Made In Greece / ΕΒΓΑ, ένας πειρασμός καρφωμένος σε ξυλάκι

Ιστορίες παράξενες, πικάντικες, ιστορίες καινοτομίας και, πάντως, γοητευτικές ιστορίες ελληνικών βιομηχανιών θυμίζει η έκθεση «160 χρόνια Made In Greece. Βιομηχανία, πρωτοπορία, καινοτομία», στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων (25 Μαρτίου 2018). Κραταιά, πρωτότυπη βιομηχανική πράξη, μάθημα για το σήμερα, για τα χρόνια που ακόμη αναζητείται η περιβόητη ανάπτυξη

Η αξιοποίηση της όχι αμελητέας παραγωγής γάλακτος και η συντήρησή της, με παστερίωση (ανακάλυψη του Γάλλου χημικού Λουί Παστέρ), ήταν η ίδρυση, το 1934, της Εθνικής Βιομηχανίας Γάλακτος, ΕΒΓΑ. Σε μια χώρα που ακόμη η διανομή του γάλακτος γινόταν με… κατσαρολάκια απευθείας από τον γαλατά ή τον παραγωγό. Η ΕΒΓΑ, δημιούργημα των Ελληνοαμερικανών αδελφών Σουραπά, με καταγωγή από την Αρκαδία, έφερε στην αγορά τα γυάλινα μπουκάλια. Και αυτό για τα πρώτα 30 χρόνια της, διότι το 1964 έγινε από τις πρώτες βιομηχανίες γάλακτος στην Ευρώπη που αντικατέστησε τα γυάλινα μπουκάλια με τα αεροστεγή πλαστικά με τις ραβδώσεις και το πώμα από αλουμίνιο, μας λέει ο ιστορικός της έκθεσης «160 χρόνια Made In Greece» Γιάννης Στογιαννίδης.

Στο μεταξύ, όμως, το 1936 έφερε στην αγορά και μία μικρή επανάσταση. Το παγωτό ξυλάκι. Ήτοι παγωτό κρέμα / βανίλια – αρχικά – καρφωμένο προκλητικά και χρηστικά σε ένα ξύλινο ραβδάκι. Οι αδελφοί Σουραπά είχαν φέρει στην Ελλάδα εκείνο που είχε ξεκινήσει να σερβίρει – σε εκδοχή παγωμένου ανθρακούχου νερού, με άρωμα και γεύση – σε δρόμους του Σαν Φραντσίσκο μόλις το 1922 ο 28χρονος τότε Φρανκ Έπερσον. Ο οποίος ως 11χρονος θεωρείται ότι ήταν εκείνος που ανακάλυψε το αμερικανικό Popsicle, ξεχνώντας ένα ξύλινο ραβδάκι μέσα σε ένα ποτήρι με αναψυκτικό, μια παγωμένη νύχτα του 1905. Το ξυλάκι της ΕΒΓΑ, που στη συνέχεια… βρήκε και την επικάλυψή του στη σοκολάτα, ήταν το πρώτο τυποποιημένο παγωτό στην Ελλάδα, με την έγκριση του Γενικού Χημείου του Κράτους. Καθώς το 1936 δεν υπήρχαν ψυγεία για τα περιζήτητα ξυλάκια επιστρατεύτηκαν πλανόδιοι πωλητές και τρίκυκλα καρότσια με πάγο – η απαρχή για το επάγγελμα του παγωτατζή, που φορούσε λευκή ποδιά και σκούφο και κυκλοφορούσε στις γειτονιές.

Με έδρα το εργοστάσιό της, σε έκταση 10.000 τ.μ. στον Βοτανικό, η ΕΒΓΑ (που «αποτελεί ουσιαστικά και την απαρχή της οικονομικής ιστορίας του κλάδου της βιομηχανοποίησης των γαλακτοκομικών προϊόντων στην Ελλάδα») έγινε σταδιακά «Η ΕΒΓΑ της γειτονιάς». Μικρά παντοπωλεία που, στη μεταπολεμική περίοδο, σε πολλούς δρόμους της Ελλάδας άνοιξαν για να πωλούν και προϊόντα της ΕΒΓΑ ή εν γένει γαλακτοκομικά και ψιλικά, διαθέτοντας και τηλέφωνο…