενο, που να διατηρούσε
ταυτόχρονα και το "ισότιμον" των συμμετεχόντων κρατών.
Η Συνθήκη του
Μάαστριχτ, που έλαβε το όνομά της από την πόλη Μάαστριχτ στην οποία υπεγράφη στις 7 Φεβρουαρίου του 1992, αποτελεί την
τρίτη κατά σειρά θεμελιώδη συνθήκη με την οποία ολοκληρώθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύγχρονος θεσμός, ύστερα από τη Συνθήκη της Ρώμης (1957) και την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986). Βέβαια στην
εξέλιξη αυτή του θεσμού αυτού υπήρξαν και πολλές άλλες επιμέρους συνθήκες, που,
αν και μη θεμελιώδεις, συνέβαλαν ουσιαστικά στην πορεία και την εξέλιξη της
ΕΕ.
Εκ μέρους της Ελλάδας υπεγράφη από τον Υπουργό Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά και τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας Ευθύμιο Χριστοδούλου.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ τροποποιήθηκε
από μεταγενέστερες συνθήκες.
Ιστορικό εξέλιξης
Ευρωπαϊκή Ένωση
1957-2007
- 1951 18 Απριλίου. Συνθήκη των Παρισίων (1951). Έξι Ευρωπαϊκές Χώρες (η τότε Δυτική Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο) ιδρύουν την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα - (ΕΚΑΧ).
- 1957 25 Μαρτίου. Συνθήκη της Ρώμης (1957). Οι ίδιες παραπάνω Χώρες ιδρύουν και συγκροτούν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) καθώς και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ), γνωστότερη ως ΕΥΡΑΤΟΜ.
- 1962. Θεσπίζεται σε εφαρμογή των διατάξεων της Συνθήκης της Ρώμης - 1957, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) γνωστότερη ως Γεωργικό Ταμείο - FEOGA (που προκαλεί και την προσοχή της τότε ελληνικής Κυβέρνησης).
- 1965 8 Απριλίου. Σύμβαση των Βρυξελλών - 1965 με την οποία και συγχωνεύονται τα όργανα των τριών Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και γίνονται κοινά και για τις τρεις (ιδιαίτερα το Συμβούλιο και η Επιτροπή).
- 1968 Με την λήξη των προθεσμιών που ορίζονταν από την Συνθήκη της Ρώμης - 1957, πραγματοποιείται η Τελωνειακή Ένωση μεταξύ των παραπάνω έξι Χωρών μελών.
- 1970 22 Απριλίου. Σύμβαση του Λουξεμβούργου - 1970. Πρόκειται για την 1η Σύμβαση καθορισμού προϋπολογισμού.
- 1972 22 Ιανουαρίου. Συνθήκη των Βρυξελλών - 1972 δια της οποίας προσχωρούν στην ΕΟΚ το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία και η Ιρλανδία με έναρξη εφαρμογής από 1-1-1973.
- 1975 Ιδρύεται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, γνωστότερο ως "Περιφερειακό".
- 1975 22 Ιουλίου Σύμβαση των Βρυξελλών - 1975 που αφορά την 2η Σύμβαση προϋπολογισμού και την ίδρυση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
- 1976 20 Σεπτεμβρίου. Πράξη που αφορά την εκλογή των μελών της Συνέλευσης (του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) με καθολική ψηφοφορία.
- 1979 Θέσπιση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος (ΕΝΣ) και της Ευρωπαϊκής νομισματικής μονάδας (ΕCU).
- 1979 28 Μαΐου Συνθήκη των Αθηνών - 1979 δια της οποίας προσχωρεί η Ελλάδα από 1-1-1981.
- 1985 Συνθήκη της Μαδρίτης Προσχώρηση της Ισπανίας με έναρξη εφαρμογής από 1-1-1986.
- 1985 Συνθήκη της Λισαβόνας (1985) Προσχώρηση της Πορτογαλίας με έναρξη εφαρμογής από 1-1-1986.
- 1985 Δεκέμβριος - Λουξεμβούργο. Διάσκεψη Κορυφής στο Λουξεμβούργο, όπου και εγκρίνεται το κείμενο της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης (ΕΕΠ). Η ΕΕΠ μαζί με τις σχετικές δηλώσεις υπογράφεται στο Λουξεμβούργο στις 17 Φεβρουαρίου του 1986 και στη Χάγη στις 28 Φεβρουαρίου 1986. Μετά την κύρωση αυτής ακολουθεί το πρώτο πακέτο Ντελόρ.
- 1988 Ιούνιος. Σύνοδος Ανόβερου. Συστήνεται τριμελής επιτροπή από τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ προκειμένου να καταρτισθεί ένα σχέδιο για τα τρία στάδια της Νομισματικής και Οικονομικής Ένωσης (ΟΝΕ).
- 1989 Ιούνιος. Μαδρίτη. Σύνοδος Κορυφής. Εγκρίνεται το Σχέδιο Ντελόρ για την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων με έναρξη εφαρμογής το 1990.
- 1989 Δεκέμβριος Στρασβούργο. Αποφασίζεται να συνέλθει διακυβερνητική διάσκεψη με κύριο σκοπό την προπαρασκευή της νέας συνθήκης για την ΟΝΕ.
- 1990 Δεκέμβριος Ρώμη. Αποφασίζεται η ετοιμασία των σχεδίων των συνθηκών για την ΟΝΕ και την πολιτική ένωση μέχρι τη Σύνοδο του Μάαστριχτ στην Ολλανδία το 1991.
- 1991 Ιούνιος, Λουξεμβούργο. Διεξάγονται συζητήσεις επί των προτεινομένων παραπάνω σχεδίων.
- 1991 Δεκέμβριος. Στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας συνέρχεται το Συμβούλιο Κορυφής (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο) και εγκρίνει το κείμενο της νέας Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- 1992 7 Φεβρουαρίου Σύνοδος Μάαστριχτ. Υπογράφεται η νέα Συνθήκη του Μάαστριχτ, στην οποια και ορίζεται ότι μέχρι το τέλος του 1992 θα πρέπει να έχει κυρωθεί απ΄ όλες τις Χώρες Μέλη, σύμφωνα με τα συνταγματικά για κάθε Χώρα Μέλος οριζόμενα.
Γενικά περιεχόμενα
Η Συνθήκη του
Μάαστριχτ στο σύνολό της περιλαμβάνει το Προοίμιο και 7
Τίτλους (λατιναριθμούμενους).
- Ο Τίτλος Ι αφορά κοινές διατάξεις (ίδρυση Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέση στόχων και σύσταση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου).
- Ο Τίτλος ΙΙ αφορά διατάξεις για την τροποποίηση της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ε.Ο.Κ. ενόψει της ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (πρακτικά μετονομάστηκε η Ε.Ο.Κ. σε Ε.Κ. και προστέθηκαν οι σημαντικότατες διατάξεις περί Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης).
- Ο Τίτλος ΙΙΙ αφορά διατάξεις για την τροποποίηση της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ε.Κ.Α.Χ..
- Ο Τίτλος ΙV αφορά διατάξεις για την τροποποίηση της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ε.Κ.Α.Ε. (ΕΥΡΑΤΟΜ).
- Ο Τίτλος V αφορά διατάξεις σχετικά με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (πρόκειται για το δεύτερο πυλώνα του νέου συστήματος).
- Ο Τίτλος VΙ αφορά διατάξεις σχετικά με τη συνεργασία στους τομείς της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων (πρόκειται για τον τρίτο πυλώνα του νέου συστήματος).
- Ο Τίτλος VΙΙ που περιλαμβάνει τις τελικές διατάξεις.
Των
παραπάνω ακολουθούν 17 Πρωτόκολλα, τα περισσότερα από τα οποία
πρασαρτήθηκαν στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ε.Κ., και 33 Δηλώσεις. Η εν
λόγω διάρθρωση έγινε προκειμένου να παρέχεται η ευχέρεια, οσάκις απαιτηθούν
αλλαγές, τροποποιήσεις κ.λπ. να μην παρασύρουν κάθε φορά και την μετατροπή
ολόκληρης της Συνθήκης.
Προϋποθέσεις υιοθέτησης του ευρώ
Κάθε χώρα που
επιθυμούσε να υιοθετήσει το νέο νόμισμα έπρεπε να πληροί τα λεγόμενα «Κριτήρια
Σύγκλισης» που προέβλεπε η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Τα κριτήρια συμπεριλαμβάναν
τέσσερις προϋποθέσεις:
- Οι ισοτιμίες του νομίσματος της κάθε χώρας πρέπει να παραμείνουν μέσα στη ζώνη που ορίζει ο Μηχανισμός Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ) για δύο τουλάχιστον χρόνια.
- Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια δεν μπορούν να ξεπερνάνε κατά περισσότερες από δύο ποσοστιαίες μονάδες τα επιτόκια των τριών πιο αποδοτικών κρατών μελών.
- Ο πληθωρισμός πρέπει να είναι κάτω από μια τιμή αναφοράς (μέσα σε 3 χρόνια οι τιμές δεν πρέπει να ξεπερνάνε κατά περισσότερο από 1,5% τις αντίστοιχες του πιο αποδοτικού κράτους μέλους).
- Το δημόσιο χρέος πρέπει να είναι μικρότερο από το 60% του ΑΕΠ ή να βαίνει προς αυτόν το στόχο (δηλαδή μπορεί να είναι μεγαλύτερο το ποσοστό, αλλά να έχει πτωτική τάση και να τείνει προς αυτό) και τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μικρότερα από 3% του ΑΕΠ.
Τα κριτήρια αυτά τέθηκαν με απώτερο σκοπό την
ομαλή ενοποίηση-σύγκλιση των κρατών μελών. Πριν τη συνθήκη είναι λογικό η κάθε
χώρα να είχε τη δική της ανεξάρτητη οικονομία, ανάλογα με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ), το Μέσο Εισόδημα και το
καταναλωτικό προφίλ. Έτσι κρίθηκε απαραίτητο να τεθούν ορισμένα κριτήρια τα
οποία θα εξασφάλιζαν την ομοιογένεια των χωρών.
Επικύρωση της συνθήκης από τα κράτη μέλη
Η
συνθήκη του Μάαστριχτ επικυρώθηκε στις περισσότερες χώρες της ΕΕ από τα
κοινοβούλια των κρατών, με εξαίρεση την Ιρλανδία, τη Γαλλία και τη Δανία, στις οποίες η συνθήκη τέθηκε σε δημοψήφισμα.[1] Στη Γαλλία η συνθήκη επικυρώθηκε με ποσοστό μόλις
51% έναντι 49% που τάχτηκε κατά. Στη Δανία η συνθήκη απορρίφθηκε. Ύστερα όμως
από τη συμφωνία του Εδιμβούργου, η οποία εξαιρούσε τη Δανία από τέσσερα σημεία
της συνθήκης του Μάαστριχτ, ακολούθησε νέο δημοψήφισμα το οποίο υπήρξε θετικό.
Στην Ελλάδα η συνθήκη επικυρώθηκε από τη βουλή. Υπέρ της συνθήκης
τάχτηκαν τα κόμματα ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Συνασπισμός[2] και ΠΟΛΑΝ ενώ κατά της συνθήκης τάχθηκε μόνο το ΚΚΕ[3]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου