Σκόρπισε γέλιο στο θεατρόφιλο κοινό της Πρέβεζας η θεατρική παράσταση «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη, τη Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012.

Στο δημοτικό κηποθέατρο, είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο από νωρίς τη Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012, γνωστοί ηθοποιοί, Αριστοφάνης ήταν αυτός, οπότε η. αθυροστομία, ήταν μέσα στο πρόγραμμα. Εκπληκτικός δίχως άλλο για μια ακόμη φορά ο ηθοποιός Κώστας Κόκλας, πρόσφερε απλόχερα γέλιο στους θεατές που παρακολούθησαν τη θεατρική παράσταση «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη, εξίσου εκπληκτικοί και οι συμπρωταγωνιστές Γιώργος Πυρπασόπουλος και Παντελής Δεντάκης. Πώς θα είναι η ζωή από δω κι εμπρός; Γλέντι, κοινοκτημοσύνη σε όλα, ακόμα και στον έρωτα, αφού ο νόμος παρεμβαίνει για να διορθώσει τη φύση, δίνοντας δικαιώματα στους μη προνομιούχους ή, καλύτερα, στις μη προνομιούχες, τις γριές και τις άσχημες. Κάπως έτσι τραβάει το σχοινί ο Αριστοφάνης, σκορπίζοντας απλόχερα κωμικό υλικό μέσα στους αιώνες, χωρίς να ξέρουμε καλά καλά αν αγαπάει τις γυναίκες κι αν αντιδρά στο χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα της εποχής του. Δεν έχει καμιά σημασία άλλωστε.

Εκείνο που μετράει είναι ο τρόπος που παρουσιάζει τα στραβά και τα ανάποδα του ανθρώπου και της κοινωνίας, κι αυτό είναι που τον φέρνει τόσο φρέσκο ανάμεσά μας. Σε μια εποχή που το γέλιο το χρειαζόμαστε για ευνόητους λόγους, ο σκηνοθέτης της παράστασης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος έγραψε : Ο Αριστοφάνης ανήκει στους αγαπημένους μου. Μου ταιριάζει το χιούμορ και η αθυροστομία του, όταν με ανεξάντλητη φαντασία στήνει επί σκηνής κωμικές υποθέσεις για να σχολιάσει τα πολιτικά πράγματα της εποχής του. Δε με ενδιαφέρει καθόλου αν είναι προοδευτικός ή όχι με τη στενή έννοια, η κωμωδία πιστεύει σε δικό της θεό, και ο Αριστοφάνης ξέρει πάντα να βρίσκεται στη σωστή πλευρά: μακριά κι αλάργα από την πολιτική ορθότητα. Καταπιάστηκα πρώτη φορά με Αριστοφάνη το 2005, ανεβάζοντας τους Αχαρνείς που μου ανέθεσε το Εθνικό Θέατρο, και φέτος, στην κολασμένη συγκυρία που ζούμε, οι Εκκλησιάζουσες μου φάνηκαν η καλύτερη επιλογή για να σχολιάσουμε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας σε πολιτικό, οικονομικό και ηθικό επίπεδο. Μας χωρίζουν σχεδόν 2.500 χιλιάδες χρόνια από το πρώτο ανέβασμα του έργου, κι όμως πίσω από τις ατάκες του βλέπουμε καθαρά γνώριμες καταστάσεις και πρόσωπα. Να 'μαστε λοιπόν και πάλι με Αριστοφάνη στην Επίδαυρο, αυτή τη φορά με το Θέατρο του Νέου Κόσμου. Στις Εκκλησιάζουσες κυριαρχεί το στοιχείο της μεταμφίεσης. Οι γυναίκες μεταμφιέζονται σε άντρες για να πάρουν την εξουσία και να σώσουν την πόλη, σε μια εποχή που δεν έχουν πολιτικά (και όχι μόνο) δικαιώματα, και οι άντρες μεταμφιέζονται σε γυναίκες.

Ένα βασικό θέμα που με απασχόλησε είναι ότι ο Αριστοφάνης τον 4ο π.Χ. αιώνα δε θα μπορούσε βέβαια να φανταστεί ότι η θέση της γυναίκας στην πορεία των αιώνων θα άλλαζε αισθητά, και ιδιαίτερα τον 20ό αιώνα, με τη βοήθεια και του φεμινιστικού κινήματος: πολιτικά και εργασιακά δικαιώματα, θέση στην οικογένεια, στη ζωή και στον έρωτα. Αυτό είναι κάτι που η σκηνοθεσία δεν θα μπορούσε να μην το λάβει υπόψη της. Με αυτό το σκεπτικό έγινε και η απόδοση του κειμένου.

Δεν πήραμε μια έτοιμη μετάφραση να της φορτώσουμε και τις δικές μας προσθήκες, αλλά προτιμήσαμε να γίνει εξαρχής η δουλειά για να έχει ενιαίο ύφος το κείμενο. Μια βασική μας παρέμβαση είναι ότι η δική μας Πραξαγόρα, εκτός από πολιτικές έχει και μαντικές ικανότητες, που της επιτρέπουν να κινείται ελεύθερα μέσα στους αιώνες και να σχολιάζει την ιστορία, καθώς παρακολουθεί τη γυναίκα να κατακτά δικαιώματα και να μπαίνει στην εξουσία, θυσιάζοντας πολλές φορές τα γυναικεία της χαρακτηριστικά και τις ευαισθησίες.

Στην παράστασή μας οι γυναικείοι ρόλοι ερμηνεύονται από γυναίκες και οι αντρικοί από άντρες. Δεν ήθελα να υπονομεύσω αυτό τον ουτοπικό γυναικείο λόγο της αρχαιότητας για χάρη του γέλιου που εγγυάται ο τραβεστισμός.Μόνη εξαίρεση είναι η σκηνή με τις γριές στο τέλος του έργου. Σήμερα το βρίσκω σεξιστικό και καθόλου διασκεδαστικό να παίζουν τις γριές γυναίκες ηθοποιοί, και μάλιστα ηλικιωμένες. Στην εποχή του Αριστοφάνη τις παίζαν έτσι κι αλλιώς άντρες, και το κωμικό λειτουργούσε μέσα από αυτή τη μεταμφίεση. Νομίζω εξάλλου ότι αυτή η σκηνή έχει γκροτέσκο, αθυρόστομο και καρναβαλικό χαρακτήρα, τοποθετημένη καθώς είναι στο πλαίσιο των επινικίων για την εξουσία που πήραν οι γυναίκες. Προτιμήθηκε λοιπόν να παιχτούν οι γριές από τους άντρες του θιάσου.Τα χορικά παίζουν πάντα βασικό ρόλο στις αριστοφανικές κωμωδίες. Δεν μπορώ να φανταστώ αριστοφανικότερο μουσικό από τον Θάνο Μικρούτσικο. Ταιριάξαμε από την πρώτη μας συνεργασία, τους Αχαρνείς, και μακάρι να προλάβουμε να κάνουμε κι άλλους αριστοφάνηδες παρέα.»

Απόδοση κειμένου: Βασίλης Μαυρογεωργίου Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Σκηνικά-Κοστούμια: Άγγελος Μέντης Χορογραφίες: Αγγελική Στελλάτου Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης Μουσική διδασκαλία: Θανάσης Αποστολόπουλος. Έπαιξαν οι ηθοποιοί: Πραξαγόρα: Δάφνη Λαμπρόγιαννη Βλέπυρος: Κώστας Κόκλας Νέος: Γιώργος Πυρπασόπουλος Χρέμης: Παντελής Δεντάκης Α΄ Άντρας: Νίκος Καρδώνης Β΄ Άντρας: Στράτος Χρήστου Νέα: Γεωργία Γεωργόνη Χορός Μαίρη Σαουσοπούλου, Ντίνη Ρέντη, Πολυξένη Ακλίδη, Ειρήνη Γεωργαλάκη, Μαρία Γεωργιάδου, Γεωργία Γεωργόνη, Άντρη Θεοδότου, Κατερίνα Μαούτσου, Σωτηρία Ρουβολή, Ειρήνη Φαναριώτη, Έλενα Χατζηαυξέντη.

Σε συνομιλίες που είχαμε με τους πρωταγωνιστές της παράστασης που απήλαυσε ο κόσμος στο δημοτικό κηποθέατρο Πρέβεζας, ο Παντελής Δεντάκης σχολίασε: « Είναι αυτό το διαχρονικό που εμείς οι ηθοποιοί χρησιμοποιούμε ως εργαλείο, αλλά από την άλλη είναι θλιβερό δυστυχώς τα προβλήματα του κόσμου, είναι ίδια και κάνουν κύκλο. Είναι μια παράσταση που έχει και το χιούμορ και τον προβληματισμό και την απολαμβάνει ο κόσμος. Βρίσκει τους σημερινούς συνειρμούς και δυστυχώς το έργο περιγράφει μια κατάσταση, που είναι ακριβώς ίδια. Νομίζω ότι ο Αριστοφάνης μιλά για μια κοινωνία πόλη, που παίρνει μια γενναία απόφαση, να αλλάξει τρόπο εξουσίας, εδώ ακόμα δεν έχουμε πάρει τέτοια απόφαση. Ο κόσμος το απολαμβάνει και το απολαμβάνουμε κι εμείς στην περιοδεία μας, ανά τη χώρα.».

Από την πλευρά του ο Γιώργος Πυρπασόπουλος, υπογράμμισε: «Το έργο ούτως ή άλλως είναι πολύ επίκαιρο και για μένα προσωπικά το ότι συμμετέχω σ' αυτή την παράσταση είναι συγκινητικό, γιατί βρισκόμαστε σε ζωντανά μνημεία και κατά κάποιο τρόπο συνεχίζουμε μια παράδοση χρόνων. Το κοινό ανταποκρίνεται πάρα πολύ ωραία, πολύ θετικά κι αυτό είναι ευχάριστο. Και στην Πρέβεζα το κοινό ήταν εκπληκτικό και έχω ξανάρθει στην Πρέβεζα το 2000 με τον «Εδουάρδο».

Με τον Κώστα Κόκλα τα έχουμε ξαναπεί και μας δόθηκε η ευκαιρία με την παράσταση να τα ξαναπούμε, ο Κώστας Κόκλας τόνισε: «Αριστοφάνης «Εκκλησιάζουσες» ένα έργο που γράφτηκε το 390 π.χ. εξαιρετικά επίκαιρο, σαν να γράφτηκε σήμερα. Μια παράσταση που πήρε πάρα πολύ καλές κριτικές, πήγε καλλιτεχνικά πάρα πολύ καλά, ο κόσμος διασκεδάζει πάρα πολύ και ξέρεις το διαπιστώνουμε σε κάθε πιάτσα που πηγαίνουμε. Εντάξει η Πρέβεζα είναι μια αγαπημένη πιάτσα, είναι ένα θέατρο που έχω παίξει κι άλλες φορές, έχω έρθει άλλες δύο φορές. Το έργο χωρίς να έχουμε κάνει παρέμβαση, να το φέρουμε στο σύγχρονο, δεν έχει ανάγκη, δηλαδή ταυτίζεσαι ανατριχιαστικά με το σήμερα. Οι λεπτομέρειες είναι ανατριχιαστικές, είμαστε τυχεροί γιατί έχουμε αυτά τα κείμενα που μας λένε ποιοι είμαστε και από πού ερχόμαστε. Καλό είναι να διαβάζουμε κι εμείς και οι πολιτικοί μας και να΄χουμε το «γνωθις εαυτόν.» Ήταν μια ευχάριστη βραδιά με πολύ γέλιο που μας πρόσφεραν οι ηθοποιοί της παράστασης στο δημοτικό κηποθέατρο Πρέβεζας.

Σπύρος Πλέουρας

www.tomistinenimerosi.gr