Παρουσία πλήθους κόσμου έγιναν το βράδυ της Τρίτης τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας για τα Αρχοντικά και τα Διατηρητέα της Άρτας, που διοργανώνει στην Δημοτική Πινακοθήκη «Γιάννης Μόραλης» ο Δήμος Αρταίων.
Στην εκδήλωση παρέστησαν οι ιδιοκτήτες των αρχοντικών και των διατηρητέων μνημείων, που έχουν αναγνωριστεί με σχετικά ΦΕΚ, σε μια προσπάθεια του Δήμου Αρταίων να αναδείξει και να προβάλει το πλούσιο πολιτιστικό παρελθόν της Άρτας.
(Βασίλης Γκανιάτσας και Αφροδίτη Γκανιάτσα)
«Η έκθεση που σήμερα ανοίγει τις πύλες της, με τις φωτογραφίες των Βασίλη και Αφροδίτης Γκανιάτσα τους οποίους και ευχαριστούμε για τη συνεργασία, θέλουμε να καταστεί η αρχή για να γίνουν τα αρχοντικά μας και τα διατηρητέα μας μνημεία ακόμη πιο γνωστά. Πρώτα και κύρια στα παιδιά, στους νέους και στις νέες, για αυτό θα απευθυνθούμε στα αρμόδια όργανα, ώστε σε συνεργασία με τους ιδιοκτήτες να γίνουν επισκέψιμα για τα σχολεία της Άρτας και των γύρω περιοχών» ανέφερε, μεταξύ άλλων, στο χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Αρταίων Χρήστος Τσιρογιάννης.
Και συνέχισε: «Η εκδήλωση αυτή αναδεικνύει και μια σημαντική προσπάθεια. Την προσπάθεια που για δεκαετίες τώρα κάνουν οι ιδιοκτήτες των αρχοντικών να τα συντηρήσουν και έτσι να τα κρατήσουν στη ζωή. Για αυτό σήμερα τους τιμούμε και τους λέμε με αυτόν τον τρόπο ένα «ευχαριστώ» που έχουν συμβάλλει και αυτοί στην διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Την επόμενη Τετάρτη στις 27 Δεκεμβρίου προγραμματίζουμε έναν περίπατο σε όλα τα αρχοντικά και τα διατηρητέα μνημεία της πόλης μας, ώστε να τα γνωρίσουμε από κοντά. Κλείνοντας, σε συνεργασία με όλους τους ιδιοκτήτες θέλουμε να πιέσουμε προς πάσα κατεύθυνση τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα ώστε να υπάρξει ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την συντήρηση των αρχοντικών σπιτιών αυτών».
Εξαιρετική ήταν η ομιλία της φιλολόγου κας Κατερίνας Σχισμένου.
(Η κα Κατερίνα Σχισμένου)
«Κάθε πόλη έχει τις δικές της μνήμες. Άλλες εμφανείς και λαμπερές να γυαλίζουν στον ήλιο με τα όμορφα πρόσωπα των αγαλμάτων και των μνημείων, άλλες σκοτεινές και υπόγειες με διαδρομές που κανείς δεν γνωρίζει πού και πώς αναδύθηκαν κάθε φορά, αλλά και ποιο το εκτόπισμά τους..... Ο άνθρωπος δεν είναι ό,τι φαίνεται αλλά ό,τι κρύβει. Δεν είναι μόνο το φως που εκπέμπει, αλλά και η σκιά που κουβαλά στο βλέμμα του και το βάρος που σηκώνει κρυφά η ψυχή του. Είναι το σπίτι όπου αφήνει πίσω του όταν φεύγει από τη ζωή, όταν μεταναστεύει ή όταν εκτοπίζεται.
Είναι η εστία του, ο χώρος του, το μέρος όπου πρωτοάνοιξε τα μάτια του και είδε για πρώτη φορά το φώς του κόσμου και το σημείο όπου συνήθως επιθυμεί να τα κλείσει. Το σπίτι από αρχοντικό έως ένα απλό ταπεινό σπίτι είναι ο χώρος όπου εγκλωβίζει τη μνήμη μας αλλά και όπου αποτυπώνει τον πολιτισμό μας.
Ο πολιτισμός μας δεν είναι μόνο οι γνώσεις μας και τα πνευματικά ή καλλιτεχνικά μας επιτεύγματα αλλά πάνω απ’ όλα ο σεβασμός στη μνήμη μας και η έκφρασή του στην καθημερινότητά μας. Πολιτισμός δεν είναι η ισοπέδωση, αλλά η διαφύλαξη και η σωτηρία. Η αναστύλωση και η ανάδειξη, η γνώση και προβολή, όχι μόνο για τους ιδιοκτήτες του χώρου, αλλά και για τους περαστικούς, τα βλέμματα των παιδιών που κάποια στιγμή θα σταματήσουν επάνω σ’ ένα όμορφο ρόπτρο, μια αριστοτεχνική πόρτα , έναν κρυμμένο κήπο με πορτοκαλιές και λεμονιές, ένα ποδόμακτρο να ξεπηδά ξαφνικά μπροστά μας και ν’ αναρωτιόμαστε για τη λειτουργία του -αλήθεια υπήρχε χωματόδρομος, λάσπη από τον οργισμένο κι ανεξέλεγκτο Άραχθο, υπήρχε αυτή η λαμπρή πόλη με τα τόσο όμορφα σπίτια και μνημεία;
Περπατάμε και συχνά δε βλέπουμε- έχουμε ενσωματωθεί τόσο με το περιβάλλον που είναι τόσο οικείο, ώστε αγνοούμε τη λεπτομέρεια που στέκεται δίπλα μας και καμιά φορά μπροστά μας με μεγαλειώδη τρόπο το απορροφά η καθημερινή μας όραση και σπανίως το επεξεργαζόμαστε.
Τι είναι το αρχοντικό του Παπακώστα και γιατί βλέπουμε ν’ αυτοκτονεί καθημερινά μπρός στα μάτια μας; Δεν είναι έγκλημα; Ποια είναι τα πανέμορφα σπίτια επί της Σκουφά κι όχι μόνο που το μόνο που πρέπει να κάνει το βλέμμα μας είναι να κοιτάξει λίγο πιο πάνω, λίγο πιο ψηλά όπως έγινε και γίνεται πάντοτε με το βλέμμα ενός μεγάλου τεχνίτη και φωτογράφου, του φωτογράφου της πόλης μας, του Βασίλη Γκανιάτσα.
Γνωρίζει την αρμονία και τη συμμετρία, γνωρίζει να προκαλεί το μνημείο να του δώσει αυτό που περιμένουμε και που έχει αποτυπώσει εδώ σ’ αυτές τις εξαιρετικές λήψεις. Τη φωνή, το περιεχόμενο. Αυτή είναι και η λειτουργία της τέχνης και μάλιστα της μεγάλης τέχνης όπως μας την μεταφέρουν μεγάλοι δημιουργοί.
Μας μιλά η παλιά πόρτα με τη γυναικεία μορφή αποτυπωμένη σαν μια αρχαία κόρη μέσα στους αιώνες; Τι μας ψιθυρίζει το παλιό σπίτι της γωνίας που καθημερινά βλέπω και θωρώ χωρίς να παίρνω απάντηση; Τι έχει να μου παρουσιάσει το παλιό δημαρχείο της Άρτας με τον παλιό του διάκοσμο, το αρχοντικό του Μιχάλη του Πίτσιλη, του Καζαντζή, του Παπανικολάου, του Γαρουφαλιά....και τόσων άλλων που ακόμη περιμένουν το δικό μας χέρι να τα σηκώσουμε ώστε να μας μιλήσουν, να μπούν στη ζωή και το πνεύμα μας κι από κει στην καρδιά μας.
Είμαστε τυχεροί πολίτες χωρίς να το έχουμε αντιληφθεί. Έχουμε μια πόλη γεμάτη ιστορία και μνημεία, από την βαθιά αρχαιότητα έως τη σύγχρονη ιστορία και δεν είναι μόνο μέσα στην πόλη μας αλλά σε όλο το νομό μας. Από την πλατεία του ποιητή της Πίνδου, του Κρυστάλλη, του οπλαρχηγού που δείχνει προς τα ορεινά των Τζουμέρκων και του Ραδοβιζίου, στον Άγιο Μάρκο, την πλατεία Κοτζιούλα, την Αγία Παρασκευή, το αρχαίο κλασικό τείχος της Αμβρακίας, ο ναός του Απόλλωνα, η Νεκρόπολη, το Θεατράκι, η Παρηγορήτρια, το Κάστρο, η Αγία Θεοδώρα, ο Άγιος Βασίλειος, το μοναστήρι της Κάτω Παναγιάς και το Θεοτοκιό, η Βλαχέρνα, η Κόκκινη Εκκλησιά, το θρυλικό γεφύρι, το Ιμαρέτ, το Αρχαιολογικό Μουσείο…
Η Άρτα ανήκει στις ελάχιστες ελληνικές πόλεις που έχουν τόσα πολλά αξιοθέατα να παρουσιάσουν στους επισκέπτες τους. Δεν είναι υπερβολή να σημειωθεί πως πραγματικά δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοδιαλέξει να δει και να περιεργαστεί από τον πλούτο των μνημείων της και των αρχαιολογικών ευρημάτων της. Και είναι απολύτως φυσικό. Η Άρτα υπήρξε δύο φορές πρωτεύουσα κράτους. Τη μια, ως Αμβρακία, πρωτεύουσα του Βασιλείου του Πύρρου, ο οποίος φιλοδόξησε τον 3ο π. Χ. αιώνα να κατακτήσει τη Ρώμη και να επεκτείνει το κράτος του προς τη Δύση. Και την άλλη, ως Άρτα, πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, οι ηγεμόνες του οποίου φιλοδόξησαν, μετά το 1204 μ. Χ., να απελευθερώσουν την Κωνσταντινούπολη από τους Φράγκους και να ανασυστήσουν τη Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Όπου κι αν στρέψει, επομένως, το βλέμμα του ο πολίτης, είτε πρόκειται για τον κάτοικό της είτε για τον επισκέπτη της, θα αντικρίσει παντού σύμβολα και σημεία ενός λαμπρού παρελθόντος μνημεία, αρχοντικά. Υπάρχει μια σπάνια αισθητική, μόνο που το μάτι δεν έχει εκπαιδευθεί επαρκώς να τη διακρίνει και να την εμπεδώσει. Μόνο με τέτοιες εκδηλώσεις μπορεί να γίνει και να εκπαιδευθεί και η ερχόμενη γενιά στην τοπική της ιστορία και στο σωστό βλέμμα και μνήμη.
Περπατούμε σε δρόμους, που ξέρω πως ακριβώς από κάτω τους υπάρχει η αρχαία πόλη του Απόλλωνα, του προστάτη της Αρχαίας Αμβρακίας. Απόλλων ο Αγυιεύς, ο θεός που προστατεύει τον δρόμο την αγυιά κι επομένως τους αποίκους, αποίκους αιώνων κι εποχών. Μια πόλη ένα θρύλος που κανείς δεν μπορεί ν΄ αγνοήσει παρά μόνο ο χρόνος και η αδιαφορία.
Έχω ταξιδέψει αρκετά, σε πολλά σημεία του πλανήτη και έβλεπα με πόσο ζήλο κι αγωνία πολλοί πολίτες του κόσμου να προσπαθούν να αναδείξουν και να κρατηθούν από κάτι ελάχιστο ιστορικό που τους χάριζε ο τόπος τους και πόσο πεισματικά το μετέτρεπαν σε ιστορία , μνημείο, αξιοθέατο, γεγονός μοναδικό. Η δική μας πόλη που έχει τόσα πολλά έως αυτονόητα σκεφτόμουν τι και πόσο θα ‘πρεπε να κραυγάζει για το ιστορικό βάρος και πλούτο που κουβαλά;
Είμαστε πολίτες αυτής της πόλης και οφείλουμε όχι μόνο να την αναδείξουμε και να την βγάλουμε από την σιωπηλή της ταπεινότητα που κάπως περιέπεσε. Πρέπει πρωτίστως να την γνωρίσουμε, να την κατανοήσουμε να την αγαπήσουμε για να την διαλαλήσουμε, αλλά όχι να την ξεπουλήσουμε. Οι χειρισμοί ειδικά σε τόσο ολισθηρούς καιρούς πρέπει να είναι σώφρονες και λειτουργικοί.
27 αρχοντικά που ο δήμος με αγάπη και φροντίδα μαζί με τους ιδιοκτήτες τους κληρονόμους και τους συνεχιστές προβάλλει σήμερα σ΄αυτή την έκθεση.
27 κτίσματα που αντιστάθηκαν στη φθορά με την αγάπη και το σεβασμό, 27 θύρες που έχουν ν΄ αφηγηθούν πολύτιμες για τον τόπο ιστορίες και μνήμες, για ζωές που εξέπεμψαν με την παρουσία τους και τη βαρύτητά τους στο χρόνο. 27 πνοές που δεν εξέπνευσαν, αλλά αναπνέουν έως και σήμερα στην Άρτα του 2017 και θα συνεχίσουν το ταξίδι τους στον χρόνο.
Μικρές σπίθες που αναβοσβήνουν και ειδικά στο σκότος των καιρών , στον ύπνο, εκεί όπου ο άνθρωπος μένει μόνος του, με γυμνή την ψυχή του και τη συνείδησή του. Μνήμες που ανασύρονται και μας προκαλούν απορία, δάκρυα- σκοτεινές ιστορίες που κάθε πόλη κάπως φροντίζει να τις διαχειρίζεται. Και αυτές οι σπίθες θεριεύουν από μικρές φωτιές γίνονται μεγάλες και τότε....τις μικρές φωτιές τις σβήνει ο αέρας, τις μεγάλες τις δυναμώνει....Πρόσωπα αγαπημένα που περνάνε μπροστά μας, εικόνες, σπίτια, δρόμοι.....Οι δρόμοι της καρδιάς. Κι ευτυχώς που η καρδιά θρέφεται όχι με ό,τι παίρνει αλλά με όσα δίνει που είναι μια δωρεά για όλους μας. Αυτή είναι και η σημερινή δωρεά. Γίναμε επισκέπτες και παρατηρητές σ’ αυτά τα 27 σπίτια, υπάρχουν κι άλλα, κατευθύναμε το βλέμμα μας με το αριστοτεχνικό χέρι του καλλιτέχνη φωτογράφου σε όσα έπρεπε να δούμε και δεν καταφέρναμε τόσον καιρό, αναπνεύσαμε την τοπική μας ιστορία και χαθήκαμε μέσα σε μνήμες....
Στην εκδήλωση παρέστησαν, μεταξύ άλλων, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ.κ. Καλλίνικος, οι Αντιδήμαρχοι Κώστας Χαρακλιάς, Άννα Κουτρούμπα, Γιώργος Πανέτας, ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ Κώστας Ζέρβας, ο Πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Δημήτρης Σφήκας, ο πρ. Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χρήστος Παπάζογλου, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας Βαρβάρα Παπαδοπούλου, ο Πρόεδρος του Νομαρχιακής Επιτροπής Άρτας του ΤΕΕ Ευάγγελος Χρηστάκης και ο Διοικητής του ΚΕΝ Άρτας Αντισυνταγματάρχης Φώτης Καραμπάς.
Η Έκθεση φωτογραφίας θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου και θα λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή από 8 το πρωί έως 8 το βράδυ και Σάββατο από 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου