Ταξίδι στην άγρια θάλασσα και τα πανιά της ελπίδας: η κρίση μέσα μας.

Η κρίση δεν «χτύπησε απλά την πόρτα μας» αλλά εγκαταστάθηκε στην ψυχή μας, καθώς όνειρα, προσδοκίες, βεβαιότητες άλλαξαν δραματικά μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.

Το εισόδημα μειώθηκε, θέσεις εργασίας χάθηκαν ή έγιναν επισφαλείς. Το μέλλον είναι αβέβαιο καθώς όχι μόνο κλιμακώνεται η ύφεση, αλλά και εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα διάλυσης του κοινωνικού ιστού, συνοδευόμενα από κρούσματα ανεξέλεγκτης οργής, βίας κι ανομίας.

Ο κλονισμός από τον αιφνιδιασμό είναι καταλυτικός για όλους μας, καθώς οι περισσότεροι νιώθουμε ανήμποροι, αδύναμοι και φοβισμένοι απέναντι σε υπέρτερες δυνάμεις... των ελλειμμάτων, των αγορών, των ξένων, των Γερμανών...

Η κρίση αξιολογείται κι αφομοιώνεται διαφορετικά από τον καθένα μας. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ξεχωριστός ως ψυχοσυναισθηματική οντότητα, παρά την κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική θρησκευτική ταυτότητα που μπορεί να διαθέτει.

Ακόμα και πριν την κρίση, κάποιοι άνθρωποι είχαν ροπή προς την θλίψη την παραίτηση ή την ηττοπάθεια, άλλοι αντιδρούσαν στις προκλήσεις της ζωής με αύξηση των επιπέδων άγχους. Η κρίση, ακριβώς επειδή οδηγεί τις ανθρώπινες ζωές σε ασταθή εδάφη βάδισης παροξύνει θλίψη και άγχος, κάνει τη καθημερινή ζωή ακόμα πιο δύσκολη κι ανυπόφορη. Πυροδοτεί την οργή και το θυμό αλλά και την εύκολη στοχοποίηση διαφόρων εχθρών που λίγο ή πολύ θεωρούνται υπεύθυνοι για την έλευση της κρίσης! Εμείς οι Έλληνες βιώνουμε τη σχέση μας με τους «άλλους» ως σχέσεις αντιπαλότητας, κυριαρχίας και υποταγής, αλλά ειδικά σε περιόδους κρίσης παίρνει τη μορφή εξαντλητικών συγκρούσεων.

Αν οι δημοκρατίες έχουν αποδεχθεί τον πολιτικό ανταγωνισμό ως καταστατικά κατοχυρωμένη διαδικασία, ταυτόχρονα προστατεύουν και προωθούν τη διαπραγμάτευση, τη συνδιαλλαγή, την ανοχή. Οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας, συμπολιτευόμενες και αντιπολιτευόμενες, οφείλουν να δείξουν διορατικότητα και να προωθήσουν την οριοθετημένη αντιπαράθεση. Η ακραία ρητορική λειτουργεί ως εμπρηστική ουσία στο μυαλό των απελπισμένων, ελευθερώνει τα ένστικτα και περιορίζει την ορθή κρίση. Οι πανικόβλητες μάζες, αργά ή γρήγορα θα επιλέξουν αυτόν που τους προσφέρει περισσότερη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, περισσότερη συγκίνηση στη ζωή τους και περισσότερη βία!

Αυτή η πλεύση όλων μας στα ταραγμένα και ερεβώδη νερά της αβεβαιότητας μπορεί να σκορπίζει το φόβο στους περισσότερους, αλλά η ευθύνη για άλλη μια ακόμα φορά πέφτει στους λιγότερους, σ' αυτούς που δεν φοβούνται (ή φοβούνται λιγότερο )δεν έλκονται από τις εύκολες λύσεις, τη δημαγωγία, τη θυματοποίηση και κρατάνε ζωντανή την ελπίδα μιας καλύτερης εποχής. Δεν αναφέρομαι στις αμφιλεγόμενες κι ένοχες ελίτ της πατρίδας, ούτε φυσικά στους αυτόκλητους μεσσίες, αλλά σ' όλους τους Έλληνες καλής πίστης που ο πανικός δε ναρκώνει τη σκέψη τους, δε νοθεύει την κρίση τους, δεν εμποδίζει τη θέληση τους, που προσπαθούν να κατανοήσουν κι όχι να καταγγείλουν, που δε διαλέγουν στρατόπεδο για να αντιπαρατεθούν, που έχουν καθρέφτες στα σπίτια τους για να βλέπουν το είδωλό τους και να κάνουν αυτοκριτική.

Αυτοί οι Έλληνες -απλοί και άσημοι αλλά και αρκετοί που ανήκουν στην ελίτ της χώρας- έχουν από τα πράγματα ένα μεγάλο καθήκον: να βοηθήσουν την κοινωνία ν' ανανήψει και να σταθεροποιηθεί, να γίνουν εκείνη η συγκολλητική ουσία που θα συνδέσει τη θρυμματισμένη εθνική ταυτότητα που θα σταθούν δίπλα σ' αυτούς που πιέζονται και θα γίνουν υπόδειγμα αλληλεγγύης και προσφοράς για όλους τους συμπολίτες μας που υποφέρουν και «θρηνούν».

Μέσα από τα ερείπια που αφήνει η κρίση, εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια μιας νέας εθνική ς αναγέννησης. Η κρίση λειτούργησε ως καταλύτης επίγνωσης και αυτογνωσίας. Η κρίση μπορεί και πρέπει να μας οδηγήσει σε επανακαθορισμό όχι μόνο της ζωής μας, αλλά και της σχέσης μας με το εσωτερικό μας κόσμο που συνήθως αγνοούμε αν κι εκείνος μας ενοχλεί και μας βασανίζει με ερωτήματα κι αμφιβολίες!

Η αντιμετώπιση των δανειστών αλλά και των εγχώριων κακοδαιμονιών χρειάζεται υπομονή, ψυχραιμία, θάρρος, επιμονή και ενότητα. Αυτές είναι οι χρήσιμες αρετές

Σ' αυτές τις συνθήκες!

Ελπίζω ότι οι νέες γενιές Ελλήνων θα γίνουν καλύτερες από τις προηγούμενες, γιατί τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουμε αλλά και η αυτοεπίγνωση που αποκτήσαμε θα μας δώσουν την απαραίτητη εμπειρία να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο κι ευημερόν έθνος στο πλαίσιο μιας λειτουργικής και ισορροπημένης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κρίση από μια στενάχωρη προσλαμβάνουσα παράσταση θα γίνει μια ανώδυνη και διδακτική ανάμνηση.

Η κρίση δεν θα είναι ισόβια -αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε όλοι- ενώ η ελπίδα θα παραμένει διαχρονική!

του Μανόλη Σπανάκη

Ο Μανόλης Σπανάκης είναι δάσκαλος στο Ηράκλειο της Κρήτης