Απολαύστε τα video
Το Δολό βρίσκεται στην επαρχία Πωγωνίου του νομού Ιωαννίνων, στην Ήπειρο, 75
χλμ βορειοδυτικά της πολής των Ιωαννίνων.
Αυτοδιοικητικά ανοίκει στον δήμο Πωγωνίου και στην
Περιφέρεια Ηπείρου.
Είναι Χτισμένο σε υψόμετρο 800μ. στο όρος Κουτσόκρανο και
βρίσκεται δίπλα στο φαράγγι του Κουβαρά, μία περιοχή ιδιαίτερου φυσικού
κάλλους, ιδανική για τους λάτρεις του περιπατητικού τουρισμού.
Δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία που να μαρτυρούν πώς γεννήθηκε
το ΔΟΛΟ και από που ήρθαν οι πρώτες οικογένειες που εγκαταστάθηκαν σ'όλη
την περιοχή του και πόσες ήταν αυτές. Σώζεται όμως η παράδοση, που αναφέρει πως
οι πρώτες οικογένειες ήταν Μακεδόνες και συγκεκριμένα οι περισσότερες από το
ΝΤΟΛΟ (σημερινό Βύθος) και λιγότερες από το ΖΙΟΥΠΑΝΙ (σημερινό Πεντάλοφος) και
από άλλα χωριά της Δ. Μακεδονίας. Η μετακίνηση αυτή των Μακεδόνων προς την
Ήπειρο έχει σαν αιτία τις διάφορες επιδρομές των Σλάβων, Βούλγαρων και άλλων
και τη λεηλασία και διαρπαγή των περιουσιών τους. Σύμφωνα με την
παράδοση όλοι τους σχεδόν ήταν κτηνοτρόφοι και γεωργοί και, στην προσπάθειά
τους να εξασφαλίσουν ένα μέρος ασφαλές για τους ίδιους και το βιός τους,
εγκαταστάθηκαν στο Δολό.
Μια περιοχή δασωμένη και απόκρυφη και μακριά από περάσματα
διαφόρων στιφών. Το μέρος αυτό εξυπηρετούσε με ασφάλεια όλους : τους
κτηνοτρόφους για τη διατροφή των ζωντανών τους και τους γεωργούς, για
καλλιέργεια.
Ο χρόνος της εγκατάστασης τους εδώ δεν προσδιορίζεται και
δεν σημειώνεται πουθενά. Μάλλον πρέπει να ανάγεται στον 9ο ή 10ο αιώνα. Μόνο
θετικό στοιχείο ύπαρξης του Δολού κατά το 1030 μ.Χ. είναι μία αναγραφή ονόματος
: "Γεωργίου, κυράντζα, χώρας Δολώ", που βρίσκεται στον πίνακα Δωρητών,
Ευεργετών και Ανακαινιστών της Μονής Μολυβδοσκέπαστου.
Χρονικό του Δολού
900 μ.Χ Μετανάστευση από το ΝΤΟΛΟ (σ.Βύθος) και
ΖΙΟΥΠΑΝΙ (σ. Πεντάλοφος) των δυτικο-Μακεδόνων και εγκατάστασή τους στην περιοχή
ΔΟΛΟΥ (Ανατολικού οι κτηνοτρόφοι, Δυτικού οι γεωργοί και Νοτίου-Δάσους οι
Τεχνίτες και λοιποί). Ήταν χριστιανοί και παρέμειναν πιστοί στη θρησκεία των
προγόνων τους
Το 1340 έπαθαν πανωλεθρία από την
"πανούκλα" και αποδεκατίστηκαν όλες οι οικογένειες. τότε εγκατέλειψαν
τα αγροτικά σπίτια τους σ'όλες τις περιοχές και συγκεντρώθηκαν σε ορισμένα
σημεία.
Το 1570, που εγκαταστάθηκαν οι τουρκικές
οικογένειες στο Δυτικό Δολό, διαχώρισαν το Δυτικό Δολό από το Ανατολικό, για να
εκμεταλλεύονται τους τσίφτηδες, τους δούλους υπηρέτες, για τις διάφορες
δουλειές τους. Οι τούρκοι άρπαξαν την περισσότερη και καλύτερη περιουσία τους
και τα παρέδωκαν στους εξωμότες Ισλαμήδες, που έφεραν από άλλες περιοχές.
Το 1750 ο Κουρτ Πασάς, τοπαρχης του
Μπερατιού, καταγράφει τους χριστιανούς του Δ. Δολού και αναγνωρίζει για
τσιφλίκι του το Δολό, όπως και το Ανατολικό Δολό και όλα τα άλλα χωριά της
περιοχής.
Το 1778, μετά την ήττα του Κουρτ Πασά από
τα στρατεύματα του Αλή Πασά, το ανατολικό Δολό γίνεται τσιφλίκι του Αλή Πασά, ο
οποίος το δωρίζει στον Αρχηστράτηγο του Δερβίς Χασάνη.
Οι Δολιώτες φρόντιζαν να βρουν ευκαιρίες για την εξαγορά του
χωριού με κάθε τρόπο. Μοίρασαν το χωριό σε "παστίνες" (περιουσίες)
και όλοι συμφώνησαν για την εξαγορά.
Το 1856 το Δολό εξαγοράστηκε αντί του ποσού
των 10.000 χρυσών λιρών. Έτσι το Δολό έγινε Κεφαλοχώρι με τις δικές του
δυνάμεις και απαλάχτηκε από τους Αρβανίτες Τυράννους Μπέηδες και Αγάδες, που
ήταν η πιο μεγάλη μάστιγα του Δολού.
Το Δολό έχει χαρακτηριστεί με το ΦΕΚ-594/Δ/78 ως διατηρητέος
παραδοσιακός οικισμός.
Οι παραδοσιακοί οικισμοί και τα ιστορικά κέντρα των πόλεων, είναι βασικά
στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της
φυσιογνωμίας της Ελλάδας και αποτελούν εντυπωσιακά αξιοθέατα της χώρας. Στους
χώρους αυτούς αποτυπώνονται και εκφράζονται τρόποι ζωής, τεχνικές μέθοδοι,
αισθητικές προτιμήσεις, καλλιτεχνικά ρεύματα και κοινωνικές σχέσεις, που διαμορφώθηκαν
στην πολυκύμαντη ιστορική εξέλιξη.
Η διατήρηση και η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς
αποτελεί συστατικό στοιχείο της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης και της προσφοράς
εναλλακτικών δυνατοτήτων για κάθε είδους τουριστική δραστηριότητα. Έτσι αρκετά
κτήρια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής μπορούν σήμερα να αποκτήσουν νέες χρήσεις
και να στεγάσουν διάφορες λειτουργίες, όπως τουριστικά καταλύματα, μουσεία,
εκθέσεις, εστιατόρια, δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες, κλπ.
Tα αξιοθέατα και τα μονοπάτια του Δολού.
1) Γεφύρι Νοννούλως - Νερόμυλος
Πρόκειται για πέτρινο γεφύρι που βρίσκεται στην περιοχή
"ΞΥΛΟΓΕΦΥΡΟ" στην αρχή της χαράδρας, δίπλα στον παλιό νερόμυλο.
Αρχικά το γεφύρι ήταν ξύλινο και εξυπηρετούσε την συγκοινωνία Δολό -
Πωγωνιανή. Από εκεί περνούσε τακτικά η Νόννω ή Νοννούλω με το γαίδουράκι
της φορτωμένο με ξύλα για να τα πουλήσει στην Πωγωνιανή. Γριούλα πάμπτωχη που
ζόυσε μόνη της σ'ένα φτωχικό σπιτάκι, δίπλα στο Σπίτι του Σουλαμά. Το γεφύρι
αυτό ήταν κίνδυνος-θάνατος για τους διερχόμενους, ιδιαίτερα το χειμώνα που το
ποτάμι ήταν ορμητικό. Ο καημός της Νοννούλως ήταν να γίνει ένα γεφύρι στέρεο
και να περνάει αυτή και όλοι οι χωριανοί με ασφάλεια. Έτσι πήρε τη μεγάλη
απόφαση και έφτιαξε ένα "τζιουλμπάνι" και μέσα εκεί μάζευε
γρόσι-γρόσι τις οικονομίες της και πλήρωσε για να χτιστεί το 1908 το
γεφύρι. Το γεφύρι αυτό στέκει εκεί όρθιο για να μας θυμίζει την μεγάλη και
τρανή δωρεά της γιαγιά Νοννούλως αφ'ενός αλλά και αφετέρου να μας δίνει το
μεγάλο δίδαγμα της ευεργεσίας για τους συμπολίτες μας.
2) Γεφύρι Δολού (Κουβαρά)
Το γεφύρι χτίστηκε το 1926 και βρίσκεται στο σημείο της
χαράδρας που περνάει το μονοπάτι από το Δολό (κάτω από το εικόνισμα στο
Τσουμπάρι) προς την Πωγωνιανή.
3) Εκκλησία Αγίου Νικολάου
Η κεντρική εκκλησία του Δολού, ο Άγιος Νικόλαος, κτίστηκε το
1812. Η διαρρύθμιση στα παράθυρά της το έτος 1870 και το καμπαναριό το
1833 από τον αρχιμάστορα Πασχάλη Ζούνη (Πωγωνιανή). Το χοροστάσι έξω από την
εκκλησία έγινε από τις εισπράξεις της θεατρικής παράστασης
"Βοσκοπούλα" που παίχτηκε στο Δολό την 10η Απριλίου 1910 με ηθοποιούς
Δολιώτες και Δολιώτισσες, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία.
4) Εξωκκλήσια
|
Τα εξωκκλήσια του Δολού είναι 7 : Άγιος Χριστόφορος, Άγιος
Δημήτριος, Αγία Τριάδα, Άϊ Γιάννης(Νεκροταφείο), Άγιος Γεώργιος, Άγιος Νικόλαος
και Άϊ Λιάς.
5) Διαδρομές στην Χαράδρα
α) Στην περιοχή "ΞΥΛΟΓΕΦΥΡΟ" που βρίσκεται στην
αρχή της χαράδρας και μέχρι το Γεφύρι της Νοννούλως και τον νερόμυλο.
β) Ξεκινώντας από την περιοχή
"ΤΣΟΥΜΠΑΡΙ" πριν το χωρίο, το μονοπάτι περνάει κάθετα την
χαράδρα από το γεφύρι και φτάνει μέχρι την Πωγωνιανή.
γ) Από το χωριό ακολουθώντας το καλντερίμι που ξεκινάει από
την πλατεία προς τα κάτω και μέχρι τις Βρύσες ("ΙΣΒΟΡΑΣ").
6) Πεζοπορία - Ορειβασία
Η πεζοπορία και η περιπλάνηση στη φύση, είναι ένας πολύ
καλός τρόπος να γνωρίσει κανείς το άγνωστο πρόσωπο της περιοχής.
Οι λάτρεις του περιπάτου της φύσης και όσοι έχουν πάθος με
την περιπλάνηση και την ορειβασία, είναι βέβαιο ότι θα αποζημιωθούν με τον
καλύτερο τρόπο, γιατί η περιοχή επιφυλάσσει πολλές ευχάριστες εκπλήξεις.
Α. Οι πλαγιές των γύρω βουνών (εύκολες
διαδρομές, χωρίς ιδιαίτερες ικανότητες), αλλά και οι ψηλές βουνοκορφές (δυσκολότερες
διαδρομές), προσφέρονται για σύντομες ή μεγάλης διάρκειας πορείες και
ορειβασίες. Οι διαδρομές αυτές ξεκινούν από το χωριό ή από χωριά της περιοχής
και καταλήγουν σε κορυφές με καταπληκτική θέα ή σε ενδιαφέροντες φυσικούς
σχηματισμούς.
Β. Η εντυπωσιακή και επιβλητική χαράδρα του
″ΚΟΥΒΑΡΑ″ σε βάθος 150 μέτρων, με την καταπληκτική εναλλαγή των ειδών
της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, με πλούσιες πηγές, θεόρατα βράχια,
βραχοσπηλιές, τοξωτά παλιά γεφύρια, νεροτριβές και νερόμυλους, σας περιμένει να
απολαύσετε τη φυσική ομορφιά, να ακούσετε τη μουσική μελωδία των τρεχούμενων
νερών και πουλιών, να περπατήσετε στα μαγευτικά μονοπάτια της, καθώς και κατά μήκος
της κοίτης του ποταμού.
Γ. Τα πέτρινα γεφύρια, αληθινά έργα τέχνης αποτελούν
πειστικά σημάδια αναφοράς στην περασμένη εποχή. Περπατώντας τα συνειδητοποιείς
το φόβο, την προσπάθεια και το κέφι των ανθρώπων μπροστά στη φύση.
Δ. Το κατάφυτο από πανύψηλες βελανιδιές δάσος όπου
συνθέτει τοπίο απείρου κάλλους με δροσερά και βαθύσκιωτα μέρη, αποζημιώνει τους
φυσιολάτρες.
Ε. Με ορμητήριο το χωριό μπορείτε να επισκεφτείτε τα και πανέμορφα
γραφικά χωριά της ευρύτερης περιοχής του Πωγωνίου, με πλούσια ιστορική παράδοση,
ιστρικούς τόπους και θρησκευτικά προσκυνήματα.
Δείτε φωτογραφίες από το Δολό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου