Η Μαζαρακιά είναι δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Ηγουμενίτσας του
νομού Θεσπρωτίας. Ανήκε στην άλλοτε επαρχία
Μαργαριτίου. Βρίσκεται νότια της
Ηγουμενίτσας και βόρεια από το Μαργαρίτι.
Σύμφωνα με την τελευταία
διοικητική διαίρεση αποτελεί έδρα τοπικής κοινότητας
της δημοτικής ενότητας
Μαργαριτίου του Δήμου Ηγουμενίτσας. Ο πληθυσμός του
το 1928 ήταν 1209
κάτοικοι. Το 2001 αριθμούσε 525 κατοίκους. Εκκλησιαστικά
υπάγεται στη
Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας.
Η εκκλησία του χωριού
είναι αφιερωμένη στον Άγιο Αθανάσιο.
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου
(ενοριακός ναός) χτίστηκε το 1967
και ξαναχτίστηκε το 1980 καθότι είχε
καταστραφεί από σεισμό.
Ο ναός του Αγίου Αθανασίου γιορτάζει στις 21
Μαΐου (Κωνσταντίνου και Ελένης)
σε
ανάμνηση της μάχης στο Πόποβο με τους Γερμανούς, γιατί οι περισσότεροι
κάτοικοι της Μαζαρακιάς είναι
Ποποβίτες.
Η εκκλησία της Παναγιάς (1977)
Στα 1650 με 1750 το χωριο αυτό
εξισλαμίστηκε ολοκληρωτικά,
κάποιοι
λίγοι κάτοικοι που παρέμειναν χριστιανοί εγκαταστάθηκαν σε
αλλα κοντινά χωρια όπως το Καρτέρι η Σενιτσα και αλλα,
τα οποια ήταν
χριστιανικά, για να
αποφύγουν τις ταπεινώσεις και τις δολοφονίες από
τους τουρκαλβανούς και τους εξισλαμισμένους
συγχωριανούς τους.
Ιστορία
της Μαζαρακιάς
Την
Μαζαρακιά την συναντούμε με το σημερινό της όνομα απο την εποχή του 1551, όπου
ήταν επαρχία
(Naxigie) με το όνομα Μαζαράκη, και περιελάμβανε 38 χωρια.
Ο Τούρκος
περιηγητής Ελβια Τσελεμπή, που πέρασε απο την Μαζαρακιά το 1613, αναφέρει
ότι ειχε 35
χωρια και ότι κατακτήθηκε απο τον Gedik Ahmed Πασα, επί βασιλείας του
σουλτάνου
Beyazit του
2ου Βελη (1481-1512. Το 1613 που πέρασε ο Ελβια Τσελεμπή απο την περιοχή,
αναφέρει ότι η
έδρα της επαρχίας της Μαζαρακιας, μεταφέρθηκε αργότερα στο Μαργαρίτι,
χωρίς
να προσδορίζει ποτε έγινε αυτό.
Αυτό
επιβεβαιώνεται απο το φορολογικό μητρώο που είχαν οι Τούρκοι στην περιοχή, όπου
με βάση αυτό,
εισέπρατταν τους φόρους κάθε χωριου και μπορούσαν να ελέγχουν τους
φοροεισπράκτορες,
οι οποιοι ήταν κάτοικοι των χωριων με αυξημένες αρμοδιότητες και
αξιώματα απο
τον κατακτητή. Ήταν προφανές ότι οι περισσότεροι απο αυτούς, λόγο
συμφερόντων,
αλλα και ασφυκτικών πιέσεων, άλλαζαν το θρήσκευμα, εξασφαλίζοντας την
ζωή και την
περιουσια τους, και αργότερα σφετερίζονταν τα κτήματα και τα κοπάδια
των χριστιανών
συγχωριανών τους.
Σύμφωνα με εγκυρότατα ιστορικά στοιχεια που έχουμε στην
διάθεση μας για την Θεσπρωτία
συνολικά και
τις επαρχίες της στην περίοδο του 1500 και μετέπειτα αντλούμε σημαντικότατες
πληροφορίες
για την περιοχή της τωρινής Δημοτικής Ενότητας Μαργαριτίου σε παλαιότερες
εποχές.
Για την
Μαζαρακιά βρίσκουμε λοιπόν να γίνετε λόγος για την ισχυρότατη έδρα των
Μαζαρακαιων,
η οποια
αργότερα μεταφέρθηκε στον Καζα Μαργαριτίου. Σύμφωνα με τους ιστορικούς
ερευνητές,
οι έριδες των
Μπέηδων της Μαζαρακιας και του Κουτσι (Πολυνέρι), αποδυνάμωσαν αυτούς
και οι Μπέηδες
του Μαργαριτίου, έχοντας στην κατοχή τους τεράστιες εκτάσεις και πλούτο,
τράβηξαν το
ενδιαφέρον του κατακτή και έτσι η έδρα της Μαζαρακιας πέρασε στα χερια
των
Μαργαριτιωτων Μπέηδων, στην περίοδο 1550 με 1600.
Άλλοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η αλλαγή της έδρας
έγινε στην περίοδο του 1739.
Παρα κάτω σας παρουσιάζουμε ένα μέρος απο μια εργασία
της Ευαγγελίας Μπαλτά
:σχετικά με ορισμένα γεγονότα που αφορούν την
Μαζαριακιά και το γειτονικό Μαργαρίτι.
<< Ευαγγελία Μπαλτά (με τη
συνεργασία του Φεχμί Γιλμάζ και της Filiz Γιασαρ), (Τσαμουριά
- Ninenteenth
Century Ottoman Θεσπρωτία), Thesprotia Expedition towards a Regional
History,
επιμέλεια: Björn Forseη, Helsinki 2009, σ. 245-273<<.
The nahiye of Mazaraki
In 1551, the
nahiye of Mazaraki, which was later renamed the nahiye of Margariti,
included 38 villages, whereas in 1613 it had 35.86 Evliya Çelebi noted that in 1670
the nahiye had 40 villages and that the region was conquered by Gedik Ahmed Paşa
in the reign of Sultan Βeyazit II Veli (1481-1512).87 In 1551, the census taken (ΤΤ 273)
of the tax-paying population recorded in a special category the müsellem, that is,
peasants exempt from tax on account of their Military
service, in 20 villages in the nahiye.
The record of these persons was always accompanied by a standard note of their
privileged status.88 The names of the müsellem are Gin, Gön, Leka, Andriya,
Buya, Ilya, Bali, Bola, Giorgo and others. Without a doubt, these men were
members of local Albanian tribes who continued after the Ottoman conquest
to serve as supplementary military corps. They do not appear,
however, in the register for 1613. It is also striking that Mazaraki
(modern Mazarakia), the seat of the most powerful tribe
of the Mazarakaioi, does not appear in the two tax registers ΤΤ 273 andΤΤ 608, although it appeared in the registers of the head tax which we
investigated and was even categorized as a town (nefs-i Mazarak).89 The fact
that Mazaraki is not recorded in the tax registers should not be attributed to
the inhabitants’ tax-exempt Status since in such a case this
status would be noted in the register, as we confirm in the case, for
example, of Sagiada and other villages. Probably Mazaraki’s tax revenues had
been granted asa timar for officials in another kaza. We should also note the
striking fact that Margariti (Margiliç) was recorded in both registers as possessing a
minute population (17 households in 1551 and 20 in 1613).
In 1571 its citadel was besieged and destroyed by Venetian forces and
inhabitants from the Ionian islands, Parga and Paramythia.90 P. Oikonomou
notes that Venier destroyed the citadel of Margariti ‘because it had become
a stronghold for elements threatening the Venetian possessions.
The Venetians ascribed such importance to the fall of Margariti that
a painting of the occasion was commissioned for the ducal palace in Venice.
Μετάφραση του ανωτερου κειμένου απο αγγλικά στα ελληνικά:
<< Η Επαρχεία Μαζαρακίου το 1551
Η Επαρχεία Μαζαρακίου, (Μαζαρακιάς) η οποία μετά ονομάστηκε Επαρχεία
Μαργαριτίου, απαρτιζόταν από 38 Χωριά, ενώ το 1613 είχε 35.
Ο Evliya Çelebi σημειώνει ότι το 1670 η Επαρχεία είχε 40 χωριά και
κατακτητής της ήταν ο Πασάς Τζεδήκ Αχμέτ κατά την κυριαρχία του Σουλτάνου
Μπεγιαζήτ Βελή του 2ου (Sultan Beyazit II Veli 1481 – 1512). Στην απογραφή των
φορολογούμενων του 1551 (ΤΤ273), οι Μουσουλμάνοι καταγράφτηκαν σε ειδικό
καθεστώς, αυτό των Αγροτών που απαλλάσσονταν από φόρους λόγο της
στρατιωτικής τους θητείας. Την απογραφή τους πάντα ακολουθούσε υπόμνημα με
την προνομιακή τους θέση. Μερικά από τα ονόματα των Μουσουλμάνων ήταν,
Γκιν, Γκιον, Αντρίγια, Μπούγια, Ίλια, Μπάλη, Μπόλα, και Γιωργο. Αναμφισβήτητα,
αυτοί ήταν μέλη τοπικών Αλβανικών φυλών που συνέχισαν να ασχολούνται
σαν συμπληρωματικές στρατιωτικές δυνάμεις. Αυτά τα ονόματα δεν υπάρχουν όμως
στην απογραφή του 1613. Επίσης ενδιαφέρων είναι ότι το Μαζαράκι,
(σημερινή Μαζαρακιά) οι έδρα της ποιο δυνατής φυλής των Μαζαρακαίων,
δεν αναφέρεται σε 2 φορολογικά μητρώα, ΤΤ273 και ΤΤ608, παρόλο που
είχε καταγραφή στο κύριο φορολογικό μητρώο το οποίο ερευνήσαμε και είχε
καταταχθεί ως κωμόπολη (nefs-i Mazarak). Το γεγονός ότι το Μαζαράκι δεν καταγράφετε
σε αυτά τα μητρώα δεν μπορεί να αποδοθεί στο φοροαπαλλακτικό καθεστώς των
κατοίκων γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα υπήρχε υπόμνημα στο μητρώο όπως αυτό
που βρήκαμε στην περίπτωση της Σαγιάδας και άλλων χωριών.
Πιθανό είναι ότι οι φόροι χρεώθηκαν υπέρ χορήγησης γης σε υπάλληλους σε άλλες
δικαιοδοσίες (τιμάρ). Το Μαργαρίτι, καταγράφετε στα 2 μητρώα και αξιόλογο γεγονός
είναι ότι φέρετε να έχει μικρό πληθυσμό, (17 σπίτια το 1551 και 20 το 1613).
Το 1571 το κάστρο του πολιορκείτε και καταστρέφετε από Βενετικές δυνάμεις και
κατοίκους των Ιώνιων Νήσων, Παραμυθιάς και Πάργας. Ο Φ. Οικονόμου γράφει ότι
οι Βενετοί κατέστρεψαν το φρούριο του Μαργαριτίου « Διότι είχε αναπτυχθεί σε φρούριο
επικίνδυνων στοιχείων για τις Βενετικές κατακτήσεις». Η Βενετοί, απέδωσαν τόση
σημαντικότητα στο «πέσιμο» του Μαργαριτίου, που ανέθεσαν την απεικόνιση σε
πίνακα ο οποίος βρίσκετε στο Παλάτι του Δούκα της Βενετίας >>.
Εδώ κάνουμε μια επισήμανση την οποια θεωρούμε απαραίτητη.
Η αναφορά που γίνετε για τους κατοικους του Μαργαριτίου, 17 σπίτια είναι λάθος,
της κυριας Μπαλτά, καθότι, ο τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή το έτος 1670
αναφέρει ότι το Μαργαρίτι είχε 200 σπίτια εντός της ακροπόλεως και 1200 στην περιφέρεια.
Ειδική αναφορά γίνετε επίσης στις πολλές βρύσες που είδε στο Μαργαρίτι
(τέσσερις τον αριθμό) και ωραιότατους κήπους με πεντανόστιμα σύκα....
Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο βιβλίο του
Χρονογραφία Ηπείρου, αναφέρει ότι το 1815, το Μαργαρίτι είχε 8.500 κατοικους !!!
included 38 villages, whereas in 1613 it had 35.86 Evliya Çelebi noted that in 1670
the nahiye had 40 villages and that the region was conquered by Gedik Ahmed Paşa
in the reign of Sultan Βeyazit II Veli (1481-1512).87 In 1551, the census taken (ΤΤ 273)
of the tax-paying population recorded in a special category the müsellem, that is,
peasants exempt from tax on account of their Military
service, in 20 villages in the nahiye.
The record of these persons was always accompanied by a standard note of their
privileged status.88 The names of the müsellem are Gin, Gön, Leka, Andriya,
Buya, Ilya, Bali, Bola, Giorgo and others. Without a doubt, these men were
members of local Albanian tribes who continued after the Ottoman conquest
to serve as supplementary military corps. They do not appear,
however, in the register for 1613. It is also striking that Mazaraki
(modern Mazarakia), the seat of the most powerful tribe
of the Mazarakaioi, does not appear in the two tax registers ΤΤ 273 andΤΤ 608, although it appeared in the registers of the head tax which we
investigated and was even categorized as a town (nefs-i Mazarak).89 The fact
that Mazaraki is not recorded in the tax registers should not be attributed to
the inhabitants’ tax-exempt Status since in such a case this
status would be noted in the register, as we confirm in the case, for
example, of Sagiada and other villages. Probably Mazaraki’s tax revenues had
been granted asa timar for officials in another kaza. We should also note the
striking fact that Margariti (Margiliç) was recorded in both registers as possessing a
minute population (17 households in 1551 and 20 in 1613).
In 1571 its citadel was besieged and destroyed by Venetian forces and
inhabitants from the Ionian islands, Parga and Paramythia.90 P. Oikonomou
notes that Venier destroyed the citadel of Margariti ‘because it had become
a stronghold for elements threatening the Venetian possessions.
The Venetians ascribed such importance to the fall of Margariti that
a painting of the occasion was commissioned for the ducal palace in Venice.
Μετάφραση του ανωτερου κειμένου απο αγγλικά στα ελληνικά:
<< Η Επαρχεία Μαζαρακίου το 1551
Η Επαρχεία Μαζαρακίου, (Μαζαρακιάς) η οποία μετά ονομάστηκε Επαρχεία
Μαργαριτίου, απαρτιζόταν από 38 Χωριά, ενώ το 1613 είχε 35.
Ο Evliya Çelebi σημειώνει ότι το 1670 η Επαρχεία είχε 40 χωριά και
κατακτητής της ήταν ο Πασάς Τζεδήκ Αχμέτ κατά την κυριαρχία του Σουλτάνου
Μπεγιαζήτ Βελή του 2ου (Sultan Beyazit II Veli 1481 – 1512). Στην απογραφή των
φορολογούμενων του 1551 (ΤΤ273), οι Μουσουλμάνοι καταγράφτηκαν σε ειδικό
καθεστώς, αυτό των Αγροτών που απαλλάσσονταν από φόρους λόγο της
στρατιωτικής τους θητείας. Την απογραφή τους πάντα ακολουθούσε υπόμνημα με
την προνομιακή τους θέση. Μερικά από τα ονόματα των Μουσουλμάνων ήταν,
Γκιν, Γκιον, Αντρίγια, Μπούγια, Ίλια, Μπάλη, Μπόλα, και Γιωργο. Αναμφισβήτητα,
αυτοί ήταν μέλη τοπικών Αλβανικών φυλών που συνέχισαν να ασχολούνται
σαν συμπληρωματικές στρατιωτικές δυνάμεις. Αυτά τα ονόματα δεν υπάρχουν όμως
στην απογραφή του 1613. Επίσης ενδιαφέρων είναι ότι το Μαζαράκι,
(σημερινή Μαζαρακιά) οι έδρα της ποιο δυνατής φυλής των Μαζαρακαίων,
δεν αναφέρεται σε 2 φορολογικά μητρώα, ΤΤ273 και ΤΤ608, παρόλο που
είχε καταγραφή στο κύριο φορολογικό μητρώο το οποίο ερευνήσαμε και είχε
καταταχθεί ως κωμόπολη (nefs-i Mazarak). Το γεγονός ότι το Μαζαράκι δεν καταγράφετε
σε αυτά τα μητρώα δεν μπορεί να αποδοθεί στο φοροαπαλλακτικό καθεστώς των
κατοίκων γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα υπήρχε υπόμνημα στο μητρώο όπως αυτό
που βρήκαμε στην περίπτωση της Σαγιάδας και άλλων χωριών.
Πιθανό είναι ότι οι φόροι χρεώθηκαν υπέρ χορήγησης γης σε υπάλληλους σε άλλες
δικαιοδοσίες (τιμάρ). Το Μαργαρίτι, καταγράφετε στα 2 μητρώα και αξιόλογο γεγονός
είναι ότι φέρετε να έχει μικρό πληθυσμό, (17 σπίτια το 1551 και 20 το 1613).
Το 1571 το κάστρο του πολιορκείτε και καταστρέφετε από Βενετικές δυνάμεις και
κατοίκους των Ιώνιων Νήσων, Παραμυθιάς και Πάργας. Ο Φ. Οικονόμου γράφει ότι
οι Βενετοί κατέστρεψαν το φρούριο του Μαργαριτίου « Διότι είχε αναπτυχθεί σε φρούριο
επικίνδυνων στοιχείων για τις Βενετικές κατακτήσεις». Η Βενετοί, απέδωσαν τόση
σημαντικότητα στο «πέσιμο» του Μαργαριτίου, που ανέθεσαν την απεικόνιση σε
πίνακα ο οποίος βρίσκετε στο Παλάτι του Δούκα της Βενετίας >>.
Εδώ κάνουμε μια επισήμανση την οποια θεωρούμε απαραίτητη.
Η αναφορά που γίνετε για τους κατοικους του Μαργαριτίου, 17 σπίτια είναι λάθος,
της κυριας Μπαλτά, καθότι, ο τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή το έτος 1670
αναφέρει ότι το Μαργαρίτι είχε 200 σπίτια εντός της ακροπόλεως και 1200 στην περιφέρεια.
Ειδική αναφορά γίνετε επίσης στις πολλές βρύσες που είδε στο Μαργαρίτι
(τέσσερις τον αριθμό) και ωραιότατους κήπους με πεντανόστιμα σύκα....
Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο βιβλίο του
Χρονογραφία Ηπείρου, αναφέρει ότι το 1815, το Μαργαρίτι είχε 8.500 κατοικους !!!
Από άλλες σημαντικότατες πηγες, όπως τα Βενέτικα
Άρχεια, έχουμε υπόψιν μας παρα πολλά
αλλα ιστορικά για την Μαζαρακιά, τα οποια θα παρουσιάσουμε αφού μεταφραστούν
και επιβεβαιωθούν και διασταυρωθούν με άλλες ιστορικές αναφορές.!
Αρχαιολογικά ευρήματα στη Μαζαρακιά
Το 2009 και το 2010 βρέθηκε στην Μαζαρακιά Ρωμαϊκό νεκροταφείο εποχής
πρώτος αι. π.χ. δεύτερος αι. μ.χ. Έχουν ανακαλυφθεί πάνω απο διακόσιοι αρχαίοι τάφοι
με παρα πολλά μεταλλικά, πήλινα και γυάλινα αντικείμενα, καθώς και μια επιτύμβια στήλη.
Αυτά μας πληροφορεί η Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας.
Φωτογραφία με ευρήματα απο το Ρωμαϊκό νεκροταφείο στην Μαζαρακιά Θεσπρωτίας,
όπου μαρτυρούν ότι στην περιοχή αυτή κατοικούσαν οι αρχαίοι Θεσπρωτοί.
Πιθανόν μελλοντικά να μάθουμε και το όνομα της αρχαίας αυτής Ελληνικής πολιτείας !!!
Ο Ιερός Ναός της Μαζαρακιας (φωτογραφία απο το αρχείο της ιστοσελίδας μας).
Κατω, μερική άποψη απο το κέντρο στην Μαζαρακιά
(καλοκαίρι του 2013).
αλλα ιστορικά για την Μαζαρακιά, τα οποια θα παρουσιάσουμε αφού μεταφραστούν
και επιβεβαιωθούν και διασταυρωθούν με άλλες ιστορικές αναφορές.!
Αρχαιολογικά ευρήματα στη Μαζαρακιά
Το 2009 και το 2010 βρέθηκε στην Μαζαρακιά Ρωμαϊκό νεκροταφείο εποχής
πρώτος αι. π.χ. δεύτερος αι. μ.χ. Έχουν ανακαλυφθεί πάνω απο διακόσιοι αρχαίοι τάφοι
με παρα πολλά μεταλλικά, πήλινα και γυάλινα αντικείμενα, καθώς και μια επιτύμβια στήλη.
Αυτά μας πληροφορεί η Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας.
Φωτογραφία με ευρήματα απο το Ρωμαϊκό νεκροταφείο στην Μαζαρακιά Θεσπρωτίας,
όπου μαρτυρούν ότι στην περιοχή αυτή κατοικούσαν οι αρχαίοι Θεσπρωτοί.
Πιθανόν μελλοντικά να μάθουμε και το όνομα της αρχαίας αυτής Ελληνικής πολιτείας !!!
Ο Ιερός Ναός της Μαζαρακιας (φωτογραφία απο το αρχείο της ιστοσελίδας μας).
Κατω, μερική άποψη απο το κέντρο στην Μαζαρακιά
(καλοκαίρι του 2013).
www.margariti-gr.de
Θωμάς Στ. Γκίνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου