Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του αείμνηστου ζωγράφου Γιάννη Μόραλη, ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς, τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου Ηπειρώτη καλλιτέχνη, κηρύσσει το 2016 «Έτος Γιάννη Μόραλη».
Επιπλέον, δεδομένης της παντελούς απουσίας κρατικού βραβείου εικαστικών τεχνών, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού θεσπίζει το «Βραβείο Εικαστικών Τεχνών Γιάννης Μόραλης», το οποίο θα απονέμεται κάθε δύο χρόνια σε εξέχουσες προσωπικότητες των εικαστικών τεχνών. «Ο πλούτος της εικαστικής δημιουργίας στη χώρα μας, μάς καθιστά βέβαιους ότι ο νέος θεσμός θα ευδοκιμήσει», αναφέρει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ.
«Κλασική Αθήνα», Γιάννης Μόραλης (Συλλογή Μ. Λάτση)
Φέτος, το «Βραβείο Εικαστικών Τεχνών Γιάννης Μόραλης» θα απονεμηθεί από την Α.Ε. τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο, στον εικαστικό και ακαδημαϊκό κ. Παναγιώτη Τέτση για το εξέχουσας σημασίας έργο του και την μακρά προσφορά του ως δασκάλου στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Παναγιώτης Τέτσης
Η απονομή θα γίνει τη Δευτέρα 29 Φεβρουαρίου και ώρα 19:30 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (αίθουσα Δημ. Μητρόπουλος).
Μόραλης Γιάννης ζωγράφος (1916-2009)
Ο Γιάννης Μόραλης γεννήθηκε στην Άρτα στις 23 Απριλίου του 1916. Έζησε στην Πρέβεζα μέχρι το 1922 εκεί όπου ήταν διορισμένος ο πατέρας του ως φιλόλογος. Αργότερα, την ομορφιά της Πρέβεζας θα την βρει στα τοπία της Αίγινας. Η καλλιτεχνική του ροπή φάνηκε από πολύ νωρίς και είχε να θυμάται από τα παιδικά του χρόνια το παιχνίδι με τις χρωματιστές κιμωλίες που είχε ο πατέρας του, τις δύο χρωμολιθογραφίες του Μιλέ στο πατρικό του σπίτι, το βιτρό στην τζαμόπορτα στο σπίτι της γιαγιάς του, τη μυρωδιά της λαδομποριάς και τις ριγέ κόλες διαγωνισμού όπου ζωγράφιζε τα πρώτα του έργα. Το 1927 φεύγει από την Άρτα μαζί με την οικογένεια του και εγκαθίστανται στη Αθήνα. Έχει ήδη αποφασίσει ότι θα γίνει ζωγράφος και έτσι το 1931 σε ηλικία 15 ετών προετοιμάζεται για τις εξετάσεις στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και γι' αυτό το σκοπό έχει γραφτεί στο προπαρασκευαστικό τμήμα του Δημήτρη Γερανιώτη. Τελικά θα γίνει αποδεκτός στην ΑΣΚΤ και θα σπουδάσει δίπλα στον Αργυρό , τον Γερανιώτη, τον Παρθένη και τον Κεφαλληνό ζωγραφική και χαρακτική. Το 1936 αποφοιτά από την ΑΣΚΤ και φεύγει για την Ρώμη και από εκεί στο Παρίσι όπου παρακολούθησε μαθήματα νωπογραφίας στην EcoleNationaledesBeauxArts στα εργαστήρια ζωγραφικής και τοιχογραφίας. Παράλληλα θα παρακολουθήσει μαθήματα ψηφιδωτού στο EcoledesArtsMetiers. Το 1939 με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου αναγκάζεται να επιστρέψει στην Ελλάδα. Το '41 παντρεύεται την Μαρία Ρουσσέν, είναι η πρώτη του γυναίκα από την οποία θα χωρίσει το '45. Αυτή την περίοδο για βιοποριστικούς λόγους ασχολείται με την συντήρηση έργων τέχνης, ταυτόχρονα όμως αφοσιώνεται στην προσωπογραφία. Το 1947 έχοντας ήδη παντρευτεί με την δεύτερη σύζυγο του γλύπτρια Αγλαΐα Λυμπεράκη με την οποία θα χωρίσει το 1955, εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής της προπαρασκευαστικής τάξης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Το 1949 μαζί με αρκετούς ακόμα Έλληνες ζωγράφους (Χατζηκυριάκος- Γκίκας, Τσαρούχης, Νικολάου, Εγγονόπουλος) συμμετείχε στην ίδρυση της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός» η οποία έκανε την πρώτη της έκθεση στο Ζάππειο το 1950. Από το '54 ξεκίνησε η συνεργασία του με το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν ενώ αργότερα θα συνεργαστεί και με το Εθνικό Θέατρο. Το '57 εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής του Εργαστηρίου Ζωγραφικής στην ΑΣΚΤ. Τον επόμενο χρόνο συμμετείχε με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον γλύπτη Αντώνη Σώχο στη Μπιενάλε της Βενετίας στην οποία προτάθηκε για ένα μικρό βραβείο Το '59 πραγματοποιήθηκε η πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα στην αίθουσα εκθέσεων «Αρμός».
Αγαπημένος τόπος δημιουργίας ήταν το σπίτι του στην Αίγινα το οποίο αποφάσισε να χτίσει την δεκαετία του '70 με χρήματα από μια έκθεση που έκανε το 1972. Στους κήπους και τα σαλόνια του φιλοξένησε τον Ελύτη, τον γλύπτη Χ. Καπράλο, τον ζωγράφο Ν. Νικολάου, τον αρχιτέκτονα Α. Κωνσταντινίδη στενoί του φίλοι και εν μέρει η αιτία να εγκατασταθεί κι εκείνος στο νησί. Ο Καπράλος, ο Νικολάου και ο Μόραλης αποτέλεσαν τον σκληρό πυρήνα του κύκλου των εικαστικών δημιουργών που είχαν επιλέξει την Αίγινα ως τόπο έμπνευσης, δημιουργίας και περισυλλογής. Το νησί ήταν τόσο σημαντικό γι' αυτόν που θεωρούσε απαραίτητο όταν τελείωνε τα έργα του να γράφει πρώτα Αίγινα και ύστερα την υπογραφή του και την ημερομηνία. Η ζωή στην Αίγινα στιγμάτησε το έργο του Μόραλη σε πολύ μεγάλο βαθμό. Εκεί ο καλλιτέχνης έζησε πολύ όμορφες στιγμές, ο ίδιος γεμάτος χιούμορ και ζωντάνια, με εκλεπτυσμένους τρόπους, καλοντυμένος, ένας άνθρωπος ξεχωριστός. Το σύνολο της δημιουργίας του διατρέχει το θέμα του Έρωτα και του Θανάτου κάτι που θα μεταβληθεί κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '70 αφού ο Μόραλης θα επηρεαστεί από τον κονστρουκτιβισμό και το Μπάουχαους έτσι, μεταβάλλει την ανθρώπινη μορφή, που ούτως ή άλλως υπήρξε πάντα στο κέντρο των έργων του, σε αυστηρό γεωμετρικό σύστημα.
Στο έργο του Μόραλη περιλαμβάνει εικονογραφήσεις βιβλίων του Ελύτη και του Σεφέρη, εξώφυλλα δίσκων, γλυπτά , τοιχογραφίες, σκηνικά και κουστούμια για το Εθνικό Θέατρο και μπαλέτα του Ελληνικού Χοροδράματος. Γνωστό του έργο είναι ο διάκοσμος του ξενοδοχείου Χίλτον στην Αθήνα και συνθέσεις του στον σταθμό του Πανεπιστημίου στο μετρό της Αθήνας.
Ο Μόραλης έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες της ελληνικής τέχνης του 20ου αιώνα, μεγάλος δάσκαλος ζωγραφικής και χαρακτικής, ο «ευπατρίδης» που κατοχυρώθηκε ως βασικός εκπρόσωπος της γενιάς του '30 με τη ζωγραφική του να εκφράζει μεταπολεμικά μία από τις καλύτερες και ίσως πιο τεκμηριωμένες εκδοχές του «ελληνότροπου μοντερνισμού»..
Πρώτη του βράβευση για το ζωγραφικό του έργο έγινε το 1940. Το 1965 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του απένειμε το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικος. Το 1973 έλαβε Χρυσό Μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση του Μονάχου. Το 1979 του απονεμήθηκε το Αριστείο των Τεχνών από την Ακαδημία Αθηνών. Αποχώρησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών το 1983 και πέντε χρόνια αργότερα η Εθνική Πινακοθήκη τον τίμησε με μία μεγάλη αναδρομική έκθεση. Το 1999 του απονεμήθηκε το Μετάλλιο του Ταξιάρχη της Τιμής. Σήμερα έργα του μπορεί κανείς να βρει σε δημόσιες και ιδιωτικές σχολές σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Ο Γιάννης Μόραλης έφυγε από την ζωή στις 20 Δεκεμβρίου το 2009 σε ηλικία 93 ετών στο σπίτι του στην Αθήνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου