Πολύδροσο (παλιό Βλαχώρι) Θεσπρωτίας. Απολαύστε τα video

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα παρακάτω στοιχεία τα έχουμε συλλέξει από το διαδίκτυο( site, blog, You tube, facebook, βικιπαίδεια). Εάν σε μερικά από αυτά κάποιος έχει πνευματικά δικαιώματα και δεν επιθυμεί να δημοσιευτούν ας μας τηλεφωνήσει στο 6977266641

Χριστόφορος Ευθυμίου

Απολαύστε τα video

Πολύδροσο. Παλιά ονομασία Βλαχώρι. Χωριό στα όρια των Νομών Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων.

Χωριό σε ένα πανέμορφο τόπο. Ανάμεσα στο Φαράγγι του Καλαμά, το δάσος του Ζαλόγγου και τη Λαμπανίτσα- την Ελαταριά της γεωγραφίας. Σκαρφαλωμένο στους πρόποδες του Βεντερίκου, με αγνάτιο στην επιβλητική και εμβληματική Μουργκάνα.

Η γεωμορφολογία της περιοχής, ένας ύμνος στα βουνά και τα νερά, τα ποτάμια και τις βρύσες. Νερά που κυλάνε από παντού και, θαρρείς, από πάντα! Νερά που κυλάνε μνήμες, ιστορίες, βιωμένο χρόνο. Νερά που γίνονται ουράνια λευκή θάλασσα τέτοιον καιρό, ντύνοντας με αντάρα τον αιθέρα.

Το οικιστικό περιβάλλον του χωριού, ένας ύμνος στους κατοίκους του και τα έργα τους.

Ξωκκλήσια κι εκκλησίες. Ο Άγιος Δημήτριος, του 1577, προστάτης του χωριού, στο κέντρο του χωριού. Η Παναγιά στη Ζαγορά, στην παλιά τοποθεσία του χωριού. Ο Άγιος Γεώργιος, η Μονή της Μίχλας, ο Προφήτης Ηλίας, η Αγία Παρασκευή με το ξακουστό πανηγύρι της.

Στολίδι του χωριού το Λαογραφικό Μουσείο. Το πρώτο που ιδρύθηκε - το 1971- στη Θεσπρωτία, και από τότε διαρκώς εμπλουτίζεται και πρωτοπορεί με καινοτόμες παρουσιάσεις.

Στολίδια του χωριού οι κάτοικοι και οι απόδημοί του. Ταξιδεύοντας στις διαδρομές της ανάγκης και της βιοπάλης ως  τις άκριες του κόσμου ποτέ δεν λησμόνησαν το γενέθλιο τόπο, επιστρέφοντας ξανά και ξανά, συμβάλοντας στην προκοπή του.

Στολίδια του χωριού και οι νέοι του. Αποζητούν πολύτροπα το γενέθλιο τόπο, προσφέροντας πολύκαρπα τη ζωντάνια τους για το μέλλον του. Κι αυτός ο διαδικτυακός τόπος, που διαρκώς θα εμπλουτίζεται, ένας τέτοιος καρπός είναι.

Στολίδια του χωριού και οι Σύλλογοί του, ο Φιλοπρόοδος και η Αδελφότητα. Συλλογικοί φορείς που πασχίζουν να αναδείξουν το Πολύδροσο όχι μόνο ως τόπο της συλλογικής καταγωγής και μνήμης αλλά ως κοινό τόπο ενός συλλογικού οράματος ανάπτυξης με σεβασμό στην ιστορία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον του. Φιλοπρόοδος και Αδελφότητα  πορεύονται μαζί, καρπός της συνεργασίας τους και ο κοινός διαδικτυακός τόπος www.polydroso.gr.

Πολύδροσο, ένας όμορφος τόπος για να προέρχεσαι, να έρχεσαι και να επιστρέφεις!

Πολύδροσο, ένας συναρπαστικός τόπος που σε περιμένει να τον ανακαλύψεις και να σου αποκαλυφθεί! Εδώ πάνω φυτρώνουν ωραίες ιδέες και ομορφότερα όνειρα... Εδώ η γνώση, η γνωριμία του τόπου δεν λειτουργεί σαν ανακάλυψη αλλά σαν αποκάλυψη!

Στην περιοχή του Πολυδρόσου υπάρχουν δύο σχετικά γειτονικές θέσεις (Ζαγορά, Σελιό) με σαφή υπολείμματα παλαιών οικισμών ή συγκροτημάτων οικιών. Δεν έχει γίνει ανασκαφικό έργο και δεν υπάρχει επομένως τεκμηριωμένη άποψη για την χρονολόγηση τους και την ιστορία τους. Τα λίγα αντικείμενα που βρίσκονται στο Μουσείο του Συλλόγου ( κράνος , αγνύθες, όστρακα κλπ) μαζί με τους γειτονικούς οχυρωμένους οικισμούς του φαραγγιού του Καλαμά (Οσδίνα , Ραβενή) δείχνουν ότι η περιοχή ήταν κατοικημένη από τον 4^ο π.χ. αιώνα τουλάχιστον. 

 Μετά την ρωμαϊκή κατάκτηση ( 169-7 π.χ. ) φαίνεται ότι η περιοχή γνώρισε την τύχη της υπόλοιπης Θεσπρωτίας με καταστροφή των οικισμών και αποδεκατισμό των κατοίκων.

 Η ζωή χρειάστηκε περίπου 13 αιώνες για να επανέλθει σε επίπεδο τέτοιο ώστε να αφήσει κάποια ελάχιστα τεκμήρια : τραχύ σκυφωτό βυζαντινό νόμισμα του 11-12ου μ.Χ. αιώνα , χάλκινα δακτυλίδια και σκουλαρίκι του 12^ου αι μ.Χ. , βενετσιάνικο νόμισμα του Ερ. Δάνδολου (1204) , τορνέσια 13και 14^ου ελλαδικής κοπής κλπ. Για όλους αυτούς τους αιώνες μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν με βάση αρκετά τοπωνύμια που δείχνουν κάποια μοναστική δραστηριότητα (Παρκιό, Παλιομονάστηρο , Ασκηταρειό κλπ.).

 Η βέβαιη ανασυγκρότηση της ζωής πρέπει να θεωρείται ο 16^ος αιώνας μ.Χ. όπως τεκμηριώνεται από γραπτές πηγές για την Οσδίνα (στην οποία πιθανότατα ανήκε και η περιοχή του σημερινού Πολυδρόσου ), αλλά και από τα σωζόμενα μνημεία της περιοχής ( μεταβυζαντινές εκκλησίες Οσδίνας , Αγιος Δημήτριος Πολυδρόσου με κεραμοπλαστική επιγραφή ζπε ?1577-, εκκλησίες Βροσίνας κλπ).

Η προφορική παράδοση και οι υπολογισμοί από τα γενεαλογικά δένδρα οδηγούν σε χρονολόγηση της εγκατάστασης των γνωστών και σήμερα οικογενειών (Μαρτιναίοι , Μακαίοι) γύρω στο 1800 με προέλευση από το χωριό Σωτήρα του Πωγωνίου, και με πληροφορία για προϋπάρχουσα οικογένεια στην περιοχή (Ραπελαίοι).

 Το προηγούμενο όνομα του χωριού όπως προκύπτει από αρκετά γραπτά τεκμήρια ήταν Βλαχοχώρι. Η υπόθεση που μπορεί να γίνει είναι ότι η θέση του χωριού αποτελούσε προσωρινή ή ημιμόνιμη εγκατάσταση βλάχων νομάδων κτηνοτρόφων. Όλα τα στοιχεία που υπάρχουν για την περίοδο μετά το 1800 δείχνουν αποκλειστική παρουσία μόνο ελληνόφωνων χριστιανών. 

 Η περίοδος της Οθωμανικής διοίκησης δεν είναι γνωστή με συγκεκριμένα στοιχεία. Οι ιδιοκτησίες των αγάδων της Παραμυθιάς ( Προνιαίοι) και των Φιλιατών ( Ντουτσαίοι ) , τα στοιχεία από τα συστήματα κτηνοτροφίας και καλλιέργειας , η επιστολή του Αγίου Κοσμά , η καταγραφή του Αραβαντινού , λίγες πληροφορίες για την επαναστατική κίνηση του 1854 και οι απελευθερωτικοί αγώνες του 1912-13 δίνουν μόνο αδρά την γενική ιστορική διαδρομή του χωριού.

Ο ξενιτεμός χαρακτηρίζει την ιστορία των τελευταίων 150 ετών ,με βασικότερους προορισμούς την Πόλη , Βλαχιά και Αίγυπτο μέχρι το1940 και την Γερμανία , Καναδά, Ν. Αφρική μετά το 1960.

Ο κύκλος του αίματος με τους αλβανόφωνους μουσουλμάνους έως το 1944 και οι περιπέτειες της ιταλογερμανικής κατοχής μαζί με τον εμφύλιο σπαραγμό ολοκληρώνουν την ιστορική εικόνα του χωριού.

Γλωσσικά το χωριό χαρακτηρίζεται από το βορειοδυτικό ιδίωμα με πολύ καθαρή προφορά και δάνεια από την Τουρκική και αλβανική. 

Το μεγαλύτερο τμήμα της έκτασης του Πολυδρόσου περιλαμβάνεται στην οριοθετημένη περιοχή της θέσης «Στενά Καλαμά» του δικτύου Φύση 2000 της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Έτσι αποτελεί περιοχή με ειδικό καθεστώς προστασίας και φυσικά με ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον.

 Η σημασία της περιοχής προκύπτει από την παρουσία σειράς οικοτόπων (συνολικά επτά ) με πιο σημαντικούς τα απόκρημνα ασβεστολιθικά βράχια , τα δάση δρυός και τα δάση πλατάνου.

 Η αντίστοιχη χλωρίδα περιλαμβάνει σχετικά σπάνια βραχόφιλα φυτά (Τραχηλιά, Μόλτκια, Ραμόνδα) . Η Ραμόνδα είναι μάλιστα παλαιοενδημικό των Βαλκανίων που διασώθηκε από τους παγετώνες .

Τα δάση της δρυός περιλαμβάνουν τουλάχιστον εννέα διαφορετικά είδη αειθαλούς και φυλλοβόλου δρυός και εντυπωσιακή σειρά υβριδίων τους.

 Εξαιρετική είναι η ποιότητα των οικοτόπων εξεταζόμενη ως προς την σύνθεση και την διατήρηση τους : περιλαμβάνουν σε άριστη ανάπτυξη πλουσιώτατη σειρά αντιπροσωπευτικών ειδών , στοιχεία που σπάνια συναντώνται πλέον σε άλλες περιοχές.

 Η ορνιθοπανίδα και ιδιαίτερα τα αρπακτικά πουλιά αποτελούν άλλο σημαντικό παράγοντα οικολογικής σημασίας. Το 40% περίπου των ειδών είναι σε καθεστώς προστασίας.

 Η παρουσία της Βίδρας δίνει το στίγμα της σημαντικής πανίδας (θηλαστικά), που υπάρχει στο φαράγγι , η οποία όμως ακόμη δεν έχει καταγραφεί επαρκώς (νυχτερίδες , τρωκτικά αλλά και σαρκοφάγα και αρτιοδάκτυλα ). Το ίδιο ισχύει και για την ιχθυοπανίδα ( πέστροφα κλπ) και για την ερπετοπανίδα . Από όσα είναι μέχρι τώρα καταγραμμένα περίπου σαράντα είδη υπάγονται σε κάποιο καθεστώς προστασίας.

 Τό φυσικό περιβάλλον συμπληρώνουν εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί και η παρουσία του Καλαμά . Τα Στενά Καλαμά αποτελούν ένα από τα λίγα φαράγγια με παρουσία σημαντικού ρεύματος νερού ακόμα και το καλοκαίρι.

 Η συνολική εικόνα διαμορφώνεται και από την παρουσία αξιόλογων ιστορικών μνημείων ( Κάστρο Παλαιοσδίνας , Ραβενής , Γέφυρα Παλαιοσδίνας , Μύλος Αναβρυστικού ).

Η επίσκεψη στο φαράγγι του Καλαμά προσφέρει γνωριμία με υψηλής οικολογικής σημασίας οικοτόπους , αναψυχή , φυσική άσκηση , αισθητική απόλαυση και ιστορικό ενδιαφέρον.

Λαογραφικό Μουσείο Πολυδρόσου

Ο Φιλοπρόοδος Σύλλογος Πολυδροσιτών ίδρυσε το πρώτο Λαογραφικό Μουσείο του Νομού Θεσπρωτίας το 1971. Η συλλογή ξεκίνησε με αντικείμενα από την, τότε, υπό ανακαίνιση εκκλησία του Αγίου Δημητρίου . Η έκθεση του Μουσείου ανακαινίστηκε το 1993. Μέχρι την επέκταση του 1998 διέθετε μόνο μία αίθουσα για την έκθεση των αντικειμένων εμβαδού 21 τ.μ. . Έκτοτε διαθέτει τρεις χώρους συνολικού εμβαδού περι τα 80 τ.μ.. και αποθήκη .

Η συλλογή αποτελείται από 950 αντικείμενα . Εκτός από 40 περίπου που προέρχονται από γειτονικά χωριά τα υπόλοιπα είναι από το χωριό.

Για την ώρα η τεκμηρίωση των αντικειμένων γίνεται χειρόγραφα με τήρηση στοιχειώδους μητρώου και δελτίων εισαγωγής . Δειγματοληπτικά έχει ξεκινήσει ηλεκτρονική τεκμηρίωση.

Η έκθεση περιλαμβάνει τις εξής ενότητες που αναπτύσσονται σε διακριτές επιφάνειες ή προθήκες :

· ιστορικά ευρήματα και εκκλησιαστικά αντικείμενα

· το σπίτι

· η οικοσκευή

· η υφαντική

· η ραπτική και τα παραδοσιακά ενδύματα

· η κτηνοτροφία και γεωργία

· το καφενείο - εμπορικό

· το κυνήγι

· η ξενιτιά

Το Μουσείο παρουσιάζει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής με υλικά τεκμήρια τα χρηστικά αντικείμενα που διασώζει στην συλλογή του. Στόχος είναι οι νέοι που επισκέπτονται το Μουσείο να αποκομίζουν μια συνοπτική αλλά ζωντανή αντίληψη των συνθηκών ζωής, των προσαρμογών των κατοίκων και των λύσεων και της αισθητικής που ανέπτυξαν καθώς και της τοπικής παραγωγής και οικονομίας.

Είναι ίσως το μοναδικό Μουσείο στην Ήπειρο που παρουσιάζει αυτόνομα την δράση των χωριανών στην ξενιτιά με συγκεκριμμένη τεκμηρίωση.

Το Μουσείο λειτουργεί με εθελοντική προσφορά εργασίας. Δυνατότητα επίσκεψης μόνο με προσυνενόηση . Η ξενάγηση διαρκεί ανάλογα με το ενδιαφέρον του επισκέπτη , συνήθως περί τα 40 λεπτά.

Το Μουσείο του Πολυδρόσου εμπλουτίζεται, επεκτείνοντας τους χώρους των εκθέσεών του και τους τομείς των εκθεμάτων με καινοτόμες παρουσιάσεις. Νέα έργα επέκτασης κι εμπλουτισμού ξεκίνησαν το 2008 και περατώθηκαν το 2010, με την ενότητα που παρουσιάζει την σχέση των κατοίκων του χωριού με τα Γράμματα, παρουσιάζεται εξέλιξη της εκπαίδευσης και πολλά γραπτά ντοκουμέντα .

Τηλέφωνα επικοινωνίας :

 Γιώργος Παπαγιαννάκης , Πρόεδρος ΦΣΠ

Θωμάς Φώτσης,  Υπεύθυνος Μουσείου ,

Λουκάς Μάκος

Ο Αϊ Δημήτρης Πολυδρόσου

Η εικόνα που αντικρίζουμε σήμερα ατενίζοντας την εκκλησιά  οφείλεται στην ανακαίνιση - αναστήλωση που έγινε το 1970. Το μόνο παλιό στοιχείο που είναι εμφανές είναι η κεραμοπλαστική επιγραφή πάνω από την κόγχη  του ιερού που φέρει τα γράμματα ΖΠΕ΄, και δηλώνουν το έτος κτίσεως του ναού, σύμφωνα με την αρχαιοελληνική γραφή και τον βυζαντινό τρόπο χρονολόγησης. ΖΠΕ΄ σημαίνει 7085 έτη από κτίσεως κόσμου. Αφαιρώντας από το 7085 τον αριθμό 5508 προκύπτει το έτος 1577( κατά τους 70 σοφούς που μετέφρασαν την Παλαιά Διαθήκη στην αρχαιοελληνική γλώσσα στην Αλεξάνδρεια  τον β΄π. Χ. αιώνα, τότε  δημιουργήθηκε  ο κόσμος) . Κάτω από το παχύ στρώμα του σοβά υπάρχει ο πετρόκτιστος τοίχος πάνω στον οποίο στερεώθηκε η επιγραφή και κάτω από αυτόν ακόμα παλαιότερος τοίχος. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι υπάρχουν τάφοι και κάτω από τα θεμέλια οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπήρχε ακόμα πιο παλιός ναός στον ίδιο χώρο . Αυτό συμβαδίζει και με το γεγονός ότι διασώζεται στη μονή Σωσίνου,( κοντά στον Παρακάλαμο ) στο βιβλίο της Προσκομιδής προς μνημόνευση, εγγραφή με ονόματα κατοίκων Βλαχωρίου, της εποχής του 15ου αιώνα.

Σύμφωνα με διηγήσεις παλαιοτέρων χωριανών που καταγράφηκαν, ο Αϊ-Δημήτρης επλήγη δύο φορές από πυρκαϊά, η πρώτη είναι άγνωστη, ενώ η δεύτερη ήταν το έτος 1888. Για την μορφή του ναού πριν από αυτήν την χρονολογία δεν έχουμε πληροφορίες. Εκείνο το έτος έγινε μια αναστήλωση που έδωσε την βασική τοιχοδομή που διασώζεται μέχρι σήμερα.  Μάλιστα πριν την αναστήλωση του 1888 υπήρχε η σκέψη ο ναός να κτισθεί στην θέση που είναι ο Αϊ-Λιάς σήμερα ,  όμως  αυτό τελικά δεν έγινε χάρη στη σθεναρή αντίδραση του Χρήστου Δημ. Μαρτίνη  ( διήγηση Σωτηρ. Αποστ. Μαρτίνη ) .Τότε προστέθηκε το τμήμα από την σημερινή κύρια είσοδο και δυτικά  αυτής ( πρώην γυναικωνίτης ), καθώς και το αίθριο  στη βόρεια πλευρά του ναού( χαγιάτι ). Το έτος 1910 ανοικοδομήθηκε το παλιό καμπαναριό. Από την φάση 1888 - 1970 διασώζονται πολλές φωτογραφίες, τμήματα του τέμπλου, εικόνες του έτους 1889, ο μπρούτζινος πολυέλαιος, αρκετά λειτουργικά βιβλία και ιερά σκεύη. Πολλά από αυτά βρίσκονται στο Μουσείο του χωριού. Αξίζει να αναφέρουμε ότι διασώθηκε χάλκινο ρωμαϊκό κράνος του 2ου π.Χ. αιώνα που είχε χρήση καρβουνοδοχείου, το σήμαντρο, ένα Ευαγγέλιο του έτους 1811 και ένα Τετραβάγγελο που δεν φέρει ημερομηνία , η γραφή του όμως παραπέμπει στις πρώτες έντυπες εκδόσεις ( αρχές 17ου αιώνα ). Ο ναός δεν ήταν αγιογραφημένος σε αυτήν την χρονική περίοδο, εκτός από μία μόνο τοιχογραφία στην κόγχη της Προσκομιδής ,  άγνωστης χρονολογίας , η οποία δυστυχώς δεν διασώθηκε, αλλά αντικαταστάθηκε με νεώτερη το 1971 ( Η Άκρα Ταπείνωσις ). Γύρω από το ναό ήταν το νεκροταφείο  και στην δυτική πλευρά του υπήρχε οστεοφυλάκιο. Με τις εργασίες ανακαίνισης ο χώρος ανασκάφθηκε και διαπιστώθηκαν τρία επίπεδα ταφής ,όλα τα οστά συγκεντρώθηκαν σε μεταλλικά κιβώτια και μεταφέρθηκαν στο νέο Κοιμητήριο στα όρια του οικισμού.

Στη φωτογραφία φαίνεται η νότια πλευρά του ναού,  ο πέτρινος περίβολος και το παλιό κοιμητήριο, όπως ήταν πριν τις εργασίες αναμόρφωσης . Εντύπωση προκαλούν τα τρία ( μοναδικά) μικρά και υπερυψωμένα παράθυρα.

Στη βόρεια πλευρά του χώρου υπήρχε πέτρινο κτήριο με ισόγειο και όροφο , ονομαζόμενο κονάκι, που χρησιμοποιήθηκε σαν σχολείο μέχρι το 1930 και σαν κατοικία του ιερέα ή του δάσκαλου όταν ήταν ξενοχωρίτες και κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1950. Ο χώρος που καταλάμβανε έγινε κήπος και τοποθετήθηκε εκεί η προτομή του Αναστ. Αναγνωστόπουλου.  Κατά μια πληροφορία χτίσθηκε το  1864.Το έτος 1875  ήταν γραμμένο στο κτηματολόγιο του ναού, που διασώζεται στη Μητρόπολη Παραμυθιάς, χαρακτηρισμένο ως σχολείο. Σύμφωνα με μια θεωρία των ερευνητών ο ναός σε μια πρώιμη φάση του ήταν μοναστήρι ή μετόχι μονής και το κτίσμα αυτό  ήταν το κελί ( κονάκι ) των μοναχών.

Την ανανεωτική μανία του 1970 δεν απέφυγε ούτε η Αγία Τράπεζα, της οποίας η πλάκα εντοιχίσθηκε στο νέο καμπαναριό και όλα κατέληξαν σε μια λαμπρή τελετή εγκαινίων υπό τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Μακαριστό Νικόλαο. Διασώθηκε  όμως  ως είχε το εξαιρετικό λιθόστρωτο δάπεδο, που στην αρχή καλύφθηκε εξ ολοκλήρου με μία μοκέτα , σήμερα όμως φαίνεται  στην παλιά του μορφή.

Όλη η διαδικασία ανακαίνισης διασώζεται στο " ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΕΩΣ Ι. Ν. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ" που εκδώθηκε με επιμέλεια Χρυσοστόμου Λαμπρίδη, ο οποίος ως Πρόεδρος της Ερανικής Επιτροπής αλλά και εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου είχε ουσιαστική συμμετοχή σε κάθε επί μέρους ζήτημα.  Όπως ο ίδιος πολλές φορές ανέφερε συγκεντρώθηκαν τότε περίπου 1.100.000 δραχμές , ποσό αντίστοιχο με περισσότερες από 4.000 χρυσές λίρες Αγγλίες , ή 1.200.000 σημερινά ευρώ!!! Σε αυτό το λεύκωμα μπορεί κανείς να διαβάσει την ιστορία του ναού, να δει  παλιές φωτογραφίες, πρόσωπα που πρωταγωνίσθησαν τότε και περιγραφή της ημέρας των εγκαινίων. Ο Χρυσόστομος Λαμπρίδης ήταν το πρόσωπο που όχι μόνον στα έργα του Αγίου Δημητρίου ήταν ο προεξάρχων αλλά και σε όλα τα έργα εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος είχε συμμετοχή και πρωτοβουλία για σχεδόν μισόν αιώνα. Για την όλη δράση του  ανακηρύχθηκε Μεγάλος Ευεργέτης και  τιμήθηκε με " Αργυρόν Μεγαλόσταυρον " του Αγίου Δημητρίου  από τον Μητροπολίτη Σεβ/το κ. Τίτο , μετά από πρόταση του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου , την 26η Οκτωβρίου 2007 στις εκδηλώσεις για τα 430 έτη του ναού. 

( 26-10-2007, φωτογραφικό στιγμιότυπο από τις εκδηλώσεις για τα 430 χρόνια του Αγ. Δημητρίου ) 

Η παλαιότερη αρχειακή αναφορά που υπάρχει στη Μητρόπολη Παραμυθιάς σχετικά με την Εκκλησία Βλαχωρίου είναι του έτους 1827, όπου και αναφέρεται ότι το χωριό τότε είχε 13 σπίτια. Εκείνη την χρονολογία αναφέρονται δύο ιερείς στο χωριό. Ο ένας ήταν ο παπα-Γιώτης Μαρτίνης γόνος του γενάρχη των Μαρτιναίων  και πρώτου κατοίκου της νεώτερης ιστορικής φάσης του χωριού Τάση-Μαρτίνη. Στη συνέχεια τον διαδέχτηκε ο παπα-Γιάννης άγνωστων λοιπών στοιχείων. Ακολούθησε ο παπα-Γιώτης  ( Μάκος ) που ήταν εφημέριος το 1888 όταν καταστράφηκε ο ναός από πυρκαϊά. Για κάποιο χρονικό διάστημα μετά τον θάνατό του εξυπηρέτησε την ενορία ο παπα-Μάρκος  ( Ράπελλας )  που ήταν πρωτοπρεσβύτερος και  εφημέρευσε κυρίως στο Σοπετσέλι ( Δίλοφο ) Ζαγορίου. ( + 1906 )  Στη συνέχεια ο παπα-Θόδωρος ( Μαρτίνης )  που πέθανε το 1918 ,είχε διατελέσει σε μοναστήρι όπως φανερώνει ο τίτλος "Σακελλίων" που υπογράφει σε έγγραφο του 1898 και τον διαδέχτηκε  ο παπα- Δημήτρης ( Διώχνος  +1926 ).  Στα επόμενα 22 χρόνια το χωριό εξυπηρετήθηκε από ξενοχωρίτες ιερείς, παπα-Σπύρος ( Γκοντόρης)  από Ραβενή , 1927-1928, παπα-Νικόλας ( Πούλιας ) από Γρίμποβο ( 1928-1943) , τα επόμενα πέντε χρόνια  κατά σειρά οι  παπα- Κώστας από Δοβλά, παπα-Σωτήρης από Ελευθεροχώρι, παπα-Φίλιππας από Ραβενή, παπα- Γιώργης από Ζάλογγο, παπα- Δημήτρης από Φτέρη και Παπα- Κώστας από Οσδίνα. Από το 1948 μέχρι τις 23-12-1978  εφημέρευσε ο χωριανός μας  παπα- Χρήστος ( Μπούντας ) . Επί της εφημερίας του έγιναν όλα τα αναστηλωτικά έργα των ιερών ναών του χωριού μας. Ο παπα- Χρήστος το 1948 φοίτησε για λίγο στην Ιερατική Σχολή Βελλάς και αργότερα έλαβε τον τίτλο του " Οικονόμου". Μετά τον θάνατό του υπηρέτησαν στο χωριό μας τρεις ιερείς μέχρι την 7-3-1999. Ο παπα-Βασίλης Πέτσης από την Τσορίλλα, ο παπα- Λευτέρης Μπούρμας από το Νεοχώρι και ο παπα- Γρηγόρης Χρήστου από την Οσδίνα. Στη συνέχεια ανέλαβε ο χωριανός παπα-Δημήτρης Μαρτίνης που χειροτονήθηκε Διάκονος  στις 8-11-1998 και φοίτησε για τέσσερα χρόνια στη Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς. Υπηρέτησε  συγχρόνως  ως το 2009  για 7,5 χρόνια στο Γραφείο Διοίκησης της Ιεράς Μητροπόλεως Παραμυθίας και από το 2009 τοποθετήθηκε μέλος του Ηγουμενοσυμβουλίου της Ι. Μ. Παγανιών με αρμοδιότητα και ευθύνη   του Ιερού Μετοχίου Μίχλας.

Στο αρχείο γάμων της Μητρόπολης διασώζονται οι τελεσθέντες γάμοι από το 1900 και μετέπειτα με πρώτο Βλαχωρίτικο γάμο εκείνου του έτους , αυτόν του Ευάγγελου Αν. Λαμπρίδη με την σύζυγό του Μαρία. Διασώζεται επίσης και παλαιότερο σημείωμα , εγγυητικόν ελευθερογαμίας του Ιωάννου Διώχνου με την Αγγελική Μαρτίνη,  του έτους 1898 , το προαναφερθέν με την υπογραφή του ιερέως " Σακελλίων Θεόδωρος" .

Από τους ιεροψάλτες που για πολλά χρόνια υπηρέτησαν το ναό ξεχωρίζουν στις αρχές του 20ου αιώνα ο Γεώργιος Λάμπρου,( +1952)  στη συνέχεια ο Ιωάννης Φώτσης ( +1993) και από το 2001 ο Γεώργιος Απ. Μαρτίνης που είναι και ο Πρόεδρος του χωριού με την μεγαλύτερη θητεία. 

Από το 2009 και μετέπειτα το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο έβαλε σαν στόχο της 10/ετίας την όσο το δυνατόν  πλησιέστερη αποκατάσταση και ανάδειξη του ναού στην μορφή που είχε πριν τις αναστηλωτικές εργασίες του 1970 ώστε να ανταποκρίνεται  η εξωτερική τουλάχιστον εμφάνιση του στις απαιτήσεις του όρου " Διατηρητέο Μνημείο". Ήδη το 2011 υπάρχει έτοιμη μελέτη " ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ " που έχει εγκριθεί από την αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία και υποβλήθηκε στην Περιφέρεια Ηπείρου με καλές αξιώσεις:

www.romiazirou.blogspot.gr