Ψαθοτόπι Άρτας. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Το Ψαθοτόπι είναι ένα χωριό του Δήμου Αρταίων με 194 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), ελάχιστα χιλιόμετρα από τον Αμβρακικό κόλπο και απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας.

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, το Ψαθοτόπι υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Αμβρακικού με έδρα την Ανέζα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, το Ψαθοτόπι εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων.

Ιστορία

Η παλαιά ονομασία του χωριού ήταν Αλή Μπέη ή Αλήμπι. Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι τα αρχεία της Βενετίας, στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1697, το Ψαθοτόπι μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλε φόρο στους Βενετούς με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών.

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» του 1856 κάνει αναφορά στο χωριό και μας ενημερώνει ότι στο Ψαθοτόπι κατοικούσαν 14 οικογένειες.

Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στο χωριό κατοικούσαν 16 οικογένειες.

Άλλη αξιόλογη πηγή αποτελεί το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή εκείνη ζούσαν στο χωριό 20 οικογένειες και οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Βλασίου, η οποία οικοδομήθηκε το 1853 χάρη σε συνδρομή ενός κατοίκου του χωριού, του Χρήστου Τσιαντή.

Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 που εκδόθηκε με τον τίτλο «Bin üc yüz on bir sene-i maliyesine mahsus Yanya salnamesi. Yedinci defa olarak» (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311, έκδοση έβδομη). Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στο Ψαθοτόπι κατοικούσαν 23 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 123 άτομα (63 άνδρες, 60 γυναίκες).

Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το Ψαθοτόπι απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τα χωριά Γενίτσαρη (τμήμα της σημερινής Ανέζας) και Αλήμπεη (Ψαθοτόπι) χωρίς αντίσταση αφού όλη η περιοχή μέχρι το Λούρο ποταμό είχε εγκαταλειφθεί από τους Τούρκους. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη.

Τοποθεσία και Πρόσβαση Το Ψαθοτόπι γειτνιάζει με τη Γαβριά, το Απόμερο, το Μύτικα, την Ανέζα και τα Καλομόδια. Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας – Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Άρτα - Μύτικα, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.

Δημογραφικά στοιχεία
Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 194 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 253 κατοίκους. Ο πληθυσμός του χωριού μετά από χρόνια συνεχούς διατήρησης πάνω από τους 300 κατοίκους (από το 1940 μέχρι το 1991), σημείωσε μείωση στην απογραφή του 2001 όπου κατεγράφησαν 253 κάτοικοι. Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 300 κατοίκους ήταν το 1940 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1961 με 389 κατοίκους. Με την απογραφή του 2011, το επίπεδο του πληθυσμού σημείωσε το χαμηλότερο ρεκόρ των τελευταίων 90 ετών.

Το Φιδόκαστρο(Αρχαία Άμβρακος)

Η περιοχή είχε ταυτιστεί με τον Άμβρακο, το λιμάνι της Αμβρακίας. Ήδη ο Σκύλαξ αναφέρει ότι η πόλη είχε κλειστό λιμάνι με οχυρά θέση: «έστι και επί θαλάττης τείχος και λιμήν κλειστός», ενώ ο Πολύβουος (4.61.7) την ονομάζει Άμβρακο και την περιγράφει με τείχη και προτειχίσματα κοντά στις λίμνες. Επισημαίνει εξάλλου τη στρατηγική της σημασία και αναφέρεται στην επίθεση των Ηπειρωτών εναντίων του Αμβράκου προκειμένου να αποκλείσουν την Αμβρακία.

Η επίσημη σελίδα του υπουργείου Τουρισμού (http://www.visitgreece.gr/el/mainland/arta) κάνει μία μικρή αναφορά στο Φιδόκαστρο αλλά μάλλον δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ την περιοχή διότι αν το είχαν κάνει θα γνωρίζαν ότι οι λάσπες, τα χόρτα και οι καλαμιές δίνουν την εντύπωση ότι ποτέ κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για την περιοχή. 

Στο χώρο δεν έχει γίνει καμία αρχαιολογική παρέμβαση μέχρι σήμερα, συγκεκριμένα είναι ένας χώρος απροστάτευτος από ανθρώπους και ζώα, μιας και χρησιμεύει ως κυνηγότοπος και στάβλος αγελάδων. Τα μόνα εμφανή στοιχεία που μαρτυρούν την παρουσία του κάστρου είναι κάποια πλατιά τοιχία που δεν έχουν καταρρεύσει ακόμα και κάποιοι χώροι που μαρτυρούν την παρουσία δωματίων. 

Ίσως μία οργανωμένη ανασκαφή πιθανόν να έφερνε στο φως επιπλέον ευρήματα που λογικά θα έχει καλύψει η λάσπη.

Με βάση την ΥΑ 15794/19-12-1961 και το ΦΕΚ 35/Β/2-2-1962, το υπουργείο χαρακτήρισε ως αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικά διατηρητέα μνημεία τα Ερείπια αρχαίας ακροπόλεως Φιδοκάστρου και τα ερείπια νεωσοίκων. Φυσικά στο βίντεο βλέπουμε όλοι την προστασία που έχει λάβει ο αρχαιολογικός χώρος.

Δείτε το video

«Ψαθοτόπι Άρτας» Σπουδή στη ζωντανή γλώσσα

Χαράλαμπου Ξυλογιάννη: «Ψαθοτόπι Άρτας»

Σπουδή στη ζωντανή γλώσσα

Τούτο μόνο να ξέρεις: 

Ό,τι σώσεις μες στην αστραπή 

καθαρό στον αιώνα θα διαρκέσει

(Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί)

Ο Χαράλαμπος Ξυλογιάννης ανήκει στις εξαιρετικές εκείνες περιπτώσεις των στοχαστών που ο λόγος τους εκπορεύεται απ’ το δόγμα: «εν αρχή ην ο τόπος». Που μπορεί να ’τανε κάποτε τόπος κλειστός και πολιορκημένος από μύρια φαντάσματα. Αλλά τον πλημμύριζε ο άλλος πλούτος: ο πλούτος των φτωχών ενωμένων και φυσικών ανθρώπων. Που κατοίκησαν σπαρταριστοί στην ψυχή μας και διαμένουν μόνιμα εκεί, τυλιγμένοι ωστόσο με την αχλή του επιθυμητού, του μεταφυσικού και του ονειρικού. Αλλά ο κόσμος αυτός, με τις μεγάλες και μικρές του στιγμές, μοιάζει συχνά να μη χωρά στα στενά όρια του νου και να μη βολεύεται μέσα στις συντεταγμένες του χθες. Γιατί εντέλει δεν είναι ο κόσμος του παρελθόντος χρόνου. Είναι ο κόσμος του ενεστώτος, αλλά και του μέλλοντος χρόνου.

Αυτός ο κόσμος «ο μικρός ο μέγας» δονείται ζωντανεμένος ξανά στις 300 σελίδες του βιβλίου με τον τίτλο «Ψαθοτόπι Άρτας» και τον υπότιτλο «Αλή Μπέη», που έγραψε και κυκλοφόρησε πριν μερικούς μήνες ο εκ Ψαθοτοπίου Χαράλαμπος Ξυλογιάννης. Πρόκειται για μια συλλογή δεκαπέντε διηγημάτων, που κινούνται, όπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας, «μεταξύ μύθου και παράδοσης, ιστορίας και καθημερινότητας». Το βιβλίο, αφιερωμένο στη μνήμη των γονέων τού συγγραφέα και στους απανταχού της γης Ψαθοτοπίτες, προλογίζει ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Ιωάννης Καραντζής. Μαζί με τα δεκαπέντε διηγήματα περιλαμβάνει αλφαβητικό γλωσσάριο λέξεων και εκφράσεων της αρτινής κοινωνίας, ιδίως των πεδινών περιοχών, και ένα μικρό φωτογραφικό λεύκωμα με προσωπογραφίες και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής του Ψαθοτοπίου.

Ο Χαράλαμπος Ξυλογιάννης είναι ένας άνθρωπος λεπτών και ευαίσθητων χορδών. Είναι μια μνήμη που μοιάζει με βαθύ κι αστείρευτο πηγάδι. Και μια συνείδηση που αγρυπνά εποπτεύοντας τα δρώμενα της ψυχής του, όπως αυτά προσλαμβάνονται από τον έξω κόσμο και μετουσιώνονται σε εικόνες και δράματα εντός του. Με το βιβλίο του «εκπληρώνει έναν διακαή πόθο να αναζητήσει και να καταγράψει είτε αληθινά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο χωριό του και κρατήθηκαν στη μνήμη κάποιων ανθρώπων είτε να αποτυπώσει με τη γραφίδα του κάποιες εμπειρίες και βιώματα που του κέντρισαν τον συναισθηματικό του κόσμο», σημειώνει συμπυκνώνοντας στον πρόλογό του ο καθηγητής Ιωάννης Καραντζής.

Με τη γνησιότητα και την καθαρότητα μιας σκέψης που υπακούει σε μια βαθύτερη και αμάχητη ανάγκη της ψυχής, ο Χαράλαμπος Ξυλογιάννης ξεδιπλώνει αναπτύσσοντας, με τη φυσική και ανεπιτήδευτη αφήγησή του, τις μικρές και κλειστές σελίδες μιας εποχής και μιας κοινωνίας. Αλλά η ψυχή του χωριού του δεν είναι παρά η μικρογραφία της ευρύτερης ελληνικής κοινωνίας μέσα στις συνθήκες της προπολεμικής και, κυρίως, της μεταπολεμικής εποχής, μέσα δηλαδή σε μια θρυμματισμένη και διασπασμένη διαδρομή που οι ταπεινοί και καταφρονεμένοι της ζωής μάχονται απεγνωσμένα να διαβούν και να υπερβούν τα σκοτεινά μονοπάτια της στέρησης και να δουν κάποτε φως κι αυτοί στον ορίζοντα.

Αλλά ο συγγραφέας δε γράφει και δεν αποτυπώνει απλά την αγκομαχούσα ζωή της κοινωνίας που του έλαχε. Ξαναζεί την εποχή, συνομιλεί με τα πράγματα του τόπου του, ζωντανεύει μορφές, αναπλάθει γεγονότα, συμπορεύεται με τους βιοπαλαιστές, κρατώντας αναμμένη τη φλόγα στο καντήλι της μνήμης πάνω απ’ τα αγαθά και ρυτιδιασμένα πρόσωπα των προγόνων του. Διαβάζοντας ο αναγνώστης δεν παρακολουθεί από απόσταση τα γεγονότα και τις πράξεις των ανθρώπων, αλλά μοιράζεται μαζί τους το μόχθο, την αγωνία, τις χαρές και τις λύπες τους. Είναι κι αυτός, ο αναγνώστης, ένας μες στα πλήθη και τις ομάδες. Που ακούει, κουβεντιάζει, σχολιάζει και συμπάσχει. Ανασύροντας μαζί κι άλλες εικόνες του δικού του μικρόκοσμου και νιώθοντας την ανάγκη ν’ αφηγηθεί κι αυτός, καθώς ο συγγραφέας, τις δικές του ιστορίες.

Αλλά αυτό που ξεχωρίζει ιδιαίτερα στην αφήγηση είναι η γλώσσα, ο προφορικός λόγος, όπως οι άνθρωποι της υπαίθρου τον κληρονόμησαν ακατέργαστο και τον διέσωσαν έτσι αυθεντικό και αδιατάραχτο. Το βιβλίο του Χαράλαμπου Ξυλογιάννη είναι μια σπουδή στη ζωντανή γλώσσα του λαού μας, πριν αυτή αλωθεί και συρρικνωθεί απ’ τη βίαιη εισβολή και επικράτηση των μαζικών μέσων, ακόμη και της κακής διδασκαλίας, που περιφρόνησε βάναυσα τη λαϊκότητα και ευλόγησε θεραπεύοντας και θωπεύοντας τους γραμματικούς τύπους και τους συντακτικούς όρους. Ο Χαράλαμπος Ξυλογιάννης ξαφνιάζει τον αναγνώστη του, καθώς, περιφερόμενος στο βυθό της συλλογικής γλώσσας, τραβά στην επιφάνεια λέξεις και φράσεις που είχαν από καιρό ξεχαστεί κι είχαν περάσει στην περιοχή της παλαιοντολογίας.

Αλλά η γλώσσα είναι η ψυχή μας, είναι η κοινωνική μας ζωή, η ιστορία μας, ο ατομικός και συλλογικός αγώνας για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια. Και η γλώσσα είναι πρώτα λαλιά, είναι ήχος, είναι χάδι. Αλλά είναι και ο ομφάλιος λώρος που ενώνει το άτομο με το περιβάλλον του. Και θέλει τόλμη, πολλή τόλμη, για να την ανιχνεύσεις και να την προφέρεις χωρίς προκαταλήψεις, ακολουθώντας τη φυσική της ροή και διασώζοντας μες στην αστραπή ό,τι μπορείς από αυτή. Ο Χαράλαμπος Ξυλογιάννης «αναζητώντας το άγριο κυκλάμινο» και στήνοντας το αφτί του προς «το βογκητό του Βάλτου», αναζητά μέσα στην τραχύτητα του τώρα τη γλυκύτητα του τότε μυθικού κόσμου και αφουγκράζεται τη μελωδία της χθεσινής ψιχάλας, καθώς χορεύουν οι στάλες της πάνω στις τσίγκινες σκεπές των φτωχόσπιτων του Αλή Μπέη

Καπνίζοντας χέλια στο Ψαθοτόπι Άρτας 

Η πόλη της Άρτας έχει ζουμερά πορτοκάλια από τον κάμπο, φρέσκα ψάρια από τον Αμβρακικό, δυνατά τυριά από τα τζουμερκοαναθρεμμένα αιγοπρόβατά της… Και ένα από τα πιο εκλεκτά ελληνικά προϊόντα τοπικής γαστρονομίας, καλά κρυμμένο ανάμεσα στα βαλτοτόπια που οδηγούν προς την Κορωνησία: το περίφημο Καπνιστό Χέλι Γείτονα!

Στο δρόμο από την Άρτα για την Κορωνησία, λοιπόν, στο χωριό Ψαθοτόπι βρίσκονται και οι υδατοκαλλιέργειες του κύριου Βαγγέλη Γείτονα. Η ιστορία του ξεκινάει το 1985 όταν στην ίδια περιοχή ίδρυσε ένα μικρό ιχθυοτροφείο. Στη συνέχεια αποφάσισε να κάνει στροφή στις υδατοκαλλιέργειες και την εκτροφή χελιού. Πέρασαν πολλά χρόνια και πολλά ταξίδια στο εξωτερικό μέχρι να συγκεντρωθεί η απαραίτητη τεχνογνωσία, να εκπαιδευτούν οι εργαζόμενοι της επιχείρησης και φυσικά να φτιαχτεί το πανέμορφο καπνιστήριο. Σχέδιο ενός μερακλή Σκωτσέζου μηχανικού που κατάφερε να συνδυάσει τις σύγχρονες γερμανικές τεχνικές με τις παραδοσιακές σκοτσέζικες μεθόδους καπνίσματος.

Στους δρόμους των χελιών

Ας τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή! Tα χέλια του γένους anguilla-anguilla γεννούν τα αυγά τους στο βυθό της θάλασσας των Σαργασσών. Ξεκινούν τη ζωή τους ως πλαγκτονικές προνύμφες που ονομάζονται «λεπτοκέφαλοι» και στη συνέχεια, παρασυρμένες από τα θαλάσσια ρεύματα, φτάνουν στις ακτές της Ευρώπης και της Αφρικής όπου σταδιακά μεγαλώνουν και μεταμορφώνονται σε γυαλόχελα. Η αλίευσή τους γίνεται από ειδικά σκάφη και διαρκεί από το Νοέμβριο μέχρι και τα τέλη Μαΐου.

Tα χέλια, αφού ταξιδέψουν αεροπορικώς μέσα σε ειδικές συσκευασίες, φθάνουν στο Ψαθοτόπι και τοποθετούνται σε μικρές στεγασμένες δεξαμενές, όπου αρχίζει το πρώτο στάδιο εκτροφής. Μεγαλώνουν σε περιβάλλον σταθερής θερμοκρασίας με ποιοτικό και πλούσιο σε οξυγόνο νερό και σύντομα περνάνε στο δεύτερο στάδιο ανάπτυξης εκτροφής, σε μεγαλύτερες δεξαμενές. Όταν περάσουν οι πρώτοι μήνες και τα χέλια ζυγίζουν περισσότερο από 40 γραμμάρια, αλιεύονται και μεταφέρονται σε υπαίθριες δεξαμενές, όπου αναπτύσσονται σε αργούς ρυθμούς λόγω των μεταβαλλόμενων κλιματολογικών συνθηκών.

Μόλις το χέλι φτάσει στο επιθυμητό βάρος, καθαρίζεται από τα εντόσθιά του, αλατίζεται απαλά και στη συνέχεια καπνίζεται, με ξύλα και ροκανίδια ελιάς και πορτοκαλιάς, στους 90-95 βαθμούς για περίπου μιάμιση ώρα. Στη συνέχεια καπνίζεται σε πιο χαμηλή θερμοκρασία με φυσικό καπνό για να ολοκληρωθεί το απόλυτο γευστικό αποτέλεσμα. Τέλος, στη μεταποίηση αφαιρείται με προσοχή το δέρμα και κόβονται τα φιλέτα όπου και συσκευάζονται σε κενό αέρος για να ταξιδέψουν στα τραπέζια όλου του κόσμου. Η μονάδα του κύριου Βαγγέλη Γείτονα σήμερα παράγει 170-220 τόνους το χρόνο που εξάγονται ζωντανά, κατεψυγμένα και καπνιστά σε Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, Δανία και Ρωσία. Άλλωστε το χέλι είχε πάντοτε περίοπτη θέση σε όλες τις ευρωπαϊκές και ασιατικές κουζίνες. Στην Ιταλία είναι ένα παραδοσιακό Χριστουγεννιάτικο πιάτο, στη Γερμανία και την Ολλανδία το λατρεύουν και το τιμάνε όλο το χρόνο, ενώ στην Ιαπωνία αποτελεί συχνά πυκνά πρώτη ύλη για sushi!

Συγκλονιστικός μεζές

Στο ζητούμενο τώρα! Ξεχάστε ό,τι έχετε δοκιμάσει σε κακομαγειρεμένο χέλι! Από προσωπική εμπειρία οι περισσότεροι έχουν αντιπαθήσει το χέλι λόγω του αρπαγμένου και λιπαρού «πράγματος» που έχει τύχει να δοκιμάσουν σε ταβέρνες στο νησάκι της λίμνης των Ιωαννίνων. Εδώ όμως μιλάμε για έναν απίστευτο, συγκλονιστικό μεζέ, με μια ελαφριά, ντελικάτη καπνιστή γεύση, σφιχτή σάρκα και πλούσιο άρωμα. Αφήστε που είναι και γεμάτο ωφέλιμα ωμέγα 3 λιπαρά! Δοκιμάστε το σκέτο με ουζάκι, κάντε το σάντουιτς με φρυγανισμένο πολύσπορο ψωμί και λίγο βουτυράκι, προσθέστε το στη σαλάτα ή στη σάλτσα των ζυμαρικών, σοτάρετέ το και σβήστε το με τσίπουρο, κάντε το ακόμα και sushi αν θέλετε! Μια απίστευτη λιχουδιά που δεν γίνεται να μη λατρέψετε!

Στις ιχθυοκαλλιέργειες της εταιρείας εκτρέφονται επίσης ψάρια τιλάπια με λευκή σάρκα και διακριτική γεύση, καθώς και οι γνωστοί μας κέφαλοι. Επίσης για λογαριασμό της εταιρείας αλιεύονται καλαμάρια και γάμπαρη, η γνωστή γαριδούλα του Αμβρακικού, που συσκευάζονται στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του κύριου Γείτονα. Τα προϊόντα της εταιρείας θα τα βρείτε σε μεγάλα σούπερ μάρκετ, παντοπωλεία ελληνικής διατροφής και επιλεγμένα μαγαζιά σε όλη την Ελλάδα. Βαγγέλης Γείτονας & ΣΙΑ Ε.Ε. Ψαθοτόπι Άρτας Τηλ. 26810 26640 www.eelgeitonas.com

www.romiazirou.blogspot.gr