Δείτε τα βίντεο
Οι Μελιγγοί είναι μία από τις Τοπικές Κοινότητες του Δήμου Δωδώνης Ιωαννίνων. Βρίσκεται στους πρόποδες του Όρους Τόμαρος (Ολύτσικα 1974μ). Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο περίπου 800m.
Συνδέεται οδικά με τον κάθετο άξονα της Εγνατίας Οδού, από την έξοδο της Δωδώνης προς την Εθνική Οδό Ιωαννίνων Άρτας. Από την έξοδο Δωδώνης της Εγνατίας βρίσκεται σε απόσταση 6km, ενών από την Εθνική Οδό Ιωαννίνων Άρτας (κόμβος Δερβιζιάνων, Κοπάνης) βρίσκεται σε απόσταση 10km.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, είναι ο χώρος οπού πρωτοκατοίκησαν οι Σέλλοι -οι πρώτοι ελληνες και οι ιερείς του Μαντείου της Δωδώνης.
Στην περιοχή του και σε υψόμετρο 1.600 μέτρων βρίσκεται ο αρχαίος οικισμός Γούβες, που χρονολογείται στα 800π.Χ. Στο κέντρο του χωριού, υπάρχει αξιόλογο γραφικό μουσείο, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησίες του.
Το σημερινό χωριό Μελιγγοί πρέπει να είναι η συνέχεια του οικισμού Σέλλα ή Έλλα με αλλαγμένη τη θέση του βορειότερα. Το όνομα Μελιγγοί δόθηκε, μάλλον, από το σλαβικό φύλο των Μηλιγγών που κατέβηκε στην Ήπειρο κατά τον 90 αιώνα μ.χ.
Το Λαογραφικό Μουσείο
Το Λαογραφικό Μουσείο Μελιγγών "Αφοί ΠΕΤΡΟΥ", που ξεκίνησε το 1986 σαν μια προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, ιδρύθηκε το 1994 και στεγάζεται στους κάτω ορόφους του σχολείου του χωριού. Τα εκθέματα, τα οποία είναι δωρεές χωριανών, είναι τοποθετημένα σε 4 αίθουσες και είναι καταγεγραμμένα. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη που μας δείχνουν τον τρόπο ζωής των χωριανών μας πριν μερικά χρόνια, τα έθιμα που είχαν τότε, καθώς και τα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν σε κάθε εργασία τους στο χωριό.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι το εγχείρημα για τη δημιουργία Λαογραφικού Μουσείου Μελιγγών (Λ.Μ.Μ.) πήρε σάρκα και οστά χάρις σε μερικούς ανθρώπους του χωριού και ιδιαίτερα σε έναν, τον Θεοχάρη (Χάρη) Σακκά, μετανάστη για δεκαετίες στο Βέλγιο, που την τελευταία περίοδο της ζωής του, επαναπατριζόμενος στον τόπο του, το χωριό του, προσέφερε όσο κανείς άλλος στο Λ.Μ.Μ.
Βέβαια ένα επίσης μεγάλο ευχαριστώ αξίζουν όλοι εκείνοι οι χωριανοί Μελιγγιώτες που βοήθησαν και βοηθάν στο να εμπλουτιστεί το Λαογραφικό Μουσείο μας με νέα εκθέματα, αλλά και σε όσους φροντίζουν ώστε να διατηρείται και να ανοίγει τις πόρτες του στους περαστικούς επισκέπτες του.
Επειδή τα έσοδα του μουσείου είναι πενιχρά (δωρεάν είσοδος, περιορισμένες χορηγίες χωριανών και φίλων, έρανοι χωριανών, περιστασιακή χρηματοδότηση από Δήμο Δωδώνης, κ.ά.) αδυνατούμε να υποστηρίξουμε σταθερή λειτουργία και άνοιγμα του μουσείου στο κοινό και τους επισκέπτες του.
Επειδή λοιπόν δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες και μέρες για επίσκεψη στο μουσείο, οι επισκέπτες (τάξεις μαθητών και σχολεία, ομάδες επισκεπτών ή και μεμονωμένοι επισκέπτες) θα πρέπει είτε να τηλεφωνούν στο 26510 82065 ή 21141 ή 6944476753 (κ. Περικλής) είτε να στέλνουν email στοadelfotita@meliggoi.gr
Βοήθεια μπορεί επίσης να προσφέρει και η αγαπητή, και πάντα πρόθυμη να εξυπηρετήσει, Αφροδίτη στο καφενείο της, πάνω από το σχολείο.
Αξιοθέατα περιοχής
Αρχαίο θέατρο Δωδώνης
Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης στην Ήπειρο είναι από τα μεγαλύτερα και καλύτερα σωζόμενα αρχαία ελληνικά θέατρα.
Η Aρχαία Δωδώνη υπήρξε λατρευτικό κέντρο του Δία και της Διώνης. Υπήρξε, επίσης, γνωστό μαντείο του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Προσδιορίζεται γεωγραφικά σε απόσταση περίπου 2 χλμ. από τον οικισμό της Δωδώνης και κείται σε κλειστή, επιμήκη κοιλάδα, στους πρόποδες του όρους Τόμαρος, σε υψόμετρο 600 μ.
Η Δωδώνη ως αρχαιολογική θέση σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες φέρεται να είναι ενεργή ήδη από την εποχή του Χαλκού, επικεντρωμένη στη λατρεία της Γαίας ή άλλης θηλυκής γονιμικής θεότητας. Οι πρώτες μαρτυρίες για την ύπαρξη του μαντείου της Δωδώνης ως λατρευτικού χώρου τοποθετείται περί το 2600 π.Χ.
Το Αρχαίο θέατρο Δωδώνης χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. επί βασιλείας Πύρρου. Χωρούσε 18.000 θεατές και ήταν το μεγαλύτερο της εποχής του. Η Ιερά Οικεία, οι 4 (τέσσερις) ναοί, το Αρχαίο Στάδιο, το Βουλευτήριο και το Πρυτανείο. Το αρχαίο Πρυτανείο, οικοδόμημα διοικητικού χαρακτήρα και κατάλυμα για τους εκλεκτούς προσκεκλημένους.Κατά την τέλεση των Ναΐων προς τιμήν του Νάιου Δία, εκτός από τους αγώνες στο στάδιο γίνονταν και θεατρικοί αγώνες.
Το θέατρο καταστράφηκε και επισκευάστηκε δυο φορές. Την πρώτη φορά το κατέστρεψαν οι Αιτωλοί με τον βασιλιά Δωρίμαχο το 219 π.Χ., αλλά την επόμενη χρονιά ο βασιλιάς Φίλιππος Ε' της Μακεδονίας άρχισε τις επισκευές. Το 167 π.Χ., ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος Παύλος το κατέστρεψε ξανά ώσπου το 31 π.Χ. το επισκεύασε πάλι ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστοςγια να χρησιμοποιηθεί ως αρένα για θηριομαχίες από τους Ρωμαίους. Ο τοίχος που υπάρχει μπροστά από τα πρώτα καθίσματα χτίστηκε αυτή την εποχή για την προστασία των θεατών από τα θηρία.Η αρένα έφθανε μέχρι τη σκηνή και είχε ωοειδές σχήμα. Σε δύο τριγωνικά δωμάτια, που σχηματίσθηκαν από τον τοίχο προστασίας και τον τοίχο της σκηνής, φυλάσσονταν τα άγρια ζώα. Το θέατρο διατηρήθηκε με αυτή τη μορφή έως τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ., οπότε και σταμάτησε να λειτουργεί.
Το μνημείο ανασκάφηκε αρχικά από τον αρχαιολόγο Κ. Καραπάνο, το 1875-1878. Αργότερα, ερεύνησαν το χώρο ο καθηγητής αρχαιολογίας Δ. Ευαγγελίδης με τον Σ. Δάκαρη (1929-1932), οι οποίοι συνέχισαν την ανασκαφική τους δραστηριότητα μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμβάλλοντας και στην αναστήλωση του θεάτρου.
Δωδωναία Κοιλάδα
H πανάρχαια καταπράσινη Κοιλάδα της Αρχαίας Δωδώνης μέσα στη οποία περικλύεται ο αρχαιολογικός χώρος της Δωδώνης. Κύριο πλεονέκτημα για τον επισκέπτη της, η ηρεμία και η γαλήνη του τοπίου καθώς και η «πνευματικότητα» του φυσικού τούτου τοπίου.
Η περιοχή θεωρείται κοιτίδα των ελληνόφωνων φυλών, όπως προκύπτει τόσο από ιστορικές πηγές, όσο και από ευρήματα που ανάγονται στην τελευταία εποχή του χαλκού. Το ιερό ήταν αφιερωμένο στο Νάιο Δία και στους χώρους του περιλάμβανε Μαντείο (γύρω από την ιερή βαλανιδιά που ονομαζόταν Φηγός), Θέατρο, Πρυτανείο και Βουλευτήριο. Τα σημαντικότερα οικοδομήματα του ιερού χτίστηκαν την εποχή του βασιλιά των Μολοσσών Πύρρου, οπότε το ιερό γνώρισε μεγάλη ακμή. Ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει το αρχαίο θέατρο και την ιερή κατοικία του μαντείου. Σε ένα απαράμιλλο παρθένο φυσικό περιβάλλον ο επισκέπτης, εκτός των ιστορικών μνημείων της περιοχής, μπορεί να απολαύσει τις ομορφιές της κοιλάδας και του βουνού μέσα από διαδρομές σε περιπατητικά μονοπάτια, που μπορεί να επιλέξει φθάνοντας ακόμη και μέχρι το ορεινό καταφύγιο της Ολύτσικας.
Μαντείο Δωδώνης
Το Μαντείο είναι το πλησιέστερο (500 περίπου μέτρα) χωριό στον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης και βρίσκεται στο κέντρο της Δωδωναίας κοιλάδας. Ως αυτόνομος οικισμός δημιουργήθηκε περί το 1800, όταν ο Αλή - Πασάς θέλοντας να ανταμείψει τον αξιωματικό του Ταχήρ- Αγά. Εκτός του αρχαιολογικού χώρου, ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευήςη οποία χτίστηκε σε θέση επιβλητική από τον αρματολό Κόνιτσας, Γρεβενών και Χασίων Δημ. Τότσκα, μετά από προτροπή και απαίτηση του Αγίου Κοσμά το 1776.
Στον 9ο αιώνα μ.Χ. αναφέρεται ότι ιδρύθηκε το μοναστήρι της Κοίμησης Θεοτόκου, το οποίο βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού και πρόσφατα ανακαινίσθηκε. Το 1872 στο προαύλιο της εκκλησίας χτίστηκε το πρώτο μικρό σχολείο, που αντικαταστάθηκε αργότερα από ένα μεγαλύτερο.
Οι ευεργέτες Αδερφοί Πέτρου
Εξέχουσα θέση στη χορεία των Μελιγγιωτών ευεργετών έχουν οι Αδερφοί Πέτρου, τα παιδιά του Χρήστου Πέτρου, Βασίλειος και Νικόλαος.
Με το κληροδότημα των Αδερφών Πέτρου ασχολήθηκε μόνο ο Γιάννης Λαμπρίδης, ο οποίος μας πληροφορεί, ότι ο αοίδημος Βασίλειος πέθανε στην αλλοδαπή και παρακάλεσε, λίγο πριν το θάνατο του, τον αδελφό του Νικόλαο ένα μέρος της περιουσίας του να το χρησιμοποιήσει για την ανέγερση και διαρκή διατήρηση σχολείου στους Μελιγγούς. Ο Νικόλαος εκπλήρωσε την εντολή του αδελφού του και έστειλε (1866) στον αρχαίο πάτρωνά του Αλέξιο Μίσιο 1200 φλωριά καισαροβασιλικά, από τα οποία τα 400 να δαπανηθούν για την ανέγερση του σχολείου, του κοιμητηρίου και την επισκευή της ενοριακής εκκλησίας και τα υπόλοιπα 800 να κατατεθούν έντοκα, όπου ο Μίσιος έκρινε, για τη μισθοδοσία του δασκάλου. Σχολιάζοντας ο Λαμπρίδης τις ενέργειες του Μίσου παρατηρεί σωστά, ότι οι εντολές των Αδερφών Πέτρου εκτελέστηκαν και εκτελούνται και εξέφρασε την ευχή, όπως το υπόλοιπο κεφάλαιο, το οποίο ανερχόταν σε 43.000 γρόσια, να κατατεθεί έντοκα στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Πραγματικά το 1869 είχε περατωθεί το νέο σχολείο των Μελιγγών, όπως μαςπληροφορεί σχετική επιγραφή γραμμένη σε καφετιά πέτρα αριστερά της εισόδου του σημερινού σχολείου, έγινε το κοιμητήριο, αγοράστηκε η καμπάνα της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που υπάρχει μέχρι τις μέρες μας, και έγιναν και κάποιες επιδιορθώσεις στην ενοριακή εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Το σχολείο που ίδρυσαν οι Αδερφοί Πέτρου, λειτουργούσε ως αλληλοδιδακτικό με αρχές ελληνικών μαθημάτων, και το έτος 1874 είχε 20 μαθητές και ένα δάσκαλο, ο μισθός των οποίων έφτανε τις 25 τουρκικές λίρες το χρόνο, τις οποίες πλήρωνε το κληροδότημα.
Κλάδος της φάρας των Πετραίων εγκαταστάθηκε, στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, στο Δροσοχώρι Ιωαννίνων, απόγονοι της οποίας δημιούργησαν οικισμό και φέρουν μέχρι σήμερα το επίθετο Μελιγγιώτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου