Λέλοβα 1881.

 

Γράφει ο Αθανάσιος Δημ. Στράτης

Η επίμονη έρευνα σε παλιές εφημερίδες, αν και απαιτεί κόπο, μόχθο και πολύ χρόνο, φέρνει πολλές φορές αναπάντεχα αποτελέσματα για την ιστορία του τόπου μας. Φέρνει στοιχεία – ντοκουμέντα για τις παλαιότερες εποχές και αποδείξεις προφορικών διηγήσεων.

Θα παρατεθεί ένα τέτοιο ντοκουμέντο για τα Λέλοβα (σημερινό Θεσπρωτικό Πρέβεζας).

Ήταν λίγο μετά την απελευθέρωση της Άρτας από τον τουρκικό ζυγό και το σύνορο ο ποταμός Άραχθος. Η περιοχή της υπόλοιπης Ηπείρου παρέμεινε στην Τουρκική επικράτεια.

Οι Τούρκοι έχτιζαν τον Νέο Λούρο (Φιλιππιάδα) και επιδίδονταν σε παντός είδους βαρβαρότητες.

Στις 6 Οκτωβρίου 1881, η εφημερίδα των Αθηνών ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ, δημοσίευσε ανταπόκριση ως εξής:

“Την 8 παρελθόντος 7βρίου απόσπασμα τουρκικού στρατού υπό τον Οσμάν εφέντην εισελθών εις το χωρίον Λέλοβα, το κείμενον επί του ανατολικού βραχίονος του ποταμού Λούρου, εκτύπησε τον Ιερέα του χωρίου και εξόρυξε τους οφθαλμούς των ιερών εικόνων. Ο επίτροπος της εκκλησίας και οι χωρικοί διεμαρτυρήθησαν δια τας βεβήλους αυτάς πράξεις. Ο διοικητής των Ιωαννίνων διέταξεν ανακρίσεις, αίτινες, κ’ ά εκείθεν επιστέλλουσι, θ’ απολήξωσιν εις το σύνηθες τοις τούρκοις γιαγκλις (λάθος συνέβη)”.

Στις 23 Οκτωβρίου 1881, η ίδια εφημερίδα επανέρχεται με περισσότερες πληροφορίες:

“...Αλλ’ όσον αι ενταύθα αρχαί τε και λησταί εφοβήθησαν τον κ. Ζαρίφην, τόσον οι παρά την Άρταν οθωμανοί ηψήφισαν αυτόν. Εις τον ειρημένον ανήκει και το εν τη πεδιάδι της Άρτης χωρίον Λέλοβα. Εν αυτώ πρό τινος μετέβησαν οθωμανοί εκ των καταδιωκόντων δήθεν τους ληστάς και μη ευχαριστηθέντες εν ουδεμιά των προφερθεισών οικιών προς κατοικίαν των κατέλυσαν εντός της εκκλησίας, εν ή έφαγον, έπιον και έπραξαν παν ό,τι ηθέλησαν, αναχωρούντες δ’ εξώρυξαν τους οφθαλμούς των δεσποτικών εικόνων και ιδία τους του Ιησού Χριστού και της Παναγίας και έσχισαν πολλάς τούτων δια των γιαταγανίων των. Ίδωμεν τώρα οποίαν ικανοποίησιν θέλει ζητήσει ο κ. Ζαρίφης, εξ ού αναμένουσιν οι πάντες να ποιήσηται γνωστήν τω Σουλτάνω την οικτράν του τόπου τούτου κατάστασιν.”.

Αν και δεν αναφέρεται το όνομα της εκκλησίας, το πλέον πιθανότερο και σίγουρο, πρόκειται για την κεντρική εκκλησία της Παναγίας της Λαμποβίτισσας. Τούτο ενισχύεται ακόμη περισσότερο ότι η ιεροσυλία διεπράχθη στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτής του Ναού.