Απώλεια ενισχύσεων ως 20% για τους Έλληνες αγρότες βλέπει ο Συνήγορος του Πολίτη και διαπιστώνει αστοχίες στις πληρωμές

Καμπανάκι για τις ενδεχόμενες απώλειες στο αγροτικό εισόδημα στην επερχόμενη ΚΑΠ (2021-2027) κρούει ο Συνήγορος του Πολίτη, με ειδική εμπεριστατωμένη έκθεση που φέρνει σήμερα στο φως ο ΑγροΤύπος.

Στην ειδική αυτή έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη µε τίτλο «Ενισχύσεις και Πρωτογενής Παραγωγή», που παρουσίασε ο Συνήγορος του Πολίτη, κ. Ανδρέας Ποττάκης στις 30 Σεπτεµβρίου 2019, στη ∆ηµοτική Πινακοθήκη Λάρισας γίνεται αναφορά και στις αστοχίες της δημόσιας διοίκησης σε θέματα πληρωμών των αγροτών, έπειτα βέβαια από καταγγελίες στην Αρχή, των ίδιων των παραγωγών.

«Ο σχεδιασµός της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για τη νέα περίοδο (2021-2027) καλείται να δώσει απαντήσεις σε µία σειρά προκλήσεων για την αγροτική παραγωγή, τη θωράκιση του αγροτικού εισοδήµατος, την επίτευξη των στόχων περιβαλλοντικής προστασίας, τη βιώσιµη ανάπτυξη της υπαίθρου», υπογράµµισε ο κ. Ποττάκης. «Οι πρώτες εκτιµήσεις από την εφαρµογή των προτάσεων της Επιτροπής για το αγροτικό εισόδηµα είναι εξαιρετικά δυσµενείς. Υπολογίζεται, ότι η απώλεια στο αγροτικό εισόδηµα µπορεί να αγγίξει το 20%. Με ό,τι αυτό σηµαίνει για το ήδη συµπιεσµένο εισόδηµα των παραγωγών.

Για τη χώρα µας, οι επιπτώσεις θα είναι ιδιαίτερα αισθητές, µετά ιδίως από την παρατεταµένη οικονοµική ύφεση και δηµοσιονοµική λιτότητα της τελευταίας δεκαετίας», τόνισε.

Ο Συνήγορος του Πολίτη σηµείωσε επίσης ότι «περισσότερο από το 55% του συνόλου των ενισχύσεων που λαµβάνει η χώρα αφορούν σε ποσά για τον αγροτικό κλάδο, έστω και αν η δυναµική του αντιστοιχεί στο 3% της εθνικής οικονοµίας. Η σηµασία, συνεπώς, της ΚΑΠ στην αγροτική ανάπτυξη και τη διασφάλιση του εισοδήµατος των παραγωγών είναι καθοριστική. Το σύστηµα άµεσων αγροτικών ενισχύσεων στη χώρα ήδη αντιµετωπίζει και χρόνια προβλήµατα. Μετά από πρόσφατη παρέµβαση της Ανεξάρτητης Αρχής, όπου επισηµάνθηκε η έλλειψη προστασίας από κατασχέσεις των ενισχύσεων λόγω οφειλών στο ∆ηµόσιο, νοµοθετήθηκε ακατάσχετο όριο 7.500 ευρώ σε ετήσια βάση στη βασική αγροτική ενίσχυση.

Η ρύθµιση, ωστόσο, µόνο µερικώς θα συµβάλλει στην εξασφάλιση της αγροτικής παραγωγής και τη βιωσιµότητα των εκµεταλλεύσεων, καθώς δεν προβλέπει συνεκτίµηση του κατά περίπτωση ύψους της ενίσχυσης, του µεγέθους της εκµετάλλευσης για τον καθορισµό του ύψους του ορίου προστασίας από κατασχέσεις.

Παράλληλα, η πρόσφατη ρύθµιση δεν καταλαµβάνει και την εξισωτική αποζηµίωση την αντισταθµιστική ενίσχυση, δηλαδή, που επιφυλάσσεται για παραγωγούς ορεινών ή µειονεκτικών περιοχών, µε κίνδυνο τη περαιτέρω πληθυσµιακή συρρίκνωσή τους και συµπίεση των εισοδηµάτων τους», κατέληξε ο κ. Ποττάκης.

Στην εν λόγω έκθεση, η οποία αποτελεί την πρώτη συστηµατική αποτύπωση της µακροχρόνιας εµπειρίας της Ανεξάρτητης Αρχής αναφορικά µε τις διοικητικές δυσλειτουργίες στη διαχείριση των ενισχύσεων στη πρωτογενή παραγωγή, στον αγροτικό, κτηνοτροφικό και αλιευτικό τοµέα της οικονοµικής δράσης, καταγράφονται αγκυλώσεις, στρεβλώσεις, γραφειοκρατικά προσκόµµατα και υπέρµετρες καθυστερήσεις σε µία σειρά διαδικασιών, καθώς και στην ενηµέρωση των παραγωγών για επιβληθείσες κυρώσεις, στις πληρωµές τους µετά από αποδοχή ενστάσεων, στις διαδικασίες ανάκτησης ενισχύσεων και στην εκδίκαση αλιευτικών προσφυγών.

Επιπλέον, αξιολογείται η ευθύνη των ενδιάµεσων φορέων, επισηµαίνονται πληµµέλειες σε ελέγχους κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων και σφάλµατα κατά τη ψηφιοποίηση αγροτεµαχίων και την αποτύπωση του χαρτογραφικού υπόβαθρου.

Τέλος, στην ειδική έκθεση περιλαµβάνονται δεκατέσσερις συγκεκριµένες προτάσεις που εκτιµάται ότι θα βοηθήσουν να αντιµετωπιστούν τόσο τα δοµικά προβλήµατα, ιδίως στον τοµέα των ενισχύσεων, όσο και η προετοιµασία των Ελλήνων παραγωγών ενόψει των νέων συνθηκών.

Ορισμένες κρίσιμες διαπιστώσεις της έκθεσης 

Ένα από τα κυριότερα ζητήματα, διαπιστώνει η Έκθεση, που αναδείχθηκε από τη διερεύνηση των υποθέσεων που υποβλήθηκαν στον Συνήγορο του Πολίτη είναι αυτό της πλημμελούς ενημέρωσης των παραγωγών για τις υποθέσεις τους και της ασάφειας ως προς τις διαδικασίες κοινοποίησης διοικητικών πράξεων επιβολής κυρώσεων ή ανάκτησης ενισχύσεων. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι αναφερόμενοι προσέφυγαν στην Αρχή αγνοώντας τους λόγους για τους οποίους η ενίσχυση που ανέμεναν δεν τους καταβλήθηκε ή το ύψος αυτής ήταν μειωμένο. Μάλιστα, πολλές φορές επεσήμαναν ότι η σχετική πληροφόρηση που τους παρασχέθηκε ατύπως από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς ή τις Περιφερειακές Διευθύνσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν ελλιπής, αόριστη και συχνά αντικρουόμενη.

Καμπανάκι για τις καθυστερήσεις πληρωμών σε αγρότες από τον Συνήγορο του Πολίτη

Παράλληλα η έκθεση αναφέρεται και στο καθεστώς πληρωμών, διαπιστώνοντας καθυστερήσεις. «Το ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει συγκεκριμένες προθεσμίες εντός των οποίων τελούνται ετησίως οι καταβολές των ενισχύσεων. Ειδικότερα, το άρθρο 75 του Καν( ΕΕ)1307/2013 προβλέπει ότι η πληρωμή της βασικής ενίσχυσης στους δικαιούχους πραγματοποιείται από την 1η Δεκεμβρίου έως τις 30 Ιουνίου του επόμενου ημερολογιακού έτους. Η ίδια προθεσμία ορίζονταν με το άρθρο 29 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 για την καταβολή της ενιαίας ενίσχυσης. Ο εθνικές αρχές μεριμνούν για την τήρηση των προθεσμιών σε ό,τι αφορά το εκάστοτε τρέχον έτος ενίσχυσης προκειμένου να αποφευχθούν δημοσιονομικές διορθώσεις. Ωστόσο, από την εξέταση των αναφορών, ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώνει πολυετή, υπέρμετρη καθυστέρηση στην καταβολή ενισχύσεων παρελθόντων ετών, μετά την υποβολή και αποδοχή ενστάσεων. Η διαδικασία που ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η εξής: Μετά την προσφυγή και δικαίωση των αιτούντων, οι μεταβολές στις αιτήσεις ενίσχυσης οι οποίες προέκυψαν μετά από αποδοχή των ενστάσεων καταχωρίζονται στο μηχανογραφικό σύστημα. Ακολουθούν διασταυρωτικοί έλεγχοι όλων των ετών, διαδοχικά, που έπονται του έτους διόρθωσης. Οι έλεγχοι αυτοί δεν γίνονται ανά πάσα στιγμή, αλλά σε καθορισμένο χρόνο κατά τον οποίο εκκαθαρίζεται εκ νέου το σύνολο των αιτήσεων που αφορούν συγκεκριμένο έτος ενίσχυσης. Ακολούθως ο Οργανισμός, όταν εξασφαλίσει τη σχετική χρηματοδότηση, προβαίνει στην πληρωμή όλων των ανειλημμένων υποχρεώσεων που αφορούν το έτος ενίσχυσης για το οποίο έγινε η νέα εκκαθάριση. Έτσι λ.χ. σύμφωνα με το διαδικτυακό τόπο «πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ» στις 03-09-2015 έγινε πληρωμή εκκρεμοτήτων ενιαίας ενίσχυσης έτους 2011», τονίζεται χαρακτηριστικά.

Εκτός αυτών, ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε την ύπαρξη πολυετών καθυστερήσεων στην πληρωμή ενισχύσεων που εντάσσονται σε δράσεις προηγούμενων περιόδων Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). «Οι καθυστερήσεις δεν αφορούν μόνο τους μεμονωμένους παραγωγούς, που προσέφυγαν στην Αρχή, αλλά το σύνολο των δικαιούχων συγκεκριμένων δράσεων», επισημαίνεται σχετικά.

Ένα άλλο σημείο το οποίο θίγει η έκθεση είναι το χαρτογραφικό υπόβαθρο. «Τα κράτη μέλη οφείλουν να επικαιροποιούν το χαρτογραφικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίζεται η ψηφιοποίηση των αγροτεμαχίων βάσει ορθοφωτογραφιών κάθε τρία με πέντε έτη. Ο αριθμός των αναφορών που έχει περιέλθει στον Συνήγορο του Πολίτη, από τις οποίες προκύπτει ότι η απώλεια ενισχύσεων συνδέεται με αστοχίες του χαρτογραφικού υποβάθρου, δεν είναι ικανός ώστε να εξαχθεί κάποιο γενικευμένο συμπέρασμα αναφορικά με την ποιότητα αυτού. Ωστόσο, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν στην παρούσα, δεδομένου ότι δημιούργησαν εμπλοκή στη διαδικασία χορήγησης των ενισχύσεων και ενδεχομένως είναι ενδεικτικές ενός γενικότερου ζητήματος», υπογραμμίζει.

https://www.agrotypos.gr