Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2014

Μετοχικό Ταμείο Στρατού: Τζογάρισαν τα όνειρα και είναι έτοιμοι για όλα


«Φάγανε, φάγανε, φάγανε», επαναλάμβαναν συνέχεια στον Λάμπρο Κωνσταντάρα οι κάτοικοι της Κάτω Παναγιάς στην ταινία «Υπάρχει και φιλότιμο», με τον αείμνηστο ηθοποιό στον ρόλο του υπουργού. Στην περίπτωση του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΜΤΣ) κανείς δεν μπορεί να πει ακόμη με σιγουριά αν κάποιος έβαλε χρήματα στην τσέπη. Το σίγουρο είναι ότι όσοι διαχειρίστηκαν τις τύχες του ταμείου διαθέτουν σοβαρότατες ευθύνες για τη ζημία εκατομμυρίων που φέρει σήμερα, έπειτα από κακοδιοίκηση και κακοδιαχείριση δεκαετιών.

Το ΜΤΣ μετρά περισσότερο από ενάμιση αιώνα ιστορίας. Σε αυτό συμμετέχουν ως μέτοχοι-μερισματούχοι όλοι οι εν ενεργεία αστυνομικοί που προέρχονται από την τέως Χωροφυλακή, καθώς επίσης και οι στρατιωτικοί. Αποστολή του είναι η οικονομική ενίσχυση των μετόχων και μερισματούχων του ταμείου, καθώς επίσης η άσκηση κοινωνικής πρόνοιας με τη χορήγηση χαμηλότοκων δανείων ειδικών αναγκών, όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του.

Η αποστολή αυτή, εξαιτίας της κακοδιοίκησης και της κακοδιαχείρισης που συνέβη στο ΜΤΣ τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο δεν μπορεί να εκπληρωθεί, αλλά έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οι εν ενεργεία αστυνομικοί και στρατιωτικοί όλο και πιο πολύ δίχως αντίκρισμα. Το 2012 η Γενική Διεύθυνση Οικονομικού Σχεδιασμού και Υποστήριξης του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) πραγματοποίησε έλεγχο στα οικονομικά του ταμείου. Τα όσα καταγράφονται στην Ειδική Οικονομική Επιθεώρηση αποτελούν κόλαφο τόσο για τις διοικήσεις του ταμείου όσο και για τις πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Για χρόνια ολόκληρα είχε στηθεί ένα ατελείωτο πάρτι διασπάθισης δημοσίου χρήματος στο ταμείο πάνω στις πλάτες των οικογενειών χιλιάδων στρατιωτικών και αστυνομικών, ένα πάρτι που είχε ως αποτέλεσμα το ΜΤΣ να παρουσιάσει ένα τεράστιο έλλειμμα ύψους 432 εκατ. ευρώ.

Κακοδιοίκηση και κακοδιαχείριση εκατομμυρίων Τα μέλη και οι διοικήσεις του ταμείου προέβαιναν στη συστηματική παραβίαση των νόμων που διέπουν τη λειτουργία του. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1988 έως και το 2010 το ΜΤΣ δεν συνέτασσε τις προβλεπόμενες οικονομικές καταστάσεις με τον τρόπο που ορίζει η νομοθεσία. Κάτι τέτοιο θα είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με τους ελεγκτές του ΥΠΕΘΑ, «να μην προβεί στις συγκεκριμένες ετήσιες διανομές μερισμάτων ή λοιπών παροχών ονομαζόμενων σαν μερίσματα, αφού σε καμία περίπτωση το εποπτεύον υπουργείο δεν θα τις ενέκρινε».

Πιο απλά, το ΜΤΣ ενέκρινε τη διανομή μερίσματος μεγαλύτερου από τα κέρδη προκειμένου να αποκρύψει συσσωρευμένες ζημίες, που, εάν είχαν αναγραφεί, το ΜΤΣ θα εμφάνιζε αρνητικά ίδια κεφάλαια και δεν θα εγκρίνονταν ποτέ. Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι η κατά παράβαση αυτή διαχείριση των οικονομικών του ταμείου είχε ως αποτέλεσμα να δεσμεύεται η μελλοντική του περιουσία και επομένως και οι μελλοντικές γενιές.

Ακόμη πιο τραγικό είναι το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις εκποιήθηκαν διάφορα ακίνητα που ανήκαν στο ΜΤΣ. Αντί όμως τα χρήματα από την εκποίηση να τοποθετηθούν στο κεφάλαιο του ΜΤΣ, όπως και έπρεπε, δόθηκαν για αύξηση των διανεμόμενων μερισμάτων στους δικαιούχους στρατιωτικούς και αστυνομικούς, πολλές φορές για ψηφοθηρικούς λόγους. Οι διορισμένες διοικήσεις από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία στο ΜΤΣ φρόντιζαν να εξυπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα των πολιτικών τους προϊσταμένων.

Όπως επισημαίνει το μέλος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών ΕΔ-ΣΑ (ΠΣΑΑΕΔ-ΣΑ) Σπύρος Σταματόπουλος: «Για μένα, από αυτούς τους άθλιους πολιτικούς το θεωρώ φυσιολογικό, διότι, όντας τόσα χρόνια στην εξουσία μέσω διαπλοκής και διαφθοράς, δεν περιμένω τίποτα καλύτερο. Αλλά από τους στρατιωτικούς που ήταν μέλη του ΔΣ θα περίμενα μια μέριμνα υπέρ των συναδέλφων και κυρίως των μελλοντικών γενεών». Ο ίδιος, μαζί με τον εκλεγμένο έξι φορές στο ΔΣ της Ένωσης Αποστράτων Νικόλαο Τοτονίδη, κατέθεσαν το 2012 μηνυτήρια αναφορά προς τον αρμόδιο Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, με αφορμή την έκθεση των ελεγκτών του ΥΠΕΘΑ.

Τζογάρισαν στο χρηματιστήριο



Το 1999 έσκασε η φούσκα του χρηματιστηρίου. Η τότε διοίκηση, ξεπερνώντας κάθε

φαντασία και ορθή επενδυτική επιλογή, εξακολούθησε να προβαίνει σε επενδύσεις σαν
να μη συνέβαινε τίποτα. Κάτι που όχι μόνο ήταν εντελώς απερίσκεπτο, αλλά παρέβαινε
και κάθε όριο της σχετικής νομοθεσίας, τόσο για τον τρόπο όσο και για το ύψος της
επένδυσης των διαθεσίμων των ασφαλιστικών ταμείων.


Το 1999 έσκασε η φούσκα του χρηματιστηρίου. Από τις 23 Σεπτεμβρίου και μετά ξεκίνησε μία κατακόρυφη πτώση του γενικού δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η φρενίτιδα των επενδυτών είχε παρέλθει. Ο φόβος και η ανησυχία είχαν αρχίσει να κυριαρχούν. Η πλειονότητα των επενδυτών άρχισε να πωλεί μαζικά. Τίποτα δεν θύμιζε τις ημέρες ευημερίας των προηγούμενων χρόνων. Όχι όμως και στο εσωτερικό του ΜΤΣ. Η τότε διοίκηση, ξεπερνώντας κάθε φαντασία και ορθή επενδυτική επιλογή, εξακολούθησε να προβαίνει σε επενδ σεις σαν να μη συνέβαινε τίποτα. Κάτι που όχι μόνο ήταν εντελώς απερίσκεπτο, αλλά παρέβαινε και κάθε όριο της σχετικής νομοθεσίας, τόσο για τον τρόπο όσο και για το ύψος της επένδυσης των διαθεσίμων των Aσφαλιστικών Tαμείων.

«Η παράβαση του ν. 2042/92 και Α.Ν. 559/1937 και όχι η πιθανώς ατυχής επιλογή επενδύσεων ή οι οικονομικές συνθήκες είναι ο κυριότερος λόγος που την 31/12/2011 η συνολική λογιστική ζημία που εμφανίζεται να έχει υποστεί το ΜΤΣ από τους τίτλους χρεογράφων που κατείχε την ημερομηνία αυτή, λόγω του ποσού των επενδύσεων που αποφάσιζαν τα Δ.Σ., ανέρχεται στο ποσό των 101.025.497,98 ευρώ», αναφέρουν χαρακτηριστικά στην έκθεσή τους οι ελεγκτές. Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο το ΜΤΣ αποφάσισε να προχωρήσει σε τέτοιου είδους επενδύσεις και μάλιστα την ώρα που το χρηματιστήριο κατέρρεε. Πέρα από την όποια κακοδιοίκηση, θα πρέπει να ερευνηθεί εάν υπήρξε και πολιτική εντολή προκειμένου να γίνει κάτι τέτοιο. «Δεν σεβάστηκαν την ιστορία του ΜΤΣ, στην ουσία ήταν πελατειακή σχέση που εξυπηρετούσε την εκάστοτε πολιτική ηγεσία», επισημαίνει ο κ. Σταματόπουλος.


Οι συμβάσεις με την PICAR για το Attica
Τον Φεβρουάριο του 2000 το ΜΤΣ προκήρυξε διαγωνισμό για την παραχώρηση ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για το σημερινό Attica, εμπορικό κέντρο που δεσπόζει στην οδό Σταδίου. Στο τιμόνι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας βρισκόταν τότε ο Άκης Τσοχατζόπουλος. Στον διαγωνισμό πήραν μέρος 4 κοινοπραξίες. Νικητής όμως αναδείχθηκε η PICAR, μία θυγατρική εταιρία της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία έδωσε ως μπόνους στην προσφορά της 30 δισ. δρχ.

Ωστόσο, στην έκθεσή τους οι ελεγκτές διαπιστώνουν σημεία και τέρατα. Με βάση την αρχική σύμβαση, η PICAR είχε αναλάβει όλα τα έξοδα της επίβλεψης των έργων αξιοποίησης του ακινήτου. Τις οικονομικές υποχρεώσεις όμως τις ανέλαβε τελικά το ΜΤΣ, με αποτέλεσμα να χρεωθεί το ελληνικό δημόσιο.

Δεν ήταν όμως και το μοναδικό μελανό σημείο. Το 2003 το ΜΤΣ υπέγραψε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό με την PICAR για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης. Με αυτό η αρχική σύμβαση όχι μόνο τροποποιήθηκε προς όφελος της PICAR, αλλά δόθηκε και η δυνατότητα εκμετάλλευσης του ακινήτου στην εταιρία για 50 χρόνια, από 25 που ήταν αρχικά. Ο αρχικός διαγωνισμός δηλαδή, για την παραχώρηση έως και 25 χρόνια, μετατράπηκε σε ανάθεση 50 χρόνων.
Και όλα αυτά δίχως την έγκριση του ΥΠΕΘΑ. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 504/2008 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), η τροποποίηση αυτή δεν παράγει έννομα αποτελέσματα, επειδή ακριβώς δεν έχει την έγκριση του υπουργείου.

Τον Νοέμβριο του 2010 υπογράφηκε νέα τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, δίχως όμως και σε αυτή την περίπτωση να προκύπτει από πουθενά σχετική έγκριση του ΥΠΕΘΑ. Με αυτή δόθηκε παράταση στην αρχική σύμβαση. Δεν ελέγχθηκαν όμως ποτέ ούτε ο ουσιαστικός λόγος της ετεροχρονισμένης παράτασης, ούτε τα οικονομικά της PICAR, ούτε πραγματοποιήθηκε αυτοψία. Το αποτέλεσμα ήταν το ΜΤΣ «να υποστεί ζημία 39.263.321,63 ευρώ», εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο «τροποποιήθηκαν τα αρχικά συμφωνηθέντα ετήσια», όπως περιγράφουν στην έκθεσή τους οι ελεγκτές. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το 2010 το ΜΤΣ συναίνεσε στην παραπάνω ζημία, αναγνωρίζοντας ότι αυτή οφείλεται σε υπαιτιότητά του, χωρίς και πάλι να ενημερώσει το εποπτεύον υπουργείο.

Έχασαν τη Γενική μέσα από τα χέρια τους
Τα παράλογα όμως στο ΜΤΣ δεν σταματούν εδώ. Το 1997 το τότε ΔΣ του ΜΤΣ προχώρησε σε μια περίεργη, αν όχι παράλογη, απόφαση. Αν και διέθετε την πλειοψηφία των μετοχών της Γενικής Τράπεζας σε ποσοστό 68,5%, αποφάσισε να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν σε θέση να συμμετάσχει σε αυτή και κινδύνευε να χάσει τον έλεγχο. Όπερ και εγένετο. Η αύξηση έγινε, το ΜΤΣ έχασε την πλειοψηφία και επομένως τον έλεγχο της Γενικής.

Μερικά χρόνια μετά, το 2005, κι ενώ οι ζημίες του ταμείου ανέρχονταν σε πάνω από 50 εκατ. ευρώ, το ΔΣ του ταμείου αποφάσισε να λάβει δάνειο ύψους 10,5 εκατ. ευρώ προκειμένου να διατηρήσει ποσοστό του στη Γενική. Το δάνειο έγινε με ένα τρόπο παράξενο. Το ταμείο δανείστηκε 10,5 εκατ. ευρώ από τον ΕΛΟΑΣ (Ειδικός Λογαριασμός Αλληλοβοήθειας Στρατού - πρώην ΤΑΣ), τα οποία κατέθεσε ως εγγύηση στην ΤτΕ και στη συνέχεια έλαβε ισόποσο δάνειο από την Alpha Bank. Με αυτό έλαβε μέρος στην τότε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.


Αλαλούμ και ζημίες από το PSI
Την ίδια ώρα η εικόνα στο εσωτερικό του ταμείου δεν θυμίζει σε τίποτα αυτή ενός υγιούς οργανισμού. Τα όσα έχουν συμβεί θυμίζουν κάτι από αλαλούμ. Όπως καταγγέλλουν στη μηνυτήρια αναφορά τους οι κ.κ. Σταματόπουλος και Τοτονίδης, οι υπάλληλοι λειτουργούσαν παντελώς ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα να παραβιάζουν τη νομοθεσία. Τα μέλη των ΔΣ του ταμείου είχαν πετάξει λευκή πετσέτα στο θέμα του ελέγχου. Συγκεκριμένα, ο προϊστάμενος του λογιστηρίου φέρεται να ομολόγησε στους επιθεωρητές ότι «ο οποιοσδήποτε από το λογιστήριο μπορούσε να διενεργήσει εγγραφές» χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει. Λες και πρόκειται για ξέφραγο αμπέλι και όχι για ταμείο.
Εγγυητικές επιστολές 419.767 ευρώ παρέμεναν ανείσπρακτες, οφειλές ύψους 3.780.532 ευρώ από παράβολα της Αστυνομίας αγνοούνταν, χορηγήθηκαν δάνεια δίχως να γνωρίζει κανείς τους δανειολήπτες, μερίσματα δόθηκαν σε θανόντες ή ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν τα δικαιούνταν, ενώ ακίνητη περιουσία του Ταμείου αγνοείτο παντελώς. Μια εικόνα τραγική, που επιδεινωνόταν ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι το ΜΤΣ διέθετε ελλιπή μηχανογραφική στήριξη.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το ταμείο υπέστη και ζημίες από την υποχρεωτική του συμμετοχή στο PSI. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι επιθεωρητές, «έχει απολεσθεί λόγω του PSI ποσοστό άνω του 50% των επενδυμένων κεφαλαίων μέσω της ΤτΕ». Και σε αυτή την περίπτωση η πολιτεία είχε βάλει το χέρι της στον θάνατο του Ταμείου. Αγνόησαν το σχέδιο εξυγίανσης Όλα τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα το ΜΤΣ να παρουσιάζει, μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2011, υπέρογκες ζημίες ύψους 432 εκατ. ευρώ. Ή, πιο απλά, να βρίσκεται ένα βήμα πριν την καταστροφή. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2005 και μετά τα όποια μερίσματα διένειμε το ταμείο έγιναν με κεφάλαια τρίτων και μην εξοφλώντας τις υποχρεώσεις του προς ΕΛΟΑΣ, ΕΚΟΕΜΣ, ΕΑΑΣ, και ΒΟΕΑ.

Το 2012 το ΥΠΕΘΑ κοινοποίησε όλα αυτά που είχε διαπιστώσει στο ΜΤΣ. Ο τότε γενικός διευθυντής τα έλαβε υπόψη και συνέταξε ένα πενταετές αναλυτικό σχέδιο για την εξυγίανση του ταμείου. Ωστόσο, το ΔΣ του ΜΤΣ είχε διαφορετική γνώμη. Με την υπ' αριθ. 12/1/8-6-2012 απόφασή του απέρριψε το σχέδιο αυτό, δίχως να προτείνει όμως κάτι άλλο.
Η υπόθεση έχει φτάσει και στην πολιτική δικαιοσύνη. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν ακόμη ασκηθεί διώξεις. Το θέμα είναι ότι όλοι φαίνεται να γνώριζαν τι συνέβαινε στο ΜΤΣ, αλλά κανείς δεν μιλούσε.

«Κανένας δεν έχει προφυλακιστεί και θέλω να επισημάνω για τη σημερινή τοποθέτηση του διευθυντή του ΜΤΣ, ο οποίος από ότι έχει διαπιστωθεί από την οικονομική επιθεώρηση προέβη και σε παρατυπίες, πως υπήρξε διευθυντής οικονομικού του ΓΕΣ, άρα εποπτεύων του ΜΤΣ, και είναι αδελφός του σημερινού διευθυντή οικονομικού του ΓΕΣ, ο οποίος συμπτωματικά είναι και σύζυγος βουλευτή της ΝΔ. Δίχως να θέλουμε να επιρρίψουμε μομφή σε κανένα», υπογραμμίζει, o κ. Σταματόπουλος.

Σε κάθε περίπτωση, όσοι διαχειρίστηκαν τις τύχες του ταμείου οφείλουν να λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη. Είτε πρόκειται για πολιτικά πρόσωπα, είτε για απόστρατους και εν ενεργεία ενστόλους.

Γράφει o Βαγγέλης Τριάντης

Δεν υπάρχουν σχόλια: