Τέχνη, ολακαύτωμα και μνήμη.

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου.

Είναι γεγονός πώς ήδη και μέσα από την απίστευτη αυτή βαρβαρότητα και έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, υπήρξαν καλλιτεχνικές εκφράσεις κάθε είδους που απέδωσαν όσα τα λόγια δεν ήταν και δεν είναι ικανά να εκφράσουν.

Από τότε έως και σήμερα μια πληθώρα έργων περιγράφουν, τιμούν, προκαλούν την μνήμη και τη θύμηση μέσω της τέχνης αλλά ακόμη πληροφορούν και ενημερώνουν, δημιουργούν δρόμους και γέφυρες, προκαλούν σκέψη και προβληματισμό, λειτουργούν σαν άγκυρες αλλά και σαν κεραυνοί πολλές φορές.

Το ολοκαύτωμα και η τέχνη έχει πολλές πλευρές και προσεγγίσεις.Τέχνη μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης από κρατούμενους που ΄κρυψαν τα χαρτιά που ζωγράφιζαν ή κατάφεραν και τα έσωσαν ή εξοντώθηκαν γι΄αυτό ή ούτως ή άλλως λόγω της φυλής , καταγωγής και ιδιότητάς τους.

Υπήρξαν αυτοί που εκφράστηκαν αργότερα, και είναι σύγχρονοί μας, και επίσης κάποιοι καλλιτέχνες που πέρα του μνημειακού χαρακτήρα έργου που υπάρχει σε κάθε μαρτυρικό χωριό και τόπο ως στήλη ή άγαλμα ή σύνθεση. Υπάρχουν τραγούδια, βιβλία, θεατρικά....

Η τέχνη σήμερα, την εποχή που η ενημέρωση και το διαδίκτυο δεν έχει και δεν μπορεί να κρατήσει και πολλά κρυφά αντιθέτως διασπείρει και διαχέει την κάθε γνώση και τέχνη , προκαλεί συχνά την άγνοια που έχουν οι λαοί για την ίδια τους την ιστορία. Τέχνη και καλλιτέχνες, η αδέσποτη σκέψη που διασχίζει αφρισμένες και φουρτουνιασμένες θάλασσες, επιβιώνει σε εποχές κρίσης και διαμελισμού, ενώνει αντί να χωρίζει λαούς και προκαλεί το διάλογο και τη συζήτηση.

Τέχνη η λυτρωτική, η αδέσποτη σχεδία, που μπορεί ν΄αναζητήσει λύσεις εκεί που οι τραπεζίτες μιλούν με τα γραμμάρια του χρυσού και την ακρίβεια των χρημάτων. Τέχνη η περίπλοκη σκέψη κι πολλαπλή δημιουργία που ξέρει να ασκεί την κριτική της με τον πιο δημιουργικό  αλλά και συνάμα απελευθερωτικό τρόπο.

Καλλιτέχνης είναι αυτός που μιλά και εκφράζεται με το δικό του ποιείν –με το δικο του καλλιτέχνημα, γέννημα θρέμμα της σκέψης του, του ονείρου του αλλά και του εφιάλτη του μιας και η τέχνη είναι πράξη- λειτουργεί πραξιακά.... Καλλιτέχνης ο ιδιόμορφος και προσωπικός τεχνίτης της δικής του πραγματικότητας και κόσμου.

Υπάρχει θεός μετά το Άουσβιτς, υπάρχει εκπαίδευση μετά απ΄αυτό θ΄αναρωτηθούν πολλοί συγγραφείς φιλόσοφοι, καλλιτέχνες. Υπάρχει ο άνθρωπος μετά απ΄αυτό; Υπάρχει ο αναμενόμενος σεβασμός να μη γίνεται παιγνίδι προς πώληση και προβολή στα χέρια επιτηδείων που γι΄αυτούς το ολοκαύτωμα πουλάει, χωρίς καν να τους αγγίζει;

Η μνήμη δεν είναι ένα κλειστό σύστημα αλλά διασταυρώνεται , επαναπροσδιορίζεται ,δυναμώνει μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλες μνήμες στο κοινωνικό περιβάλλον αλλά και με τη δυναμική της λήθης. Δεν αρκεί η αρχειακή μνήμη η θεσμική ή η επίσημη, γιατί εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε μουσειακή. Πρέπει να υπάρξει δρώσα μνήμη, είτε με μνημονικές πρακτικές είτε πάλι με εκπαιδευτικές πρακτικές είτε με διεκδικήσεις για κλοπές και καταχρήσεις ,για έργα τέχνης που εγκατέλειψαν για πάντα την πατρίδα μας, είτε για δεδουλευμένα σε στρατόπεδα εργασίας και συγκέντρωσης ή με τις ίδιες τις εκδηλώσεις τέχνης σε κάθε της πιθανή έκφραση και έκθεση. Ας μην ξεχνάμε, ας μην επαναπαυόμαστε ας μην είμαστε μικροί μπροστά σε κάθε σκοτεινή δύναμη που άμεσα ή έμμεσα προσπαθεί να εισχωρήσει και σήμερα στο φως που κατακτήσαμε και κληρονομήσαμε με τόσο κόπο. Ας αντισταθούμε......

Κατερίνα Σχισμένου.