Ποιά είναι η πορεία του πολιτισμού μας στην μετά εγκλεισμού εποχή και στην εποχή μιας πανδημίας;
Η πανδημία που προέκυψε ξαφνικά έφερε, εκτός από χιλιάδες θανάτους, και αλλαγές στην καθημερινότητά μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις τον πρώτο λόγο έχει η ζωή των ανθρώπων. Αυτά που ακούγαμε για μεγάλους λοιμούς, από την Αρχαιότητα ακόμα ή και τον Μεσαίωνα, χτύπησαν και την πόρτα μας. Νομίζαμε ότι με την πρόοδο της επιστήμης και της ιατρικής γενικότερα, την πρόοδο του πολιτισμού, τις καλύτερες υγειονομικές υπηρεσίες προστατευόμασταν και δεν θα βλέπαμε κάτι παρόμοιο. Φτάσαμε να έχουμε 1.000.000 νεκρούς και ποιος ξέρει πού θα σταματήσουν τα θύματα μέχρι να καταπολεμηθεί η πανδημία. Το γεγονός αυτό μας προβλημάτισε όλους. Μας έδειξε πόσο ευάλωτοι είμαστε αλλά και πως πρέπει να προβληματιστούμε για την πορεία της ανθρωπότητας. Σε τι βαθμό π.χ η συμπεριφορά μας σε σχέση με το περιβάλλον είναι αυτή που πρέπει ή πόσο ο ίδιος ο πολιτισμός μας θα γίνει μπούμερανγκ και θα μας καταστρέψει; Ξέρεις την ευαισθησία μου και την ανησυχία μου για το περιβάλλον. Το θίγω χρόνια αυτό το πρόβλημα και στο Μουσείο που δημιούργησα. Με λίγα λόγια το θέμα του περιβάλλοντος το θεωρώ το υπ’ αριθμόν ένα σήμερα. Φυσικό ήταν ένα τέτοιο γεγονός να φέρει και μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας. Ο εγκλεισμός που προέκυψε άλλαξε πολλά τόσο στην πολιτιστική ζωή όσο και στις δραστηριότητές μας. Δεν έμεινε χωρίς συνέπειες κανείς, φυσικό ήταν λοιπόν να πληγεί και ο ευαίσθητος χώρος του πολιτισμού. Υπήρξαν μάλιστα τομείς όπως του θεάτρου, του τραγουδιού (συναυλίες) ή των εικαστικών τεχνών που νέκρωσαν. Προσωπικά είχα προγραμματισμένες εκθέσεις που αναβλήθηκαν. Το Μουσείο έμεινε μήνες κλειστό, τάξεις ανθρώπων έμειναν χωρίς εισόδημα, οικογένειες χωρίς τα αναγκαία για τη ζωή τους. Όπως έλεγαν και οι αρχαίοι "ενός κακού μύρια έπονται". Είναι αποδεδειγμένο ότι οι τέχνες, και ο πολιτισμός γενικότερα, για να ανθίσουν χρειάζονται το κατάλληλο περιβάλλον. Εδώ ξαφνικά σε όλη την ανθρωπότητα έκλεισε ο διακόπτης. Σε έναν καλλιτέχνη σαν εμένα, και σαν άλλους με οργανωμένα εργαστήρια, δεν σταματάει ποτέ η δουλειά, ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες ώρες δημιουργούμε. Αλλά κάτω από ένα καταθλιπτικό κλίμα ψυχοπλακωτικό, βγαίνουν ανάλογα έργα. Πώς μπορείς άλλωστε να αγνοήσεις τι συμβαίνει γύρω σου; Πώς να αντέξεις να βλέπεις να πεθαίνουν άνθρωποι αβοήθητοι, πώς να μην σκεφτείς όλους αυτούς που τους περιθάλπουν με κίνδυνο τη ζωή τους. Αυτό ήταν ένα σοκ για την ανθρωπότητα και απορώ με κάποιους που αρνούνται να δουν την πραγματικότητα. Οι συνέπειες, για να επανέλθω στο θέμα, στον πολιτισμό είναι μεγάλες και δυστυχώς μπορεί να έχουν επιρροή στο μέλλον μας. εύχομαι τουλάχιστον να μας προβληματίσει και να ξανασκεφτούμε τη ζωή μας. και δεν μιλάω μόνο για τους ηγέτες αυτού του κόσμου αλλά για όλους μας.
Κάθε τέτοια εποχή κλείνατε κι ένα συμπόσιο γλυπτικής, βρισκόμασταν στην πλατεία του χωριού και το μουσείο του Ελληνικού και συζητούσαμε με σας και πάρα πολλούς καλλιτέχνες που φιλοξενούσατε, ποιά η φετινή έκβαση και άισθηση;
Φέτος, κι αυτή είναι μια απώλεια, δεν πραγματοποιήθηκε Συμπόσιο Γλυπτικής στο χώρο του Μουσείου όπως συνηθίζεται κάθε χρόνο. Για να μην μείνουμε άπραγοι καλέσαμε δύο καλλιτέχνες και με ανακυκλώσιμα υλικά που είχαμε ήδη, κάναμε δύο έργα που τοποθετήσαμε στη διαδρομή. Είχαμε τη χαρά να δεχτούμε και τη φιγούρα του Καραγκιόζη που μας χάρισαν ο κ.Δομτζίδης και ο κ. Αβούρης που πέρυσι έδωσαν μια αξιόλογη παράσταση στο Μουσείο. Με αυτό τον τρόπο έδειξαν τον θαυμασμό τους για την προσπάθειά μας και το Μουσείο. Οι ίδιοι έκανα και φέτος μια παράσταση όπως και ο Νίκος Παπακώστας παρουσίασε ένα φιλμ για τον Παύλο Μελά και το Μακεδονικό Αγώνα. Όπως ήταν φυσικό η ζωντάνια που έδιναν οι καλλιτέχνες κι οι πολλές παράλληλες εκδηλώσεις ατόνησε και αυτό ήταν εμφανές στους επισκέπτες. Βέβαια φέτος το Συμπόσιο ήταν προγραμματισμένο να γίνει στην Πράμαντα αλλά αναβλήθηκε για του χρόνου, αν είμαστε καλά.
Ποιά είναι η πορεία του πολιτσμού της Ηπείρου αλλά και ως γλύπτης, ποιά της σύγχρονης γλυπτικής στην Ελλάδα;
Εκείνο που παρατηρώ και απ’ όσα μπορώ να γνωρίζω είναι ότι τα Γιάννενα ειδικά αλλά και η Ήπειρος γενικότερα, έχουν μεγάλη πολιτιστική κίνηση. Όταν έχω την τύχη να βρίσκομαι στα Γιάννενα δεν προλαβαίνω τις εκδηλώσεις ˙ θέατρο, παρουσιάσεις βιβλίων, διαλέξεις, εκθέσεις και αυτό με χαροποιεί δεόντως. Στους άλλους νομούς δεν γνωρίζω ακριβώς τι γίνεται αλλά από την λίγη πληροφόρηση που έχω γίνονται πράγματα. Θα μου πείτε είναι αρκετά; Όχι, θα ήθελα περισσότερα και καλύτερα αλλά η πολιτιστική ζωή για να αναπτυχθεί θέλει παιδεία που θα στοχεύει σε αυτό κι έχουμε δρόμο ακόμη. Όσο για την πορεία της γλυπτικής στη μεν Ήπειρο δεν βλέπω μεγάλα πράγματα, παρά το ότι ένα τμήμα Καλών Τεχνών υπάρχει ήδη στο Πανεπιστήμιο. Σίγουρα όμως χρόνο με το χρόνο η τέχνη θα κάνει πιο αισθητή την παρουσία της. Για τη σύγχρονη γλυπτική στην Ελλάδα δεν ξέρω τι να πω. Σίγουρα γίνονται αξιόλογα πράγματα στο μέγεθος του μικρομεσαίου, όπως είμαστε. Γιατί μην ξεχνάτε ότι είμαστε μια περιφερειακή χώρα, αποκομμένη από το κύριο σώμα της Ευρώπης που πιο εύκολα επικοινωνεί ο πολιτισμός και οι εκδηλώσεις του. Η χώρα μας περνάει εδώ και χρόνια μια βαθειά οικονομική κρίση και όχι μόνο, και αυτό έχει τις συνέπειές του. Πάλι καλά θα έλεγα. Ταλέντο υπάρχει στο λαό μας και όπου βρει σχισμή ξεπετάγεται. Οι φιλοδοξίες όμως θα έπρεπε να είναι περισσότερες, δεν είμαστε τυχαίος τόπος.
Η δημιουργικότητα και η έμπνευση φυλακίζεται τελικά;
Η δημιουργικότητα και η έμπνευση δεν φυλακίζονται αλλά όπως είπα θέλει ευνοϊκό κλίμα ώστε να ανθίσουν και να δώσουν καρπούς. Όχι πως δεν υπήρξαν δύσκολες εποχές που παρήγαγαν τέχνη, ζούμε όμως σε μια εποχή διαφορετική, μάθαμε στα εύκολα και τα εύκολα σπανίως βγάζουν κάτι πολύ σημαντικό. Αυτό είναι εμφανές στην καλλιτεχνική δραστηριότητα σε όλες του τις μορφές. Δεν το λέω για τους άλλους, ούτε εξαιρώ τον εαυτό μου, σε ένα καζάνι βράζουμε. Το ότι κάποιοι διακρίνονται μάλλον αποτελούν εξαιρέσεις. Ας μην τελειώσω όμως τη συνέντευξη έτσι με απαισιοδοξία, υπάρχει ελπίδα. Το έχουμε άλλωστε αποδείξει σαν λαός σε δύσκολες εποχές. Θα τα καταφέρουμε και πάλι αλλά με περισσότερη προσπάθεια.
Θεόδωρος Παπαγιάννης
Γλύπτης-Ομοτ. Καθηγητής Α.Σ.Κ.Τ Αθηνών
Δημιουργός του Μουσείου Σύγχρονης τέχνης
στο Ελληνικό Ιωαννίνων
Κατερίνα Σχισμένου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου