«Σεισμός» στην Ευρώπη από το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ιταλία. Κυβερνητική αστάθεια και σενάρια νέων εκλογών.

Πολιτικό σεισμό συνιστά για την Ιταλία και την Ευρώπη, το αποτέλεσμα των χθεσινών βουλευτικών εκλογών. Ουσιαστικά, όπως παραδέχθηκαν ήδη κορυφαία στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος -το οποίο κέρδισε μια πύρρειο νίκη- η τρίτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης είναι από σήμερα ακυβέρνητη και δεν αποκλείεται να οδηγηθεί σύντομα πάλι στις κάλπες. Με την ελπίδα ότι, βοηθούντος και ενός νέου εκλογικού νόμου τον οποίο πιθανότατα θα κληθεί να επεξεργαστεί και να ψηφίσει μια «ενδιάμεση» κυβέρνηση, θα προκύψουν οι συσχετισμοί που θα αποτρέψουν ένα κραχ -ή, με άλλα λόγια, το ατύχημα που τρέμουν πολλοί Ευρωπαίοι και, κυρίως, η Ανγκελα Μέρκελ.

Με τη στάση τους, οι Ιταλοί ψηφοφόροι υπέβαλαν τους πάντες σε ένα επώδυνο... σκοτσέζικο ντους. Αφενός, έκαναν τον Πιερλουίτζι Μπερσάνι και τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι να νομίζουν ότι έφτασαν στην πηγή, χωρίς ωστόσο, να τους επιτρέψουν να πιουν νερό. Ο μεν πρώτος πίστεψε αρχικά ότι θα είναι ο απόλυτος κυρίαρχος, με πλειοψηφία και στη Βουλή (ελέω εκλογικού νόμου) και στη Γερουσία -για να δει τις ελπίδες του να διαψεύδονται παταγωδώς μόλις άρχισε η ροή των πραγματικών αποτελεσμάτων. Τότε ακριβώς ήταν που ο δεύτερος νόμισε ότι θα μπορούσε να πετύχει την ολική επαναφορά, στο τέλος όμως, παρότι κέρδισε τις περισσότερες έδρες στη Γερουσία, έμεινε δεύτερος σε ψήφους και σχεδόν 20 μονάδες πίσω από το ποσοστό του 2008.

Φιάσκο 

Αφετέρου, οι ψηφοφόροι κορόιδεψαν και ταπείνωσαν για μια ακόμη φορά τους δημοσκόπους (το δεύτερο φιάσκο μέσα σε μία εβδομάδα, μετά τον πρώτο γύρο των κυπριακών εκλογών), χαρίζοντας ένα μεγάλο χαμόγελο στον Μπέπε Γκρίλο -τα exit polls του έδιναν μόλις 19 - 20%- και αναγκάζοντας τους δείκτες των αγορών και του ευρώ «να κάνουν οχτάρια», σαν ...μεθυσμένοι, όπως χαρακτηριστικά έγραψε στην ιστοσελίδα της η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, από νωρίς χθες το πρωί, οι αγορές κατέγραφαν σημαντικά κέρδη, προεξοφλώντας ότι ο εκλεκτός τους συνασπισμός (Μπερσάνι - Μόντι) θα εξασφαλίσει πλειοψηφία σε Βουλή και Γερουσία. Το ευρώ εκτοξεύτηκε πάνω από τα 1,33 δολ, με κέρδη κοντά στο 1%. Στο Μιλάνο ο FTSE-MΙΒ έφτασε να ενισχύεται ακόμα και 4%. Στη Φραγκφούρτη, ο DAX βρέθηκε μια ανάσα από τα υψηλά πενταετίας, με κέρδη που άγγιξαν το 2,6%. Κέρδη άνω του 1% κατέγραφαν οι δείκτες και στα περισσότερα άλλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Στο θετικό κλίμα συνέβαλε και η πληροφορία ότι νέος επικεφαλής της Τράπεζας της Ιαπωνίας θα είναι πιθανότατα ο Χαρουχίκο Κουρόντα, που εκτιμάται ότι θα αυξήσει τον ρυθμό εκτύπωσης γεν.

Το κλίμα άρχισε να αλλάζει σε λιγότερο από ώρα μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας, όταν άρχισαν να γίνονται γνωστές οι προγνώσεις των μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων για το τελικό αποτέλεσμα. Οι ρευστοποιήσεις εντείνονταν, καθώς σταδιακά διαφαινόταν ότι όχι μόνο δεν θα υπάρξει σταθερή κυβέρνηση, αλλά πιθανότατα θα χρειαστούν νέες εκλογές. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια πρόλαβαν να ολοκληρώσουν τη συνεδρίαση με κέρδη, ενώ και στο Μιλάνο ο FTSE MIB «έκλεισε» στο +0,73% και αναμένεται με αγωνία η σημερινή συνεδρίαση.

Αρνητικό έδαφος 

Η αβεβαιότητα συνέχισε να εντείνεται καθώς περνούσε η ώρα, με αποτέλεσμα στη Wall Street οι δείκτες να περάσουν σε αρνητικό έδαφος και σταδιακά οι απώλειες να διευρυνθούν.

Όσο για το ευρώ, μέχρι αργά το βράδυ «πάλευε» να διατηρηθεί πάνω από τα 1,3 δολ. και εξασθενούσε πάνω από 3,5% έναντι του γεν, ενώ ο S&P-500 σημείωσε απώλειες κοντά στο 2%, υποχωρώντας κάτω από τις 1.500 μονάδες.

Όσο για το συμπέρασμα της χθεσινής αναμέτρησης, αποτυπώνεται γραφυρά στη δήλωση του αντιπροέδρου των Δημοκρατικών, Ενρίκο Λέτα: «Το 55 - 60% των Ιταλών ψήφισαν με βιαιότητα εναντίον του ευρώ και της Ευρώπης, της Μέρκελ και της Γερμανίας (...) Αυτές οι εκλογές ενδέχεται να καταφέρουν ένα βαρύ πλήγμα στην Ευρώπη». Ποιος μπορεί να τον αμφισβητήσει όταν Μπερλουσκόνι, Γκρίλο και άλλα μικρότερα κόμματα κατέβηκαν σε αυτές με σημαία τους την άρνηση της λιτότητας;

Βεβαίως, αριθμητικά και συνταγματικά, ο Μπερσάνι έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση με ισχυρή πλειοψηφία στη Βουλή. Όμως, εάν το επιχειρήσει, τα μέτρα που θα κληθεί να ψηφίσει και να εφαρμόσει λογικά θα μπλοκαριστούν στη Γερουσία από τα άλλα κόμματα. Έτσι, το αδιέξοδο είναι θέμα εβδομάδων ή, έστω, μηνών...

ΠΙΕΡΛΟΥΙΤΖΙ ΜΠΕΡΣΑΝΙ

Ο ηγέτης της Κεντροαριστεράς δεν κατάφερε να επιβεβαιώσει τις δημοσκοπήσεις και τα (σχετικά υψηλά) ποσοστά που του έδιναν. Επιβεβαίωσε, έτσι, εκείνους που ισχυρίζονται ότι το Δημοκρατικό Κόμμα δεν έχει καταφέρει, ουσιαστικά, να ξεπεράσει τη βαθιά κρίση στην οποία βρίσκεται επί χρόνια και να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των Ιταλών.

ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΝΑΠΟΛΙΤΑΝΟ

Η γηραιός πρόεδρος της δημοκρατίας, παλαίμαχος κομμουνιστής και νυν εγγυητής της σταθερότητας του ιταλικού πολιτεύματος, θα έχει για μια ακόμη φορά ύσκολο έργο τις επόμενες μέρες. Καλείται να βρει το καλύτερο δυνατό κυβερνητικό σχήμα που θα οδηγήσει την Ιταλία σε πιο ήρεμα νερά, καθώς πολλοί καραδοκούν για να την κατασπαράξουν.

ΣΙΛΒΙΟ ΜΠΕΡΛΟΥΣΚΟΝΙ

Μέχρι το τέλος του 2012, οι πάντες είχαν σχεδόν ξεγραμμένη τη συμμαχία Κεντροδεξιάς, νεοφασιστών και Λίγκας του Βορρά. Ο Καβαλιέρε, όμως, την «πήρε από το χέρι» και την οδήγησε στη διεκδίκηση της πρωτιάς, σε έδρες και ψήφους. Έτσι, αν και έχασε περίπου 20% σε σχέση με τις εκλογές του 2008, επιβεβαιώθηκε ότι ο Σίλβιο βρίσκεται στο... DNA εκατ. Ιταλών.

ΜΑΡΙΟ ΜΟΝΤΙ

Ο Προφεσόρε υπήρξε ο εκλεκτός των Βρυξελλών και του Βερολίνου, όπως και μεγάλου τμήματος των Ιταλών επιχειρηματιών και τραπεζιτών. Όμως, αφού κούρασε τους πάντες με το σήριαλ «κατεβαίνω δεν κατεβαίνω», τελικά το πήρε απόφαση και εκτέθηκε στον πολιτικό στίβο. Το αποτέλεσμα μάλλον δεν τον δικαίωσε, καθώς οι ψηφοφόροι του αναγνώρισαν ελάχιστα ελαφρυντικά.

Μπέπε Γκρίλο, ο μεγάλος νικητής

Ο ιδρυτής του Κινήματος των Πέντε Αστέρων μπορεί να μην είναι παρών στη Βουλή και τη Γερουσία, καθώς έχει καταδικασθεί για θανατηφόρο τροχαίο το 1981 και στερείται του δικαιώματος εκλογής από το... καταστατικό του κόμματός του! Ωστόσο, είναι αυτός που θα σφραγίσει και τα δύο σώματα. Αντισυστημικός και με έντονη παρουσία στο διαδίκτυο, ο γνωστός κωμικός κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά τη δυσαρέσκεια και την αγωνία των Ιταλών.

Ιταλική «νάρκη» στο ευρώ

Μέρες Μαΐου του 2012 ενδέχεται να ξαναζήσουν οι αγορές, καθώς οι πρώτες ενδείξεις μηνύματα από τις κάλπες στην Ιταλία παραπέμπουν σε ακυβερνησία και έντονη αβεβαιότητα, όπως συνέβη και μετά τις εκλογές της περασμένης Ανοιξης στην Ελλάδα.

Και εάν η χώρα μας αποτελούσε μικρό μέγεθος, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι ακόμα και ενδεχόμενη έξοδός της από την Ευρωζώνη θα ήταν διαχειρίσιμη, κανένας δεν μπορεί να υποστηρίξει το ίδιο για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, όπου πάνω από το 50% των ψηφοφόρων ψήφισαν «εναντίον της λιτότητας, εναντίον του ευρώ, εναντίον της Μέρκελ», όπως είπε ο αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Ενρίκο Λέτα.

Το μήνυμα που έστειλαν οι Ιταλοί με τα μεγάλα ποσοστά που έδωσαν στον κωμικό Γκρίλο, την επαναφορά Μπερλουσκόνι και Γκρίλο και την αποδοκιμασία που εξέφρασαν προς το πρόσωπο του «προφεσόρε» Μόντι ήταν εκκωφαντικό.

Οι αγορές το έλαβαν, όπως φάνηκε από την βουτιά του ευρώ. Το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες, όμως; Όλα πλέον θα εξαρτηθούν τώρα από την δυνατότητα εξισορρόπησης της Ιταλίας, έστω και μετεκλογικά. Το φάντασμα της λιρέτας πλανάται πάνω από τη Ρώμη.

Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

www.imerisia.gr