Η περίπτωση της παράστασης της Πηγής Δημητρακοπούλου που
κόπηκε από το Εθνικό Θέατρο προφανώς δεν είναι μοναδική. Η λογοκρισία στην
Ελλάδα είναι κάτι που πάει πακέτο με τη σύγχρονη ιστορία της χώρας μετά τη
χούντα:
Στο μεταπολιτευτικό Σύνταγμα, που
ψηφίστηκε το 1975, ορίζεται ότι «η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η
διδασκαλία είναι ελεύθερες· η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση
του Κράτους» (16§1). Ακόμη, κατά το Σύνταγμα, «ο τύπος είναι ελεύθερος. H
λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται» (14§2), αλλά
προβλέπονται κατασχέσεις «εφημερίδων και άλλων εντύπων» για διάφορους λόγους,
μεταξύ τους «η προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας» και
τα «άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις
περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος» (14§2).
Πολλές από τις περιπτώσεις λογοκρισίας αφορούν την καθύβριση
της θρησκείας σύμφωνα με το άρθρο 199 του Ποινικού Κώδικα που ορίζει ότι «Όποιος
δημόσια και κακόβουλα καθυβρίζει με οποιονδήποτε τρόπο την Ανατολική Ορθόδοξη
Εκκλησία του Χριστού ή άλλη θρησκεία ανεκτή στην Ελλάδα τιμωρείται με φυλάκιση
μέχρι δύο ετών»
Η λογοκρισία στην σύγχρονη μεταπολιτευτική Ελλάδα δεν είναι
κάτι το σπάνιο , αντιθέτως συμβαίνει αρκετά πιο συχνά από ότι θα περίμενε κανείς
σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα που χει αφήσει πίσω τις χούντες άλλα κρατάει
ακόμα την εκκλησία σαν συνοδοιπόρο του κράτους και την χρησιμοποιεί την ιστορία
σαν μηχανισμό τόνωσης του πατριωτισμού με ότι αυτά συνεπάγονται .
Η λογοκρισία "χτύπησε" όλες τις μορφές τέχνης και
λειτούργησε κάτω από όλες τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ - ΝΔ και συνεχίζεται και τώρα με
το ΣΥΡΙΖΑ.
Στις εικαστικές τέχνες , το 1988 σε έκθεση έργων του Κλεάνθη
Χατζηνίκου κάποιοι πίνακες του θεωρήθηκαν άσεμνοι , με αποτέλεσμα την ακύρωση
της έκθεσης την καταδίκη του ζωγράφου και την καταστροφή ενός έργου ως τεκμήριο
εγκλήματος.
Το 2003 στην έκθεση σύγχρονης τέχνης
Οutlook , για ένα έργο του Βέλγου καλλιτέχνη Τιερί ντε Κορντιέ με τίτλο Asperges
στο οποίο εικονιζόταν ο Ιησούς Χριστός πάνω στον σταυρό και στα αριστερά του ένα
πέος μετά από παρεμβάσεις του τύπου , το έργο αφαιρέθηκε από τους υπεύθυνους της
έκθεσης , ασκήθηκε δίωξη κατά του επιμελητή της έκθεσης Χρήστου Ιωακειμίδη και
τελικά απαλλάχτηκε από τις κατηγορίες το 2006.
Το 2004 κατέβηκε έργο της εικαστικού Δέσποινας Χρήστου που
είχε ένα ομοφυλοφιλικό φιλί με τίτλο -άτιτλο - διότι θεωρήθηκε ότι προσβάλει το
θρησκευτικό συναίσθημα.
To 2007 η αστυνομία κατάσχεσε έργο της της σκηνοθέτιδας Εύας
Στεφανή, με τίτλο Εθνικός Ύμνος, ύστερα από ανώνυμη καταγγελία, για λόγους
«προσβολής δημοσίας αιδούς και εθνικών συμβόλων» και συνέλαβε το γενικό
διευθυντή της έκθεσης Μιχάλη Αργυρού. Το έργο ήταν ένα μικρο βίντεο που έδειχνε
ένα χέρι να προσεγγίζει ένα αιδοίο ενώ ακουγόταν ο εθνικός ύμνος.
Στην λογοτεχνία υπήρξαν και εκεί πολλές
απαγορεύσεις:
Το 1979 κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση βιβλίου του Μαρκησίου ντε
Σαντ στην Ελλάδα, "H Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ" από τις εκδόσεις Εξάντας. Η
κυκλοφορία του βιβλίου απαγορεύτηκε με δικαστική εντολή. Δύο χρόνια αργότερα ο
ίδιος εκδοτικός οίκος κυκλοφόρησε τις 120 Μέρες των Σοδόμων, αλλά η έκδοση
προκάλεσε την παρέμβαση συντηρητικών δικαστικών κύκλων, που κατήγγειλαν το έργο
ως πορνογράφημα βάσει του τότε υφιστάμενου νόμου «περί ασέμνων».
Οι ενέργειες
προκάλεσαν την αντίδραση του εκδοτών, του τύπου και πολλών καλλιτεχνών και
διανοούμενων. Το βιβλίο ήταν απαγορευμένο ως το 1991 οπότε ήρθη και τυπικά η
απαγόρευση.
Το 1980 ο συγγραφέας του βιβλίου "Οι αντιφάσεις της
καινής διαθήκης" Θωμάς Μάρας, μιας μελέτη των ευαγγελίων ιδωμένη μέσα από μια
άθεη - μαρξιστική σκοπιά που έλεγε ότι η θρησκεία λειτούργησε σαν το όπλο το
κλήρου για την διατήρηση των ταξικών και οικονομικών προνομίων του,
καταδικάστηκε σε 10 μήνες φυλακή για <<προσβολή της
θρησκείας>>
To 1998 ήρθε η σειρά του Μπαμπινιώτη να λογοκριθεί
από τους υπερπατριώτες, (κυρίως βορειοελλαδίτες οπαδούς του ΠΑΟΚ ) γιατί στην
πρώτη έκδοση του Λεξικού της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (φωτο) που επιμελήθηκε
υπήρχε το λήμμα <<Βούλγαρος>> ως καταχρηστικός-υβριστικός
χαρακτηρισμός η ερμηνεία «οπαδός ή παίκτης ομάδας της Θεσσαλονίκης (κυρίως του
ΠΑΟΚ)». Ένας κάτοικος προσέφυγε στα δικαστήρια για να απαλειφθεί από το λεξικό η
εξήγηση της λέξης σαν << βρισιά>> και να μείνει μόνο σαν εθνικός
προσδιορισμός.
Το πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης διέταξε την απάλειψη του όρου από
τα αντίτυπα του λεξικού που δεν είχε ακόμα κυκλοφορήσει . Ωστόσο, ο εισαγγελέας
του Αρείου Πάγου άσκησε αναίρεση υπέρ του νόμου και έφερε την υπόθεση ενώπιον
της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Τελικά, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου τον
Απρίλιο του 1999 αναίρεσε την απόφαση του Πρωτοδικείου χωρίς όμως συνέπειες για
το κύρος της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων.
Ασφαλιστικά μέτρα κατατέθηκαν κατά του βιβλίου του
γνωστού Μίμη Ανδρουλάκη Μ^ν είχαν κατατεθεί τον Μάρτιο του 2000 που ζητούσαν την
απαγόρευση κυκλοφορίας για κάποια αποσπάσματα που ήταν σπόντα για λαβ στόρι
της Μαρίας Μαγδαληνής με τον Χριστό. Επίσης, ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών
Θεσσαλονίκης άσκησε δίωξη κατά του Ανδρουλάκη και του εκδότη, Θανάση Καστανιώτη,
για παραβίαση του άρθρου 199 του Ποινικού Κώδικα περί καθύβρισης γνωστής
θρησκείας και αρχηγού θρησκεύματος (sic) και διέταξε την προσωρινή απαγόρευση
της κυκλοφορίας του βιβλίου σε κάποιους νομούς της Βόρειας Ελλάδας. Το
δικαστήριο δεν έκανε το αίτημα δεκτό.
Φυσικά από την λογοκρισία δε γλίτωσε ούτε η μουσική.
Το
1976 "μοντάρεται" από τα media της εποχής το τραγούδι του Νίκου Γκάτσου "Το
λαχείο" και φεύγει από τον στίχο <<φτώχεια την πουτάνα>> η επίμαχη
λέξη.
Δείτε το video
Το 1984 η λογοκρισία
του ΜΠΙΠ θα χτυπήσει και τον Τζίμη Πανούση , στο δεύτερο άλμπουμ του με τις
<<Μουσικές ταξιαρχίες>> το <<Αν η γιαγιά μου είχε
ρουλεμάν>>, μπιπ ακούγονται στα τραγούδια <<Γαμάτε γιατί
χανόμαστε>> και στο << Ένα τραγούδι για τον
χειμώνα>>.
Δείτε τα video
Η λογοκρισία είναι ένα
διαχρονικό φαινόμενο και απόδειξη ότι η χώρα <<Λίκνο της
δημοκρατίας>> δεν κέρδισε τελείως τον πόλεμο με τους Πέρσες και έχει ακόμα
Ιρανικό dna μέσα της .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου