Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2016

Συριζοποίηση του κράτους ή κρατικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ;

                                
Η συζήτηση για τους περίφημους διορισμούς του ΣΥΡΙΖΑ σε διάφορες κρατικές θέσεις μετακλητών ή όχι μοιάζει να εξαντλείται στο τετριμμένο μοτίβο της "άλωσης" του κράτους από το εκάστοτε κυβερνών κόμμα. Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορείται ότι αντί να ξηλώνει το πελατειακό σύστημα και την κομματοκρατία, ακολουθεί την πεπατημένη και διορίζει τους δικούς του ανθρώπους στη διοίκηση. Ακόμα και στην Αριστερά η εκτίμηση είναι πως αφότου το κόμμα έγινε μνημονιακό, το μόνο που ενδιαφέρεται είναι να δρέψει τους καρπούς της εξουσίας μοιράζοντας απλόχερα κρατικές θέσεις στα μέλη και τους υποστηρικτές του. Η ανάλυση αυτή ωστόσο, όσο και αν συμφωνεί με ψήγματα της πραγματικότητας, μένει στην επιφάνεια και αδυνατεί να συλλάβει το φαινόμενο. Αυτό που μαρτυρούν οι διορισμοί και μία σειρά άλλα δείγματα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ραγδαία κρατικοποίηση και η προϊούσα αφομοίωση του από το αστικό πολιτικό σύστημα εξουσίας. 

Ανάμεσα στο κράτος και το κόμμα ο ισχυρός πόλος είναι, δίχως αντίρρηση, το πρώτο. Το κράτος είναι αυτό που οργανώνει την αστική ηγεμονία στην κοινωνία και στα πλαίσια αυτής εμφανίζεται ως ο ουδέτερος εκφραστής όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως τάξης, παρά τις συγκυριακές δυσαρέσκειες μερίδων του πληθυσμού. Διαθέτει μία τεράστια, παγιωμένη και ιεραρχικά συγκροτημένη γραφειοκρατία με τα δικά της ιδιαίτερα συμφέροντα, στο πλαίσιο πάντα της εξασφάλισης της αναπαραγωγής του συνολικού- κοινωνικού κεφαλαίου. Αυτή η γραφειοκρατία, πέρα από τη γενική στρατηγική τοποθέτηση υπέρ των αστικών συμφερόντων είναι συνδεδεμένη μαζί τους με άπειρους δεσμούς - προσωπικούς, συγγενικούς, επαγγελματικούς κ.α. Απέναντι σ' αυτή τη δομή, το τεράστιο και δαιδαλώδες σύνολο μηχανισμών, το κόμμα φαντάζει ως αδύναμος νάνος. 


Για να γίνουν σημαντικές αλλαγές στο κράτος και ν' αποκρυσταλλωθεί ένας διαφορετικός ταξικός συσχετισμός στο εσωτερικό του, δεν αρκεί η άνοδος στην κυβέρνηση ενός κόμματος, έστω και αριστερού, που υποστηρίζει ότι θα πολιτευτεί διαφορετικά. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι είναι στην πρόθεση του να κάνει τέτοιες τομές και δεν είναι απλά προεκλογικά πυροτεχνήματα, η σύγκρουση με το κράτος και η πολύ μεγάλη διαφορά ισχύος μεταξύ τους οδηγεί τις περισσότερες φορές σε δύο εξελίξεις, είτε στην ανατροπή του από την κυβέρνηση, είτε στην ακύρωση των όποιων ριζοσπαστικών προθέσεων και στην ενσωμάτωση του στην παραδοσιακή λογική και πρακτικές. Για ν' αλλάξει αυτό χρειάζεται μεγάλη και διαρκή κινητοποίηση των λαϊκών στρωμάτων. Απαιτείται η είσοδος στην ενεργό πολιτική εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και η ανάδυση πολιτικών δομών πέρα και έξω από το κράτος. Μόνο τότε θα μπορούσε, αφενός να κλονιστεί η γενική νομιμοποίηση του κράτους στην κοινωνία, αφετέρου ν' αντικρουστεί η ισχύ του και η συντριπτική δυνατότητα του αφομοίωσης.
Όλα αυτά δεν υφίστανται σήμερα στην Ελλάδα και δεν υπήρχαν ούτε ένα χρόνο πριν όταν έγινε για πρώτη φορά κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ. Με την μοναδική ίσως, αλλά στιγμιαία εξαίρεση, του δημοψηφίσματος. Ως εκ τούτου το κόμμα αυτό βρέθηκε στην (κυβερνητική) εξουσία χωρίς ουσιαστικό κοινωνικό αντίβαρο απέναντι στο κράτος, ούτε και επιδίωξε ποτέ σοβαρά να το δημιουργήσει. Έτσι γρήγορα πιάστηκε στην ισχυρή ελκτική του δύναμη, όπως φυσικά και σ' εκείνη των πανίσχυρων αστικών συμφερόντων. Από τη στιγμή δε που αποδέχτηκε τα μνημόνια και υιοθέτησε πλήρως το πρόγραμμα μίας άλλης τάξης απ' αυτές που του έδωσαν την πλειοψηφία, εξέλιπαν και οι όποιοι ηθικοί ενδοιασμοί στην αφομοίωση του από το κράτος. Ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν δεν αλώνει το κράτος, όπως τον κατηγορούν οι αντίπαλοι του. Αντίθετα, αλώνεται απ' αυτό, υποτασσόμενος πλήρως στη λογική και τις προτεραιότητες του. Με το αζημίωτο φυσικά για τα στελέχη του.

Δημήτρης Τσίρκας

Δεν υπάρχουν σχόλια: